Филм
Почина полскиот режисер Анджеј Вајда

Славниот полски режисер Анджеј Вајда починал во неделата вечерта на 90-годишна возраст, јави полската национална телевизија.
Вајда починал од блокада на работата на белите дробови, откако пред неколку денови бил хоспитализиран. „Во последно време режисерот боледуваше. Пред неколку дена беше префрлен во болница. Се надевавме, дека ќе излезе“, изјави за телевизијата TVN-24, сценаристот и режисер Јацек Бромски.
Почит на славниот режисер му оддаде полскиот претседател Анджеј Дуда. „Почина Анджеј Вајда, извонредниот полски режисер, лауреат на Оскар. Вечна му слава“, напиша Дуда на својот официјален микроблог на Twitter.
Кон крајот на септември на филмски фестивал беше премиерно прикажан најновиот филм на Вајда „Powidok“ (Afterimage), посветен на последните години од животот на уметникот Владислав Стржемински, пионерот на полската авангарда од периодот од 1920/1930-те години. Режисерот лично ја прими специјалната награда на жирито. Подоцна беше објавено дека овој филм Полскиот институт за филмска уметност го кандидира за наградата Оскар во номинациите за Најдобар филм од неанглиско јазично подрачје.
Андежј Вајда се прослави со трилогијата филмови „Поколение“ (1955 година) за созревањето на момче во воени услови, „Канал“ (1956) чиешто дејствие се одвива во времена Варшавското востание од 1944 година, кое претставува и негов прв голем успех и за кој добива специјална награда на фестивалот во Кан во 1957 година, и „Пепел и дијаманти“ за избувнувањето на судирот во Полска по Втората светска војна.
Како режисер, сценарист и продуцент имаше забележителен успех со екранизацијата на романите на руските класици, како „Сибирската леди Магбет“, според Лесков, „Беси“ од Достоевски и „Пилат и другите“ според Булгаков. Покрај тоа, поставува и околу 40 претстави во театри ширум светот, поради што е и лауреат на италијанската театарска награда која го носи името на Луиџи Пирандело.
Потоа следуваа „Човекот од мермер“ за социјалистичкиот „херој на трудот“ од 1950-те, “Човекот од железо“ за штрајковите во Полска од 1980 година, како и „Катин“ за ликвидацијата на илјадниците полски офицери и интелектуалци во сталиновите и нацистичките чистки во Втората светска војна на територијата на тогашниот Советски сојуз и „Валенса, човекот од надеж“, за Лех Валенса водачот на синдикатот „Солидарност“ кој се смета за покренувач на штрајковите кои доведоа до падот на комунизмот во Полска а подоцна стана и претседател на државата. Од тој опус се и филмовите „Без анестезија“ и „Дантон“.
Секогаш политички ангажиран, Вајда на своевиден начин во своите филмови ја испишуваше историјата на Полска во втората половина од XX век. Критичарите честопати го нарекуваа „таткото на полскиот филм“ и „совеста на полскиот народ“.
Во 1981 година ја доби наградата Златна палма на фестивалот во Кан за „Човекот од железо“, и во 1982 година на француската награда Сезар, а во 2000 година и Оскарот за истакнат придонес во филмската уметност. За своето творештво освои голем број награди и признанија на најзначајните филмски фестивали како Кан, Венеција и Берлин.
Анджеј Вајда е роден на 6-ти март 1926 година во Сувалки. Беговиот татко Јакуб бил офицер во полската армија и е убиен во Катин. Семејната традиција наложувала Анджеј да стане офицер, но тој прво се запишал на Академијата за ликовни уметности во Краков, а подоцна и во Вишата шола за филм во Лоѓ./крај/мф/сн
Извор: Макфакс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Македокс“: Платформата „Некстас“ го носи документарниот филм во училница

Употреба на документарниот филм како едукативна алатка во формалното образование е силна мисија на Здружението за промоција на документаристиката „МакеДокс“. Оваа децениска посветеност резултира со бројни успеси, а новитет во едукативната програма на „МакеДокс“ е „Некстас“, платформата за наставници кои се стремат да поттикнат критичко размислување кај младите луѓе и се подготвени да иновираат со нови аудиовизуелни средства во наставата.
