Култура
Научна трибина на ДММ
Во рамките на 34-тите Денови на македонската музика денес се одржа научна трибина со наслов „Културната политика и македонската уметничка сцена“.
Во рамките на 34-тите Денови на македонската музика денес се одржа научна трибина со наслов „Културната политика и македонската уметничка сцена“.Поканети учесници на трибината, која се одржа во Центарот за конференции и студии при Националната и универзитетска библиотека „Свети Климент Охридски“ беа Маја Таневска, раководител на Сектор за дејностите од областа на културата и уметноста при Министерството за култура на Македонија, Маја Чаначевиќ, директорка на Македонската филхармонија и инструменталист, Живојин Глишиќ, вонреден професор на Факултетот за музичка уметност (ФМУ) и композитор, Марија Вршкова, уметничка соработничка на ФМУ и пијанистка, и Дамјан Темков, професор во ДМБУЦ „Илија Николовски – Луј“ и композитор. Учесник и, едновремено, модератор на трибината беше Марко Коловски, претседател на Сојузот на композиторите на Македонија (СОКОМ) и музиколог.Темите за кои се дискутираше на трибината опфаќаа голема област од музичката уметност, но најмногу се дискутираше за потребата од носење Закон за музичко-сценска дејност, стимулирањето и валоризацијата на творештвото на македонските композитори и музички уметници.Во името на Министерството за култура Маја Таневска ја изложи актуелната состојба во однос на поддршката на проектите од областа на музичката уметност.Музикологот Марко Коловски, во својство на учесник на трибината, нагласи две теми кои негативно делуваат врз развојот на музичкото творештво во Македонија. Според првата тема, во однос на периодот пред дваесет години во Македонија неколкукратно е намален обемот на нови дела. Причината за таквата состојба ја посочи во дисбалансот на вреднувањето на уметничките дела од различните области на уметничкото дејствување.Втората тема на која се осврна Коловски е уништувањето на ансамблите на МРТ, состојба која директно влијае врз новото творештво, бидејќи без ансамблите, како Биг бендот, Танцовиот оркестар и Чалгиите, оневозможено е да се изведуваат голем број музички дела.Директорката на Македонската филхармонија, Маја Чаначевиќ, нагласи дека културната политика е комплексна работа и дека е базирана на интерактивна соработка меѓу институциите и уметниците.Чаначевиќ ја нагласи и потребата да се создадат концертни и менаџерски агенции кои ќе го подигнат нивото на професионалноста на музичките уметници. Во своето излагање директорката на Македонската филхармонија предложи да се востанови конкурс со кој македонските композитори ќе можат да пишуваат дела по нарачка на Филхармонијата.Композиторот Живојин Глишиќ даде краток историски преглед на состојбата со македонското творештво и нагласи дека овој вид дејност е активен по Втората светска војна, односно со големо заостанување зад другите европски држави. Во однос на сегашната состојба истакна дека мора да се прецизира што е уметност, а што не е. Исто така го посочи фактот дека престанувањето на работата на ансамблите при МРТ ја прекина традицијата на негување на фолклорното наследство во Македонија.Пијанистката Марија Вршкова изложи едно свое искуство со проект поддржан од Министерството за култура и потенцираше дека вредноста на средствата што се добиваат како поддршка не се доволни за реализација на понудените проекти.Композиторот Дамјан Темков ја потенцирање улогата на СОКОМ и дека без функционирањето на композиторската асоцијација постои можност да не постои музичко творештво. Како мерка за стимулирање и повисоко вреднување на музичкото творештво предложи да се востанови конкурс за симфониски дела. За актуелната состојба на музичките уметници во Македонија нагласи дека авторите треба самите да вложуваат во себе, во спротивно ќе пропаднат како уметници.Во дебатата по воведниот дел на научната трибина учествуваа повеќе музичари и композитори.Музичарот Дејан Теодосиевски го изложи својот пример како успеал да поднесе амандман за Законот за култура во моментите пред неговото донесување. Со таквото искуство упати апел до Министерството за култура да ги информира музичките уметници за законите и измените кои ги предложува на усвојување во Собранието на РМ пред донесувањето на законите, бидејќи музичарите не размислуваат правнички, туку уметнички.Музичарот Љупчо Мирковски од Музичката продукција на МРТ се осврна на моментите на згаснувањето на оркестрите во куќата, но и го осуди однесувањето на СОКОМ кон другите музички уметници кои не компонираат симфониска музика.