Култура
Отворена изложбата со дела од Личеноски
По повод јубилејот 110 години од раѓањето на Лазар Личеноски, синоќа во Даутпашиниот амам при Националната галерија на Македонија беше отворена изложба со негови дела
Изложените дела се дел од донацијата од 160 слики кои семејството на основоположникот на македонската ликовна уметност ги отстапи на Република Македонија.„Донацијата која по својот импозантен број и издржан квалитет е реткост во национални рамки и пошироко, семејството на авторот ја подари во трајно владеење на Република Македонија и конкретно по лична желба на авторот во трајно наследство на Националната галерија на Македонија“ – истакна Маја Крстевска, директорка на Националната галерија на Македонија.„За нас во Националната галерија на Македонија беше вистински предизвик достојно да го одбележиме јубилејот 110 години од раѓањето на Лазар Личеноски, творецот кој во сите пори на своето битие го чувствуваше родното македонско поднебје и во сите потези на неговата четка го славеше секој миг од животот“.„Ликовниот и естетскиот квалитет во неговото творештво е неспорен и многупати е оценет од стручната критика како најавтентичен ликовен автор од основоположничката генерација македонски уметници со највисоки оценки за неговото потенцирано чувство за боја, експресивен гест и генијална поставеност на сликата“ – нагласи Крстевска.Исклучителната донација е редок настан по големина и квалитет во Република Македонија. Таа е несебичен акт на наследниците на Личеноски кон Република Македонија, а по желба на авторот. Лазар Личеноски заедно со Никола Мартиноски, Димитар Пандилов Аврамовски и скулпторот Димо Тодоровски се основоположници на македонската модерна ликовна уметност.За личноста и творештвото на Лазар Личеноски беседа одржа Владимир Георгиевски, сликар, универзитетски професор и член на Друштвото на ликовните уметници на Македонија.„Делата што се пред нас се неодминлив дел од темелните вредности на македонската современа ликовна уметност. Под нивниот знак се слави слободата на човечката личност. Таа го покажува духовното ослободување од светот и од неговите нужности. Мојот учител Лазар Личеноски ме учеше дека секој ученик, па со тоа и секој човек, има пиле вгнездено на левата страна во неговите гради. И тоа мора постојано да пее. И само низ таа песна, не учеше тој, се создава сликата за ослободувањето на духот од прангите на земното вистинито“.„Од другата негова страна, на ова земно вистинито, е убавината во долината на солзите. Ете зошто вистинскиот пат на творецот води кон космосот, а не кон површината на светот“.„Откривајќи ја својата духовна вертикала, со сите нејзини етички и естетски функции, Лазар Личеноски го вгради своето сликарско дело во македонската култура како белег на нејзината самобитност и на нејзината неповторливост. Таквиот творечки чин е доживување на внатрешна сила низ која привидот што не опкружува е пресоздаден во вистина за непобитното постоење на убавината“.„Кај мојот учител Лазар Личеноски учев дека во тоа што се учи и во тоа што се живее и што се слика, ако нема вистина, тогаш е залуден сиот труд. Во делата изложени во Националната галерија, сликарските елементи, меѓу кои особено значење има бојата, не се внатрешна декорација на делото, туку тие се неговата вистина. Тоа е победа врз минливоста. Така се создава стилот. Дарбата, зборуваше тој, е само еден отсто, а останатото е жестока работа“.„Која уметност не почива на силното внатрешно преиспитување на сите вредности. На тој пат за Лазар Личеноски традицијата ќе биде постојано осознавање. Низ неа тој ја дефинира сопствената слобода, сопствената мерка, сопствената разумност и независност“.„Творецот сам ги воспоставува законите на кои им служи и тогаш кога на нив ништо не го обврзува. Тогаш облиците во сликата сами се сложуваат, како според некаква нужност, подеднакво неприкосновена како онаа според која се движат ѕвездите, или растат дрвјата. Мојот учител ме учеше дека сè што постои на овој свет е поврзано меѓусебе. Кога ја насетив таа вистина разбрав дека токму од таа поврзаност живописецот создава совршенство и жива убавина“.„Со одбележувањето на јубилејот на големиот Лазар Личеноски, го одбележуваме и отрајувањето на неговата уметност, а низ неа и отрајувањето на нашата култура“.