Култура
Научна трибина на ДММ
Во рамките на 34-тите Денови на македонската музика денес се одржа научна трибина со наслов „Културната политика и македонската уметничка сцена“.
Во рамките на 34-тите Денови на македонската музика денес се одржа научна трибина со наслов „Културната политика и македонската уметничка сцена“.Поканети учесници на трибината, која се одржа во Центарот за конференции и студии при Националната и универзитетска библиотека „Свети Климент Охридски“ беа Маја Таневска, раководител на Сектор за дејностите од областа на културата и уметноста при Министерството за култура на Македонија, Маја Чаначевиќ, директорка на Македонската филхармонија и инструменталист, Живојин Глишиќ, вонреден професор на Факултетот за музичка уметност (ФМУ) и композитор, Марија Вршкова, уметничка соработничка на ФМУ и пијанистка, и Дамјан Темков, професор во ДМБУЦ „Илија Николовски – Луј“ и композитор. Учесник и, едновремено, модератор на трибината беше Марко Коловски, претседател на Сојузот на композиторите на Македонија (СОКОМ) и музиколог.Темите за кои се дискутираше на трибината опфаќаа голема област од музичката уметност, но најмногу се дискутираше за потребата од носење Закон за музичко-сценска дејност, стимулирањето и валоризацијата на творештвото на македонските композитори и музички уметници.Во името на Министерството за култура Маја Таневска ја изложи актуелната состојба во однос на поддршката на проектите од областа на музичката уметност.Музикологот Марко Коловски, во својство на учесник на трибината, нагласи две теми кои негативно делуваат врз развојот на музичкото творештво во Македонија. Според првата тема, во однос на периодот пред дваесет години во Македонија неколкукратно е намален обемот на нови дела. Причината за таквата состојба ја посочи во дисбалансот на вреднувањето на уметничките дела од различните области на уметничкото дејствување.Втората тема на која се осврна Коловски е уништувањето на ансамблите на МРТ, состојба која директно влијае врз новото творештво, бидејќи без ансамблите, како Биг бендот, Танцовиот оркестар и Чалгиите, оневозможено е да се изведуваат голем број музички дела.Директорката на Македонската филхармонија, Маја Чаначевиќ, нагласи дека културната политика е комплексна работа и дека е базирана на интерактивна соработка меѓу институциите и уметниците.Чаначевиќ ја нагласи и потребата да се создадат концертни и менаџерски агенции кои ќе го подигнат нивото на професионалноста на музичките уметници. Во своето излагање директорката на Македонската филхармонија предложи да се востанови конкурс со кој македонските композитори ќе можат да пишуваат дела по нарачка на Филхармонијата.Композиторот Живојин Глишиќ даде краток историски преглед на состојбата со македонското творештво и нагласи дека овој вид дејност е активен по Втората светска војна, односно со големо заостанување зад другите европски држави. Во однос на сегашната состојба истакна дека мора да се прецизира што е уметност, а што не е. Исто така го посочи фактот дека престанувањето на работата на ансамблите при МРТ ја прекина традицијата на негување на фолклорното наследство во Македонија.Пијанистката Марија Вршкова изложи едно свое искуство со проект поддржан од Министерството за култура и потенцираше дека вредноста на средствата што се добиваат како поддршка не се доволни за реализација на понудените проекти.Композиторот Дамјан Темков ја потенцирање улогата на СОКОМ и дека без функционирањето на композиторската асоцијација постои можност да не постои музичко творештво. Како мерка за стимулирање и повисоко вреднување на музичкото творештво предложи да се востанови конкурс за симфониски дела. За актуелната состојба на музичките уметници во Македонија нагласи дека авторите треба самите да вложуваат во себе, во спротивно ќе пропаднат како уметници.Во дебатата по воведниот дел на научната трибина учествуваа повеќе музичари и композитори.Музичарот Дејан Теодосиевски го изложи својот пример како успеал да поднесе амандман за Законот за култура во моментите пред неговото донесување. Со таквото искуство упати апел до Министерството за култура да ги информира музичките уметници за законите и измените кои ги предложува на усвојување во Собранието на РМ пред донесувањето на законите, бидејќи музичарите не размислуваат правнички, туку уметнички.Музичарот Љупчо Мирковски од Музичката продукција на МРТ се осврна на моментите на згаснувањето на оркестрите во куќата, но и го осуди однесувањето на СОКОМ кон другите музички уметници кои не компонираат симфониска музика.На тема вреднување на музичкото творештво зборуваа и Љубиша Кировски и Никола Паскалов. Кировски го потенцираше фактот дека музичарите дејствуваат единствено на база на ентузијазам. Паскалов дополни дека својата кариера ја прави на основа на лична иницијатива и многу саможртви во име на уметничкото творештво. Како дополнителен проблем се појавува отсуството на професионални агенции кои ќе се грижат за музичките уметници.Композиторот Стојан Стојков предложи да се одржи пообемна и повеќеслојна трибина за музичкото творештво бидејќи повеќе години се повторуваат проблемите со валоризацијата на творештвото на македонските композитори. Стојков нагласи дека треба поактивно да се дејствува на правец на политиката што ја водат културните институции во државата. Тој додаде дека носењето Закон за музичко-сценска дејност е неопходност, но и дека треба да се подготват нови Правилници за валоризација на музичките дела и за работата на музичарите. Како позитивен пример ја посочи работата на Маја Чаначевиќ, директорка на Македонската филхармонија.Научната трибина во рамките на 34-тите Денови на македонска музика ја организираа Елени Новаковска, музиколог и Ивона Опетческа – Татарчевска, етномузиколог./крај/т.д.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Александар Николоски од денеска е во работна посета на Брисел
Заменик претседателот на Владата и министер за транспорт Александар Николоски од денеска е во работна посета на Брисел.
