Култура
150 години од Зборникот на Миладиновци
Во градската библиотека „Браќа Миладиновци“ денес се одржа свеченост со која беа одбележени 150 години од објавувањето на Зборникот на Браќата Миладиновци.
Во градската библиотека „Браќа Миладиновци“ денес се одржа свеченост со која беа одбележени 150 години од објавувањето на Зборникот на Браќата Миладиновци.На свеченоста присуствуваа државниот секретар за култура, Дарко Стефановски, градоначалникот на Скопје, Коце Трајановски, директорот на градската библиотека „Браќа Миладиновци“, Бранко Цветкоски, академик Матеја Матевски, прв добитник на поетската награда „Браќа Миладиновци“ и повеќе други поети-добитници на најзначајната македонска награда за поезија.„Собрани сме да се потсетиме и да го одбележиме 150-годишниот јубилеј од појавувањето на великиот преродбенски Зборник на струшките браќа, кој означи една етапа од која веќе век и половина се искрева една јарка и просперитетна културно-книжевна матица околу која со децении се изгради и опстојува една бодра книжевна фаланга. Таа интергенерациска златна алка на современата македонска книжевност не може да се изземе од јазикот и од книжевното писмо кое некогаш како уметнички гениј на народот го препознаа, го собраа и му дадоа гласност меѓу народите, преподобните струшки браќа, чија судбина на трагично-симболичен начин заврши во цариградските зандани“, изјави Бранко Цветкоски, директор на градската библиотека „Браќа Миладиновци“.На одбележувањето на големиот јубилеј се обрати и градоначалникот на Град Скопје.„Создавањето на Зборникот на Браќата Миладиновци настанува во време кога македонскиот народ го чувствувал притисокот на антимакедонската пропаганда од неговите соседи, а и самата книга била замислена како силно и моќно оружје против таа силна и моќна машинерија. Зборникот на Браќата Миладиновци, од една страна, претставува вистинска антологија на македонската народна поезија, додека, од друга страна, историска книга која на Европа и на нејзината културна и научна јавност и го докажала постоењето на македонскиот народ како посебен народ со своја традиција и историја, и тоа токму преку богатството на македонските народни песни и умотворби, преку кои биле искажани копнежите и соништата за своја држава“, нагласи Коце Трајановски.Зборникот на Браќата Миладиновци се смета за меѓник на македонската култура и традиција и инспирација за следбениците на Димитар и Константин Миладинови.За историскиот миг во 1861 година, кога беше објавен Зборникот, на денешната свеченост говореше Марко Китевски од Институтот за македонска книжевност.„Историските сведоштва зборуваат дека на 24 јуни 1861 година првите примероци на Зборникот ја напуштиле печатницата на Анте Јакиќ во Загреб и биле испорачани на претплатниците. Овој ден го сметаме за празник на нашата национална култура затоа што Зборникот на Миладиновци не е обична книга, туку е култна книга за Македонците, книга што побудува емоции, книга што додека се држи во рацете предизвикува возбуда, онака како што тоа го прави Светото писмо. Во списокот на претплатниците на зборникот се наоѓаат значајни имиња на тогашниот научен, културен, образовен и духовен живот на пошироките европски простори, како Константин Петковиќ, Петар Прерадовиќ, Иван Мажураниќ, Аугуст Шеноа и други. Зборникот имал претплатници во Загреб, Белград, Карловац, Винковци, Марибор, Осијек, Љубљана, но и во Виена, Прага, Софија, Будим, дури и на Света Гора. Објавувањето на Зборникот на Миладиновци претставувал настан од првокласно значење“, нагласи Китевски.На свеченоста во градската библиотека „Браќа Миладиновци“ присуствуваа голем број добитници на најзначајната награда за поезија во Македонија, наградата „Браќа Миладиновци“, која од 1964 година се доделува на Струшките вечери на поезијата.Од добитниците на наградата на свеченоста присуствуваа Матеја Матевски, Богомил Ѓузел, Славе Ѓ. Димоски, Санде Стојчевски, Весна Ацевска, Тодор Чаловски, Братислав Ташковски, Радован Павловски, Михаил Ренџов, Миле Неделковски, Влада Урошевиќ, Катица Ќулавкова, Ристо Лазаров, Петре Бакевски и други. Во рамките на свеченоста беа прочитани стихови од сите досегашни добитници на наградата „Браќа Миладиновци“, додека на присутните поети градската библиотека им подари релјеф со ликот на Браќата Миладиновци.