„Творечкиот пат е подвижнички и страдалнички, но тој секогаш е ослободување од секоја потиштеност, пишуваше Николај Берѓаев. Среќен сум и горд што бев ученик на Лазар Личеноски“ – рече Владимир Георгиевски.Изложбата за отворена ја прогласи министерката за култура Елизабета Канческа – Милевска.„Кога сликам во живо ги исклучувам ефектите на сонцето и ја нагласувам изразноста и обликовните можности на бојата. Сигурна сум дека многумина го паметат ова славно искажување на големиот поет на македонскиот пејзаж. Најавтохтониот и најавтентичниот ликовен творец од постарата генерација, авторот кој во своите слики, монументални мозаици, фрескоживопис и таписерии оствари основоположничка улога – големиот Лазар Личеноски“.„Првпат пред македонската јавност со изложбата откриваме нови дела на Личеноски и повторно ја осознаваме неговата уметничка големина, неговиот индивидуален стил кој ја збогати македонската културна ризница“.„Збирката која семејството на Личеноски ја донираше на македонската држава е вечно сведоштво за интензивните внатрешни чувства, духовноста и немирот на големиот Македонец, кој нашата земја на целиот свет му ја претстави во безброј фасцинантни бои и впечатливи пејзажи“.„Творештвото на Лазар Личеноски, првиот и ненадминат уметник, што ја откриваше живата и мртвата природа на својот роден крај, претставува врвен репрезент на македонската културна традиција. Со своето дело и со својата исклучителна личност Личеноски ја внесе Македонија во културната и ликовната мапа на Европа, а неговите достигнувања прераснаа во идентификација за вистинските вредности во македонското културно живеење“ – нагласи Елизабета Канческа – Милевска.Изложбата со делата од донацијата на семејството на Лазар Личеноски е поставена во објектот Даут Пашин амам при Националната галерија на Македонија
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Промоција на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска
Во среда, 3 декември, со почеток од 19:00 часот во „Јавна соба“, Скопје, ќе се одржи промоцијата на монографијата „Рисима“ од Јасна Франговска, посветена на најпознатата и најуспешна македонска кореографка за современ танц ‒ Рисима Рисимкин. Изданието е на „ПНВ Публикации“ и објавено е со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Монографијата низ разговор со Јасна Франговска и Рисима Рисимкин ќе ја претстави Јулијана Величковска, главен и одговорен уредник на „ПНВ Публикации“.
Во ова обемно и луксузно издание, на 180 страници, опфатени се сите значајни аспекти од 45-годишната кариера на Рисима Рисимкин ‒ од самите почетоци како балерина, со сите предизвици со кои се соочувала, до големите успеси што ја дефинираа како истакната кореографка од областа на современиот танц, којашто со нејзината едукациска работа зад себе остава нови генерации танчари и кореографи. Рисима Рисимкин е клучна фигура во македонската култура, а нејзиниот труд годинава беше крунисан и со високото признание ‒ Витез на францускиот ред на уметностите и книжевностите што го доделува државата Франција.
Покрај извонредно питкото писмо на Франговска, што на многу топол и непосреден начин го доближува животниот и професионалниот пат на Рисимкин, извадоците од позначајните рецензии за нејзините дела и обраќањата до читателот од самата Рисима, изданието е збогатено и со неверојатни фотографии од личната архива на Рисимкин и од архивата на „Интерарт културниот центар“, чиишто автори се: Андреј Гиновски, Драган Перковски, Сашо Димоски, Сердар Ајдин, Aнтонио Пиштолов, Ивана Тасев, Олга Ибатулина, Зоран Велјаноски ‒ Летра, Емил Петров и Борис Грдановски.
„Би ја опишала како македонската Пина Бауш, потпрена на белиот балет, којашто во еден момент посакува да излезе од таа рамка и да оди во слободата на движењето…“, ќе изјави Мирјана Радочевиќ за „Политика“, Белград во 2003 г.
Култура
Љутков од Белград: Македонската ликовна уметност е културен мост меѓу Македонија и Србија
Министерот за култура и туризам, Зоран Љутков, вчеравечер во Македонскиот културно-информативен центар во Белград ја отвори изложбата „Откритија“, прва од серијата изложби посветени на македонски ликовни уметници чии дела се чуваат во приватни белградски колекции.