На тема вреднување на музичкото творештво зборуваа и Љубиша Кировски и Никола Паскалов. Кировски го потенцираше фактот дека музичарите дејствуваат единствено на база на ентузијазам. Паскалов дополни дека својата кариера ја прави на основа на лична иницијатива и многу саможртви во име на уметничкото творештво. Како дополнителен проблем се појавува отсуството на професионални агенции кои ќе се грижат за музичките уметници.Композиторот Стојан Стојков предложи да се одржи пообемна и повеќеслојна трибина за музичкото творештво бидејќи повеќе години се повторуваат проблемите со валоризацијата на творештвото на македонските композитори. Стојков нагласи дека треба поактивно да се дејствува на правец на политиката што ја водат културните институции во државата. Тој додаде дека носењето Закон за музичко-сценска дејност е неопходност, но и дека треба да се подготват нови Правилници за валоризација на музичките дела и за работата на музичарите. Како позитивен пример ја посочи работата на Маја Чаначевиќ, директорка на Македонската филхармонија.Научната трибина во рамките на 34-тите Денови на македонска музика ја организираа Елени Новаковска, музиколог и Ивона Опетческа – Татарчевска, етномузиколог./крај/т.д.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Младиот кочански рок бенд „Корка“ на 14 декември настапува на меѓународен музички натпревар во Брисел
Кочанскиот рок бенд „Корка“ ќе настапи во финалето на меѓународен музички натпревар во рамките на проектот „Imagine Experience“. Нивниот настап ќе биде на 14 декември, недела, во културниот центар „La Botanique“ во Брисел, Белгија, каде ќе ја делат сцената со други млади бендови од Франција, Белгија, Норвешка, Шведска, Унгарија, Холандија, Велика Британија и Зимбабве. Натпреварот ќе може да се следи во живо онлајн и гледачи од дома ќе можат да гласаат.
„Корка“ првично беа победници на националниот натпревар од „Imagine Macedonia“, кој се одржа на 10 октомври во Младинскиот културен центар, во рамките на фестивалот „Здраво млади“, на кој тие се натпреваруваа со други просперитетни македонски бендови како „Sunneater“, „The Pot“, „Tsar von Time“, „Venom“, „LSD During War“, „Мираж“ и „Големата вода“.
Во изминатата година „Корка“ се покажаа како еден од најважните нови гласови во македонската алтернативна сцена, отсликувајќи го гневот на младите луѓе преку нивниот тврд, емотивен и некомпромитирачки звук. Тие се истакнаа со нивниот самонасловен албум, кој беше издаден во мај оваа година, како и преку низа концерти низ државата и во Србија.
Освен со својата музика, „Корка“ придонесува на културната сцена и преку нивното организирње на настани во Кочани. Членовите од бендот, повеќето од кои сѐ уште во средно училиште, беа движечката сила зад дводневниот хуманитарен фестивал „Расплет“, кој се одржа кај Споменикот на слободата во градот. Фестивалот беше посветен на нивната другарка Сара Алексова, која воедно беше и првата тапанарка на бендот, која го загуби својот живот во пожарот во дискотеката „Пулс“.
Култура
Мултимедијалната изложба „Реминисценции“ на Страхил Петровски на 30 декември во Њујорк
Македонскиот визуелен и мултимедијален уметник, Страхил Петровски, на 30 декември 2025 година ќе ја отвори својата мултимедијална изложба – просторна инсталација со наслов „Реминисценции“ во Македонскиот културен центар во Њујорк, во Галерија МЦ (Gallery MC).
Изложбата ќе биде отворена од 18 до 21 часот, а публиката ќе може да ја посети до 9 јануари 2026 година. Станува збор за најновиот циклус на Петровски, кој опфаќа големоформатни индустриски хартии со димензии до 530 x 83 сантиметри, цртежи во комбинирана техника, како и просторни и мултимедијални елементи кои, како што е наведено во кураторскиот текст, добиваат ново и подлабоко значење во секој изложбен простор.
Кустос на изложбата е историчарката на уметност Сандра Деспотовиќ, која во текстот посочува дека „Реминисценции“ ја означува новата креативна ера во творештвото на Петровски, обележана со апстрактни форми, фрагментација и потрага по значење во современиот свет. Во делата доминираат три бои – белата, црвената и црната – кои, како што се наведува, асоцираат на светлината, земјата и празнината, а визуелниот израз е поврзан со индустриски и прогресивен рок како културна и естетска референца.
Изложбата во Њујорк е дел од серијата самостојни изложби „Реминисценции“, кои Петровски ги реализира во текот на 2025 година во повеќе европски и светски културни центри, меѓу кои Париз, Скопје, Битола и други градови.