Во име на поетите, за почетоците на доделувањето на наградата не потсети академик Матеја Матевски, кој е првиот добитник на оваа значајна награда.„Овој убав миг, што го доживуваме благодарение на градската библиотека која го носи името на Браќата Миладиновци, е во чест на името што е поврзано со сите нас и со творештвото што го создававме во текот на нашиот живот. Сакам да потсетам дека основањето на наградата „Браќа Миладиновци“ се случи во најдраматичните и најтрагичните околности за нашиот град. Тоа беше во 1963 година, непосредно по земјотресот, во оние денови и недели кога сите ние размислувавме дали треба таа година да го одржиме струшкиот фестивал. По многу разговори, сепак, заклучивме дека собирот на македонските и другите поети ќе биде израз на вистинска солидарност со нашиот град. Добитниците на тогаш востановените награди паричниот износ го дадовме како прв прилог за обнова на градот Скопје“, потсети Матевски.На денешната свеченост беа поставени две изложби. Едната беше збирка на различни изданија на Зборникот на Миладиновци, додека другата беше збирка на книги од добитниците на наградата „Браќа Миладиновци“.Градската библиотека „Браќа Миладиновци“ им додели релјефи со ликот на Браќата Миладиновци и на Елизабета Канческа – Милевска, министерка за култура, и на Коце Трајановски, градоначалник на Град Скопје./крај/макфакс/т.д.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Во Галерија Рудиќ – Годишна изложба на фотографии на фото клубот ЕЛЕМА-Скопје
На втори април, во 19 часот, вторник, во Рудиќ галерија ќе биде поставена клубска изложба на фотографии, „ЕЛЕМА 2024“.
„ЕЛЕМА 2024“ е изложба која го означува креативниот и творечкиот континуитетот на ФК Елема низ долгите години постоење и промовирање на фотографската уметност.
Како прва годишна клубска изложба она ги најавува идните активности на Клубот кои секако ќе бидат претставени во периодот кој следи, со јасен акцент на индивидуалноста на авторите слободниот дух, секогаш со нов пристап и нови трендови кон создавањето на фотографијата за што ЕЛЕМА секогаш имала капацитет.
Ќе бидат изложени фотографии на реномирани македонски автори: Раде Луковиќ, Дејан Гилевски, Кирил Штрков, Вацлав Лукиќ, Цветан Гавровски, Владимир Арсовски, Катарина Николов, Драгољуб Николовски и Боро Рудиќ.
Култура
Костадиновска-Стојчевска: Ги исполнуваме препораките на УНЕСКО и заеднички овозможуваме трајна заштита на Охридскиот Регион
Министерката за култура и претседателка на Националната комисија за УНЕСКО, Бисера Костадиновска-Стојчевска, денеска во Охрид оствари работна средба со претставниците на реактивната мониторинг-мисија на УНЕСКО, која е составена од членови на Центарот за светско наследство, Меѓународниот совет за споменици и локалитети и Меѓународната унија за заштита на природата. Средбатата се одржа во Завод и Музеј – Охрид, а учество зедоа и членовите на Националниот координативен тим од нашата држава и директорката Ирена Шајн.
„Министерството за култура и Националниот координативен тим посветено работат на спроведување на препораките од УНЕСКО во делот на заштита на културното наследство. Не отстапуваме од грижата за Охридскиот Регион и зачувување на статусот на престижната листа на УНЕСКО. Уверена сум дека обединети, сите заедно, централната, локалната власт и невладиниот сектор во заедничка координација со забрзана динамика ќе продолжиме да ги исполнуваме насоките на УНЕСКО во подобрување на состојбите со реткото природно и културно наследство на нашиот регион“, потенцира Костадиновска- Стојчевска.
На средбата стана збор за актуелните состојби поврзани со заштитата на културното наследство во Охридскиот Регион, начините за надминување на предизвиците и напредокот што го има остварено државата во однос на последните препораки на УНЕСКО.
Министерката со македонските експерти ги информира членовите на реактивната мисија за сите реализирани, како и за тековните активности поврзани со препораките, како што е донесувањето на стратегискиот план за рехабилитација на природното и културното наследство на Охридскиот Регион, изработката на правни документи, меѓу кои предлог-закон за управување со светското природно и културно наследство и предлог-закон за изменување и дополнување на Законот за прогласување на старото градско јадро на Охрид за културно наследство од особено значење.