Во насока на претставување на платформата „Некстас“ пред професори од средните училишта во Скопје, во петок, 11 април, во просториите на „Јуроп хаус Скопје“, со почеток во 11:00 часот, „МакеДокс“ ќе одржи презентација и кратка обука проследена со дискусија. Свои обраќања ќе имаат Надица Таневска Јанева, социолог и професорка во СУГС „Георги Димитров“ – Скопје, и Сашо Алушевски од „МакеДокс“.
Настанот е од отворен тип, но пријавувањето за присуство на настанот е задолжително. Линк за пријавување: https://forms.gle/cpEnERjVx4etdAsm8
Оваа образовна платформа на наставниците и учениците им нуди бесплатен пристап до динамична дигитална средина која содржи обемна колекција на документарни филмови од целиот свет, придружени со помошни материјали во насока на наставните планови на речиси секој предмет во средното образование. „Некстас“ е достапна на неколку јазици, отсега и на македонски јазик, а користењето на оваа платформа како ново аудиовизуелно средство е одобрено од Бирото за развој на образованието и Министерството за образование и наука на РСМ.
„Некстас“ е партнерски проект на „Docs Barcelona“ (Шпанија), „DOK.fest Munich“ (Германија), „Thessaloniki Film Festival“ (Грција), „Indie Lisboa“ (Португалија), „Sottodiciotto Film Festival“ (Италија) и „МакеДокс“ (С Македонија), а проектот е поддржан од програмата „Креативна Европа“ – потпрограма Медиа.
„Некстас“ веќе ја користат над 10.000 наставници и професори ширум Европа. Линк до платформата: https://nextus.global/mk
Култура
„Бруталистот“ и „Емилија Перез“ доминираа на Златните глобуси – над 10 милиони луѓе го следеа емитувањето

Овогодинешната церемонија на доделување на Златните глобуси привлече повеќе од 10 милиони гледачи на телевизиските екрани, што е благ пораст на гледаноста во споредба со претходната година, изјавија во понеделникот продуцентите на настанот, на кој доминираа филмовите Бруталист и Емилија Перез во однос на наградите.
Зголемувањето на гледаноста на неделната гала во последниве години покажува благ нагорен тренд кога станува збор за интересот за слични настани, бидејќи Холивуд се обидува да се оддалечи од влијанието на штрајковите и пандемијата, а наградите Глобус постепено се опоравуваат од сопствените контроверзи и скандали.
Просечната бројка од 10,1 милиони гледачи кои го гледале шоуто е зголемување од 7 отсто во споредба со галата во 2024 година и значителен скок од едвај шест милиони гледачи една година порано.
Златните глобуси, холивудски филмски и телевизиски награди, кое некогаш беше второ по популарност по Оскарите, беше во криза во последниве години. Во 2022 година, гала настанот не се ни емитуваше. Поранешната телевизија Ен-Би-Си ја донесе ваквата одлука затоа што нејзиното раководство беше огорчено од недостатокот на различност и етички пропусти на групата новинари кои претходно ги организираа наградите.
Церемонијата на доделување на престижните награди беше повторно лансирана минатата година под нов приватен сопственик, а беше емитувана на „Си-Би-Ес“ во неделата навечер. Исто така, вреди да се напомене дека наградите им беа доделени на холивудските ѕвезди од А-листата во блескавата сала за бал во Беверли Хилс. На овогодинешните награди доминираа мјузиклот Емилија Перез и епската имигрантска драма Бруталист.
Мексиканскиот филм Емилија Перез на францускиот режисер Жак Аудиар освои четири награди, вклучително и за најдобра комедија или мјузикл, додека „Бруталистот“ беше прогласен за најдобра драма, а наградата за најдобар актер му припадна на главниот лик на филмот Адриен Броди, кој го игра архитектот Ласло Тот, Евреин којшто го преживеал холокауст.
