Култура
Откупот и условите на историските предмети -главeн проблем на музеите во РМ
Систематскиот откуп на предметите од научноисториско и уметничко значење, и условите во кои се чуваат музејско-историските предмети во депоата на музеите во Република Македонија, се два големи проблеми со кои се соочуваат музеите.
Систематскиот откуп на предметите од научноисториско и уметничко значење, и условите во кои се чуваат музејско-историските предмети во депоата на музеите во Република Македонија, се два големи проблеми со кои се соочуваат музеите. „Но, кога зборуваме за музејот како институција од почетокот на 18 век до денес се препознаваат четири битни карактеристики кои влијаат на почетокот на егзистирање на музејот. И тоа: систематско собирање или откуп на предмети, организирано и перманетно чување и заштита на современите предмети, широка и јавна достапност на овие проекции и востановување на тој назив музеј“ изјави кустос советник во Музејот на современа уметност од Скопје, Захаринка Алексоска Бачева. Таа додаде дека називот музеј е институција на кое друштвото им ги доверило движните споменици на културата, природата и техниката, систематски плански да ги собира, чува, презентира и научно да ги проучува со цел да ги запознава луѓето со минатото и сегашноста, со фондовите наменети за унапредување на науката и културата.Во периодот од 1991 до 2011 година се откупени вкупно 176 историски делови. „ Од 2001 до 2011 се откупени 27 дела. Тука, се соочуваме со констатација дека видлив е дисконтинуитетот или инцидентноста што резултира со следењето на историскиот континуитет во собирањето, чувањето и презентирањето на уметничките дела. Во своите годишни програми музејот годишно редовно бара средства за откуп наведувајќи автори и конкретни дела, но за жал не ги добива барањата“ вели Алексоска Бачева додавајќи дека за овогодинешната програма биле побарани два милиони денари за откуп на 17 дела, а се добиени само 200 илјади денари. За откупот на историски предмети од современата уметност во минатото постоеја два фонда: фонд на градот и фонд на Републиката коишто континуирано откупуваа дела од тековните изложби во Републиката. „Откупените дела од фондовите завршуваа во збирките на музејот, на националната галерија, и во сите други збирки кои собираат дела од современата уметност. Добро е да постојат независни фондови да ги согледаат и проценат нашите барања. Ние како стручни лица треба да го имаме водечки збор“ рече Алексоска Бачева.Според Симеон Златев, кој го има најмалиот етнолошки музеј во светот со околу 2.000 експонати нема никаков проблем во извршувањето на откуп на историските предмети. „Оваа година правам 20 години опстојување на музејот. И затоа добив финансиски средства од француската алијанса од Тетово и македонска пошта во Скопје. Не е проблем да се опстои во ова време, ако со целото срце си посветен на овие историски експонати“ вели Златев. Приватните колекционери ги донираат експонатите на музеите, меѓутоа оние кои тие сакаат да ги подарат, такашто донациите не секогаш кореспондираат со тоа што им одговара на музеите. „Најчесто историските предмети завршуваат во приватни збирки. Но, добро е ако ние не можеме да ги купиме да останат во приватни збирки, бидејќи она што ни се случува со етнолошко богатство од доменот на средновековната уметност кога тие истите ќе завршат во странски држави“ вели Алексоска Бачева. Оваа година во април беше одржан форум на тема: состојбата на природното и културното наследство во музеите на Македонија кој ќе биде доставен до министерството за култура и владата./крај/макфакс/пк
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
(Фото) Одржан традиционален предновогодишен концерт на Воениот оркестар
Под мотото „Заедно посилни во хармонија на звуците“, вчеравечер во Македонската филхармонија во Скопје се одржа традиционалниот предновогодишен концерт на Воениот оркестар на Армијата, овој пат збогатен со настап на музичари од Централниот оркестар на Вооружените сили на Романија.

По пречекот на претседателката и врховен командант на Вооружените сили Гордана Сиљановска-Давкова и интонирањето на химната на Романија и македонската химна, здружениот оркестар, под диригентската палка на мајор Каталин Ион од Вооружените сили на Романија, концертот го започна со свечена фанфара, a продолжи со позната љубовна тема од Романија. Првиот дел беше заокружен со популарен сплет на светски хитови аранжирани за дувачки оркестар и композицијата „Концертна прослава”, со мотиви од романското поднебје.

По него, под раководство на диригентот на Воениот оркестар на Армијата, потполковник Горан Илијевски, следеа блок на нумери од македонското поднебје, во кој беа опфатени фолклорни теми, народни песни, но и незаборавни забавни македонски евергрини.

Во третиот и последен блок, кој беше посветен на армиските припадници кои се секогаш подготвени да ја одбранат татковнината и да им помогнат на нашите сограѓани, покрај светски познати нумери со новогодишна тематика, беше изведена и македонската композицијата „Нашата Армија“, која претставува силен музички омаж на посветеноста и службата кон татковината.

Овој традиционален музички спектакл, покрај претседателката и врховен командант на Вооружените сили Гордана Сиљановска-Давкова, го проследија и министерот за одбрана Владо Мисајловски, началникот на Генералштабот на Армијата генерал-мајор Сашко Лафчиски, министри во Владата, пратеници во Собранието на Република Северна Македонија, претставници на дипломатскиот и воено-дипломатскиот кор акредитирани во Република Северна Македонија, активни и пензионирани генерали на Армијата, припадници на Министерството за одбрана, Генералштабот и командите на Армијата и други гости.