Во рамки на посетата Николоски ќе учествува на настанот “Прашања за проширување: Новата геополитичка, безбедносна и еконoмска граница на Европа” организирана од страна на “Пријатели на Европа” каде ќе има и свое обраќање. На панел дискусијата посветена на проширување на Европската Унија, покрај вицепремиерот Николоски, свое обраќање ќе имаат и Еди Рама, премиер на Албанија, Ана Брнабиќ претседател на Националното Собрание на Србија, Кристина Герасимов вицепремиер за европска интеграција на Молдавија и Герт Јан Купман, Генерален директор за источно соседство и проширување на Европската Комисија.
Николоски во петок ќе учествува на Министерскиот совет на Транспортната заедница. На состанокот на кој ќе претседава Комесарот за одржлив транспорт на Европската Комисија, Апостолис Цицикостас, ќе се разговара за напредокот на земјите од Западен Балкан во делот на транспортната политика и реализација на инфраструктурни проекти.
На министерскиот совет, вицепремиерот Николоски ќе говори за транспортните политики на Македонија, напредокот и реализација на проектите на европските транспортни Коридор 8 и 10 и 10 -д, како и за мерките и активностите за олеснување на трговијата и транспортот во земјите од Западен Балкан.
На министерскиот совет ќе присуствуваат министри за транспорт и владини претставници од Србија, Црна Гора, Албанија, Косово, Бугарија, Словенија, од Кипар, Романија, Ирска и од други европски земји.
Исто така предвидени се и значајни средби со претставници од Европската Комисија.
Култура
Со два филма на репертоарот вечерва почнува 24. „Синедејс“
Со добитникот на Златаната палма на Канскиот фестивал „Тоа беше само несреќа“ во режија на Џафар Панахи и биографискиот документарец „Човек лавина“ за Драгољуб Ѓуриќиќ, првиот тапанар на Леб и сол во режија на Слободанка Радун, вечерва се отвара 24. Фестивал на европски филм „Синедејс“.
„Многу вешто го создадовме ова издание на фестивалот, кое ќе нé однесе на платно пред врвот на европската кинематографија, пред најновите и наградувани филмови со кои Скопје ќе дише следниве денови. Возбудени сме затоа што отвораме со два феноменални филма, кои го најавуваат програмскиот ракурс на фестивалот“ – вели Маргарита Арсова програмски координатор на „Синедејс“.
Киното Фросина е резервирано за филмскиот мајстор Џафар Панахи, кој со „Тоа беше само несреќа“ создава длабоко човечки морален трилер, каде што високата напнатост се испреплетува со ненадејни напливи на хумор и содржајни, напати болни, прашања за прогонство и одмазда. Феноменален филм кој филм што е снимен тајно, ги одразува неговите искуства во затвор и неговите искуства со државната репресијa. Филмот е избран како француски кандидат за наградата Оскар во 2026 година во категоријата Најдобар меѓународен долгометражен филм.
А во Салата 25 мај ќе се прикаже филмот „Човек лавина“ на Слободанка Радун. Филм-портрет чие што прикажување пред скопската публика носи особена возбуда, бидејќи тапанарот Ѓуриќиќ, дел од својот живот го дава токму на оваа музика и народ.