Страхил Петровски е роден во 1974 година во Куманово. Дипломирал и магистрирал сликарство на Факултетот за ликовни уметности при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Неговата уметничка практика опфаќа сликарство, инсталација, концептуална уметност, фотографија и видеоуметност, а делата му се застапени во јавни и приватни колекции во земјата и во странство. Петровски е член на ДЛУМ од 1997 година и на ДЛУБ од 2025 година, а од 2024 година работи како советник конзерватор-реставратор во НУ Музеј на македонската борба за самостојност и како вонреден професор по фотографија и мултимедија на Факултетот за арт и дизајн при Европски Универзитет – Скопје.
Култура
Љутков од Охрид: Културата што денес ја негуваме, утре ќе биде јазикот преку кој нашиот регион ќе зборува – со заемна почит, доверба и визија
„Нашето културно наследство, како материјален и нематеријален ресурс, бара внимателно и одговорно управување. Во услови на климатски промени, деградација на просторот и притисок од масовниот туризам, неопходно е да применуваме интегрирани методологии што ги поврзуваат научните знаења, стручните практики и современите технологии. Заштитата на наследството е чин на стратешко планирање, но и чин на одговорност кон идните генерации“, истакна министерот за култура и туризам Зоран Љутков на отворањето на министерската конференција на „Советот на министри за култура од Југоисточна Европа – јакнење на културата во функција на одржливиот развој“ (КОМОКОСЕЕ), што денеска се одржа во Охрид.
Според Љутков, глобалните кризи во последната деценија јасно покажуваат дека културата мора да биде интегрален дел од општествениот развој. Според него, Регионалната стратегија за културна соработка во Југоисточна Европа, усвоена во Охрид 2014 година, постави важни темели за соработка, но денес е потребно тие да се надградат со поефикасни механизми, функционална соработка и засилена доверба меѓу земјите од регионот.
Тој ја нагласи важноста на заштитата на културното наследство, дигиталната трансформација и зголемената улога на локалните заедници, како клучни елементи за развој на современи културни политики. Министерот ја потенцираше и иницијативата за воспоставување Регионален фонд за културна соработка, оценувајќи дека тоа ќе обезбеди поголема стабилност и професионализација на заедничките активности.
„Заедничката иницијатива за воспоставување Регионален фонд за културна соработка може да биде важен институционален чекор кој има потенцијал да обезбеди стабилност, предвидливост и професионализација на регионалните активности. Искрено верувам дека 2026 година и претседавањето на Република Молдавија со Советот на министри за култура се реална можност за негово финално воспоставување, што ќе ја потврди нашата способност, но и зрелост да го претвориме заедничкиот интерес во конкретен механизам. Само на тој начин Комокосе ќе биде релевантна платформа која ќе генерира влијание и ќе трасира остварување на заеднички посакуваните цели“, рече Љутков.
Министерот се заблагодари на партнерите од УНЕСКО, Европската Унија и Советот на Европа, истакнувајќи дека нивната поддршка е признание за потенцијалот на регионот и важен поттик за понатамошна интеграција на заедничките културни политики.
Дводневната конференција во Охрид е во организација на Министерството за култура и туризам, кое е претседавач на „Советот на министри за култура на Југоисточна Европа – јакнење на културата во функција на одржливиот развој“. На собирот во Охрид учествуваат министри за култура, заменици-министри и шефови на делегации од: Молдавија, Албанија, Босна и Херцеговина, Хрватска, Србија, Црна Гора, Словенија, Турција, Бугарија, Грција, Романија, како и голем број експерти.
На конференцијата се обрати и директорката на Регионалното биро на УНЕСКО за наука и култура на Европа со седиште во Венеција, Магдалена Ландри, која потенцираше дека Југоисточна Европа е регион со извонредно културно богатство, а нејзината културна разновидност ги одразува вековите креативност и издржливост, како и живиот идентитет на нејзините народи.
„УНЕСКО останува цврст партнер на Комокосе и е целосно посветен на поддршка на неговата мисија за унапредување на културната соработка, добрососедските односи и помирувањето. Особено ја поздравуваме улогата на Република Северна Македонија во заштитата и промоцијата на културното наследство преку националните развојни политики“, рече Ландри.
На конференцијата, со акламација беше усвоена „Охридска декларација 2025“, документ кој ја потврдува заедничката посветеност на земјите од Југоисточна Европа за зајакнување на регионалната културна соработка, одржливиот развој и заштитата на културното наследство.
Следната, 2026 година со Советот на министри за култура на Југоисточна Европа, ќе претседава Република Молдавија.