Култура
„Бруталистот“ ги воодушеви гледачите и критичарите: „Ремек-дело, ќе размислувате за филмот“

На 82. доделување на наградата Златен глобус, големиот победник беше Бруталистот (The Brutalist).
Филмот освои три награди, вклучувајќи за најдобар филм, најдобар режисер (Брејди Корбет) и најдобар актер во драма (Адриен Броди).
#TheBrutalist director Brady Corbet and star Adrien Brody share a moment during the film’s 12-minute Venice standing ovation. pic.twitter.com/V6Rqd0N3DW
— Variety (@Variety) September 1, 2024
Епската историска драма беше премиерно прикажана на филмскиот фестивал во Венеција, каде што беше проследен со 12-минутни овации. Корбет беше награден со Сребрен лав за најдобар режисер на фестивалот.
Драмата која трае повеќе од три часа го следи архитектот визионер Ласло Тот (Броди) и неговата сопруга Ерзебет (Џонс).
Тот е Унгарец со еврејско потекло кој успеал да го преживее Холокаустот, а по Втората светска војна се преселил во САД со неговата сопруга Ерзебет (Фелисити Џонс). Иако на почетокот страда од сиромаштија, неговиот живот се менува откако ќе запознае богат индустријалец…
Режисерот Корбет претходно изјави дека дебатата за должината на филмот била прилично глупава.
„Овој филм прави сè што ни беше кажано да не правиме. Мислам дека всушност е прилично глупаво да се зборува за должината бидејќи тоа е како да критикувате книга бидејќи има 700 страници наместо 100“, рече режисерот за време на прес-конференција.
„Бруталистот“ моментално има 93% на „Ротен Томатос“ врз основа на 170 критики од критичарите. Има оцена 8,1 на ИМДБ.
„Невозможно е да не се препознае ‘Бруталист’ како ништо друго освен филмски триумф“, напиша критичарот Том Дејвидсон.
„Ремек дело кое ќе ве воодушеви. Ќе размислувате за ова дело”, додал критичарот Даг Џејмисон.
„Бруталист ви дозволува да почувствувате како нечиј живот поминува пред вашите очи“
Филмскиот критичар на Ролинг Стоун, Дејвид Фер, напиша за филмот: „Не е само тоа што веќе не снимаат вакви филмови – се разбира дека не прават. Тоа е што малку луѓе деновиве се мачат да раскажуваат толку опсежни приказни со ова ниво на раскажување приказни кое бара вештина, храброст и енергија“.
Драмата беше позитивно оценета и од критичарот на Варајати, Овен Глајберман, кој напиша: „Јасно е дека Корбет го направи овој филм со намера да има големо значење. Дали тој навистина ќе го постигне тоа е во окото на гледачот. Бруталист ви дозволува да почувствувате како нечиј живот поминува пред вашите очи. Можеби тоа е доволно значење.
Друга позитивна рецензија беше напишана од Бен Крол од TheWrap: „Земено како целина, Бруталист истовремено тагува и ги слави американските амбиции – амбициите на имигрантската класа која бара нов живот без гаранции за успех, како и амбициите на режисерот кој го исполнува платното со животни опсесии“.
Посебни пофалби за својата изведба доби Адриен Броди.
Некои критичари особено го пофалија Адриен Броди, кој веќе импресионираше многумина со неговата изведба во потресната воена драма „Пијанист“ од 2002 година.
„Броди внесува огромна тежина на ликот, но и болка што го нагризува гордото чувство за идентитет, цел и судбина на Ласло. Тоа е монументална изведба; гледањето на овој архитект третиран како ѓубре е едноставно поразително“, напиша критичарот Дејвид Руни од Холивуд рипортер.
Се чини дека филмот не им се допадна само на критичарите. Гледачите веќе напишаа дека „Бруталист“ ќе биде еден од најдобрите филмови на годината.
„Никогаш не сум сакал да гледам филм толку брзо откако го видов трејлерот како што направив со овој. Дефинитивно мора да се види“. „Го видов филмот и верувајте ми, вреди. Дефинитивно најдобриот филм на годината“, се дел од коментарите.