„Скопје е важен град во животот на Драгољуб Џуричиќ и затоа и се радувам на македонската, скопската публика. Со филмот сакав да ја прикажам комплексната слика за Драгољуб Џуричиќ, музичар со необична кариера од една страна и човек со негов систем на вредности, карактер и енергија. Се трудев да избегнам негова митологизација и да го насочам филмот кон емоции, а не патетика. На таа линија беа и сите соговорници со кој Драгољуб соработувал како Здравко Чолиќ, Влатко Стефановски, Рамбо Амадеус, Дејан Цукиќ, Лав Братуша, Никола Чутурило и многу други – вели Слободанка Радун, режисерка на филмот „Човек лавина“.
Под слоганот „Се гледаме од другата страна“ од 3 до 10 декември се случува 24. „Синедејс“.
Фестивалот ќе се случува во просториите на МКЦ, во кино Фросина и Дансинг салата 25 мај.
Билетите за овогодишното издание ќе бидат по цена од 200 денари, за сите филмови, а може да се купат онлајн, преку bileti.mkc.mk, како и на самиот влез на МКЦ.
Фестивалот во најголем дел е поддржан од Агенцијата за филм на РСМ. Останати финансиски покровители се Градот Скопје, Делегацијата на ЕУ преку програмата за поддршка на европски филмски фестивали како и мрежата Лајвјуроп.
Култура
Француска експлозија на овации за „Дон Кихот во Скопје“ во срцето на Париз
Француската премиера на делото „Дон Кихот во Скопје“ од Дијана Имери Илкоска и Дино Имери, изведена на 30 ноември во волшебната париска црква „Petite Etoile“, беше дочекана со бурни овации и ентузијазам што ретко се гледа на концертна сцена. Публиката, видливо воодушевена од моќната интерпретација и од уникатноста на делото, не престануваше да ги враќа музичарите на сцената со силни и долги аплаузи.
Ова исклучително музичко дело, кое македонската публика го слушна за првпат во октомври во фоајето на Националната опера и балет со Камерниот оркестар „ID“, отпатува во Париз за својата прва меѓународна турнеја. Таму, беше изведено од престижниот француски ансамбл „Хефестус“, под диригентската палка на Дијана Имери Илкоска, со Дино Имери како пијано-солист и Бојан Илкоски како концерт-мајстор. Покрај македонската премиера, концертот во Париз беше и промоција на најновите трендови во современата музика, дополнета со дела од француски, канадски и италијански композитори.

За овој голем меѓународен момент, ко-авторката и диригентка Дијана Имери Илкоска изјави: „Да се добие покана за настап со ансамбл како ‘Хефестус’, составен од врвни музичари, е огромно признание – и за изведувач и за композитор. Дополнителната возбуда ја донесе и самата атмосфера на Париз. Кога нашиот 7/8 ритам од финалето на првиот став прозвучи меѓу делата на француските автори, ме преплави силна емоција, а публиката веднаш ја препозна – и ни возврати со громогласни аплаузи.“
Ко-авторот и пијанист Дино Имери додава дека концертот за него носи и длабоко лично значење: „Создавањето и приемот на ‘Дон Кихот во Скопје’ уште еднаш ми ја потврдија универзалноста на борбата против трите ветерници – неправдата, лицемерието и рамнодушноста. Убаво е кога ја слушаш својата музика во рацете на музичари како ‘Хефестус’, посветени на новосоздадена музика. Емоцијата беше уште посилна затоа што го делев овој момент со Дијана на подиумот, со Бојан Илкоски како концерт-мајстор и со флејтистката Богдана Бушевска – вистински амбасадор на македонската култура во Париз.“
Делото „Дон Кихот во Скопје“, напишано по нарачка на Шпанската амбасада по повод Националниот ден на Шпанија, ја прераскажува борбата на славниот Сервантесов херој против трите современи „ветерници“ – Неправдата, Лицемерието и Рамнодушноста. Во приказната на авторката Тина Иванова, Дон Кихот доаѓа во Скопје, победува и ни остава порака: да ги слушнеме фанфарите не на победата, туку на човечкото достоинство.

Музички, делото претставува редок спој на шпански и македонски фолклор, обликуван во современ симфониски јазик преку инвентивна оркестрација, ритмички пресврти и препознатлива мелодска експресија.
Учеството на Дијана Имери Илкоска и Дино Имери во Париз беше овозможено со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Македонскиот „Дон Кихот“ го освои Париз. Ова е само почеток на неговото патување низ светот.