Во присуство на многубројни гости, министерот Љутков во своето обраќање истакна дека изложбата на која се претставени дела од реномирани македонски уметници, меѓу кои и дела од основоположниците на современата македонска ликовна уметност во сопственост на познатиот белградски колекционер Игор Станковиќ, претставува топол културен мост меѓу Македонија и Србија.
„Делата на Папрадишки, Личеноски, Мартиноски, Чемерски, Мазев, Георгиевски, Коџоман, Корубин, Луловски, Бајалска… вечерва нѐ обединуваат во прекрасниот свет на ликовната уметност. Тие им припаѓаат на автори чии имиња одамна ја обележале нашата уметничка мисла, уметници кои со својот поетски јазик, својата тишина и својата смелост ги надминале границите на времето и просторот. Затоа вечерва не откриваме само изложба на уметнички слики, туку и фрагменти од креативниот дух кој струи низ нашите две земји. Ова е доказ за нераскинливата културна врска меѓу нашите два народа“, рече министерот Љутков, додавајќи дека вистинското богатство на уметноста не лежи само во институциите и музеите, туку и во домовите на љубителите што со голема почит ги чуваат овие дела.
Тој изрази благодарност до Станковиќ за неговата стручност, љубов и посветеност во зачувувањето на македонската ликовна традиција, нагласувајќи дека изложбата е „чин на непроценливо културно признание и пријателство“.
Иницијатор и домаќин на настанот е директорот на КИЦ во Белград, Васко Шутаров, кој ја истакна важноста на овој проект за афирмацијата на македонското ликовно наследство.
Реализацијата на изложбата „Откритија“, која е отворена за посетители до 29 ноември, е поддржана од Министерството за култура и туризам и претставува значаен проект што отвора ново поглавје во презентацијата на македонската уметност во Србија.
Култура
Камерниот оркестар „Профундис“ со ексклузивен концерт на свеќи во рамките на Охридско лето
Камерниот оркестар „Профундис“ ќе настапи како дел од оф-програмата на најпрестижниот македонски уметнички фестивал – „Охридско лето“, која годинава, за првпат, ќе биде претставена пред скопската публика. Концертот ќе се одржи на 29 ноември во големата сала на Македонската филхармонија, во препознатливата candlelight-атмосфера под светлината на илјадници свеќи – амбиент што ширум светот прерасна во современ симбол за интимно, емотивно и визуелно импресивно музичко искуство.
Овој уникатен концепт, кој обединува минимална светлина и максимална музичка експресија, овозможува слушателот да се фокусира на секој звук, секој здив на инструментите и секоја суптилна динамика што ја создава ансамблот.
„Чест е што ‘Охридско лето’ токму на Профундис му ја довери премиерата на оф-програмата во Скопје. Верувам дека овој концерт ќе биде посебен не само по атмосферата, туку и по начинот на кој музиката ќе прозвучи – искрено, концентрирано и со длабока намера. Нашата цел е да создадеме простор каде звукот и светлината се во совршен дијалог, а публиката да ја почувствува онаа тивка, но моќна магија што ја прави музиката неповторлива,“ изјави маестра Ѓурѓица Дашиќ, диригент на „Профундис“.
Особена чест за оркестарот е соработката со ексклузивниот гостин-солист, виолончелистот Петар Пејчиќ – еден од најперспективните млади европски уметници, финалист на престижниот натпревар „Кралица Елизабета“ и солист кој веќе настапува со водечките европски оркестри.
Публиката ќе има можност да ужива во внимателно селектирана програма што ја спојува контемплативната минималистичка естетика на Филип Глас преку свитата од филмот „The Hours“, драматичната експресивност и виртуозност на Поперовата Унгарска рапсодија оп. 68, како и елеганцијата, духовитоста и романтичната длабочина на Чајковски низ неговите Рококо варијации. Заедно тие создаваат музичка целина исполнета со динамика, суптилна емоција и беспрекорна артистичност, идеална за свечениот candlelight-амбиент.
Овој концерт е исклучителна можност скопската публика да го почувствува уметничкиот идентитет на „Профундис“ – оркестар кој со континуирана посветеност, автентичност и висок квалитет го гради своето место на македонската и регионалната музичка сцена.