Мотото на традиционалниот предновогодишен концерт е уште еден доказ за сплотеност со сојузниците. Вчерашниот настан, преку хармонијата на звуците и универзалниот јазик на музиката, потенцира дека музиката продолжува да нè обединува и сплотува, ги поврзува луѓето кон заеднички вредности и стремежи и претставува мост помеѓу различни култури и традиции.


Култура
Во Чифте амам се отвора ретроспективната изложба „Рефлексии“ посветена на Ратка и Димче Протугер
Атриум го најавува отворањето на ретроспективната мултимедијална изложба насловена „Рефлексии“, во Националната галерија – Чифте амам, на 20 декември, со почеток во 19 часот. Изложбата нуди продлабочен поглед кон животот и творештвото на непокорните брачни другари – партизанката и авторка Ратка Ковачева Протугер и ликовниот уметник Димче Протугер.
Од уметничката продукција посочуваат дека изминатата година реализирале истражувачки и продукциски процес со цел да ја споделат слоевитоста на наследството што Ратка и Димче, како припадници на една будна генерација, им го оставиле на сите нас.
Историчарката на уметност и кураторка Јованка Попова, за изложбата напиша:
„(…) Во меѓусебните траектории на Ратка и Димче Протугер се открива двојство кое не може да се сведе само на биографија. Нивниот животен и уметнички пат се одвива како паралелен запис на две форми на отпор: борбата за политичка слобода и борбата за уметничка автономија.
Ратка, партизанка и активистка, учествува во материјалната и моралната изградба на слободата – онаа што се освојува со чин, со движење, со колективна жртва.
Димче, сликар и педагог, ја практикува слободата како метод: како постојано отфрлање на догмата, на дисциплинарниот код на социјалистичкиот реализам, на стереотипот на уметникот како идеолошко знаме.“
Од Атриум, покрај поканата за заедничко чествување на делото на Ратка и Димче Протугер, во сабота, со почеток во 19 часот, во Чифте амам, упатуваат и огромна благодарност до блиските семејства, потомците и пријателите кои придонеле за реализацијата на изложбата: Милчо Протугер со семејството, Невенка Протугер со семејството, Воденка Протугер Тошевска со семејството, Брезица Тошевска, Росица Тошевска, Владимир Лазаревски со семејството, Мила Протугер со семејството, Илија Трајковски со семејството, Камелија Пророчиќ, Стефан Миновски, Јованка Попова и Соња Абаџиева Димитрова.
Истражувачки тим:
Ива Рајчевска, Дино Чупевски, Матеј Лазаревски
Проектен тим:
Дино Чупевски, Ива Рајчевска, Веда Ивановска, Деспина Ралевска
Авторки на текстови во публикацијата:
Јованка Попова, Соња Абаџиева Димитрова, Воденка Протугер Тошевска
Одговорна уредничка на публикацијата:
Ива Рајчевска
Соработничка во уредништвото на публикацијата:
Веда Ивановска
Дизајнерка на постер:
Ива Јованова
Фотографија:
Александра Костадиновска
Видео:
Исток Чаповски
Проектот е поддржан од Министерството за култура и туризам на Република Македонија и Контура, на чии претставници им се заблагодаруваме за придонесот и поддршката.
Изложбата ќе биде отворена до 27 декември.
Култура
„Лилјакот“ од Јохан Штраус II на сцената на МОБ на 23 и 26 декември
Во празничниот декемвриски репертоар, Националната опера и балет најавува две изведби на оперетата „Лилјакот“ од Јохан Штраус II, кои ќе се одржат на 23 и 26 декември 2025 година со почеток во 19.30 часот. Ова ремек-дело, кое ја освои публиката уште со својата премиера, повторно ќе блесне на големата сцена на МОБ.
Диригент на изведбите е Бисера Чадловска, режијата е на Љупка Јакимовска, сценографијата на Марија Ветероска, костимографијата на Марија Пупучевска, кореограф е Саша Евтимова, хор мајстор е Јасмина Ѓоргеска, а концерт мајстор е Климент Тодороски, светло-дизајн е Милчо Александров.
Во солистичката екипа на настапуваат: Васко Здравков, Јане Дунимаглоски(23.12.) / Благој Нацоски(26.12.), Биљана Јосифов, Нада Талевска, Соња Пендовска Мадевска, Драган Ампов, Христијан Антовски, Марјан Николовски, Александра Лазаровска Василевски, Тихомир Јакимовски, заедно со хорот, оркестарот и балетскиот ансамбл на МОБ.
„Лилјакот“ е ремек-дело на „кралот на валцерите“ Јохан Штраус II, создадено во 1874 година. Оваа брилијантна оперета претставува маестрална комбинација на љубовни интриги, недоразбирања и комични ситуации, сместени во блескавиот виенски свет на валцери, балови и маскенбали. Штраус со својата непресушна музичка инвентивност и елегантна оркестрација создава партитура исполнета со валцери и арии кои зрачат со духовитост, шарм и живост. „Лилјакот“ е вистинска прослава на радоста, убавината и ведрината на животот – дело што повеќе од еден век ја воодушевува публиката ширум светот и останува вечен симбол на виенскиот шарм и музичката магија.