Беше дискутирано и за завршените активности за заштита на дрвената платформа во Заливот на коските, пристапот до заштитените културни добра, изработката на „упатство за иматели на недвижни културни добра во Охридскиот Регион – светско наследство на УНЕСКО“, со цел да им се помогне на имателите на недвижни културни добра во Охридскиот Регион да ги исполнат своите права и обврски.
Средбата беше дел од агендата на тридневната заедничка реактивна мониторинг-мисија на членовите од Центарот за светско наследство на УНЕСКО, Меѓународниот совет за споменици и локалитети (ИКОМОС) и Меѓународната унија за заштита на природата во прекуграничното светско наследство „Природно и културно наследство на Охридскиот регион“ во Република Албанија и во Северна Македонија.
Култура
Почнува 19. издание на фестивалот за современи уметности АКТО
Месецов почнува 19-тото издание на фестивалот за современи уметности АКТО и ќе се одвива во текот на целата година. Новото 19-то издание на АКТО продолжува на линија на минатогодишното издание АКТО 18 „Јавни простори во движење (кон) II“ и се отвора со низа мурали, на кои работат тројца млади уметници/чки, а е предвидено да се изработат во разни градови во државата опфаќајќи тематики во духот на солидарноста на заедницата. Првиот мурал, кој е веќе завршен, се наоѓа во Скопје на зградата број 33 на булеварот Митрополит Теодосиј Гологанов наспроти студентскиот дом „Кузман Јосифовски-Питу“ и ќе биде отворен в четврток на 28 март. На него работеа уметниците Ивана Самандова, Ана Трајковска и Доротеј Нешовски.
Во центарот на Скопје, на зградата број 33 на булеварот Митрополит Теодосиј Гологанов, наспроти студентскиот дом „Кузман Јосифовски-Питу“ пред 30-ина години беше ставен голем рекламен материјал, кој заедно со фасадата веќе одамна беше во разрушена состојба. Затоа, поткрепени со оптимистичката поддршка и ентузијазам на станарите во зградата, организацијата „Факултет за работи што не се учат“ – ФРУ заедно со уметниците Ивана Самандова, Ана Трајковска и Доротеј Нешовски иницираа акција за обновување на заборавениот ѕид, со цел да остане визуелна игра, но и значаен потсетник во строгиот центар на градот.
Идејата зад овој мурал не беше само да се обнови фасадата на зградата ниту, пак, во фокусот беше да се претстави само визуелно решение, туку да се создаде потсетник за важноста на солидарноста во општеството. Играта со архитектурата е замислена да оствари директна комуникација со самите случајни минувачи во секојдневието – оние што се упатени кон (или заминуваат од) работа, училиште, факултет, пазарување, прошетки. Mинувачи пронајдени во самиот визуелен изглед на муралот што ја носи главната порака, која гласи: „Големината на заедницата најпрецизно се мери преку солидарните постапки на нејзините членови“.
Оваа порака од Корета Скот Кинг (авторка, активистка и лидерка на граѓански права) се упатува кон многуте заедници што го оформуваат разновидниот карактер на општеството, а за да опстанат, тие зависат во голема мера од солидарните и добронамерни постапки токму од нејзините членови. Затоа, неслучајно оваа мисла е носечката порака на првиот мурал, таа служи како потсетник дека токму членовите се одговорни за градењето на меѓусебно разбирање, толеранција и заеднички борби за создавање подобри и поздрави услови на живеење овозможувајќи поддршка и слободно заедничко творештво – не само во културата и уметноста туку и пошироко во рамките на општеството во кое живееме.
АКТО 19 претставува продолжение на тематиката – „Јавните простори во движење (кон)“, преку која минатата година фестивалот презентира неколку практики, кои замислуваа ослободен простор, дури и привремено, за гласот на игнорираните, запоставените, замолчените, испуштените и маргинализираните во рамките на постојната хегемонија. АКТО смета дека овие уметнички практики може повторно да создадат јавен простор преку борбите за правата и во блиска врска со општествените движења или дури и да ги стимулира во моменти кога се чини дека се слаби.
Фестивалот АКТО е во организација на здружението „Факултет за работи што не се учат“ – ФРУ и во текот на годината во своите рамки ќе продуцира повеќе настани во земјава и странство.