Филм
Почина познатиот филмски деец Љубе Петковски

Познатиот македонски филмски работник, доајенот на макеоднската кинематографија и директор на фотографија Љубе Петковски, еден од пионерите на домашната филмска уметност, почина на 91-годишна возраст во Скопје, соопшти во понеделникот Друштвото на филмски работници на Македонија
„Љубе Петковски, роден во Скопје 1924 година, по девет децении и нешто, од своето Скопје заминува во вечноста како еден од бардовите на македонската повоена кинематографија. тој заедно со ветеранската генерација, режисери, сценаристи, актери, монтажери, камермани, продуценти, во еден од најзначајните уметнички профили на филмската креативност“, се вели во соопштението на ДФРМ.
Како кинематографер, се истакнува во информацијата на филмскиот еснаф, Петковски беше во првите редови на основоположниците на македонската кинематографија, оставајќи зад себе во својот богат опус, многу филмови од кои и добар дел антологиски дела во жанровите на документаристиката и играниот филм, кои ќе останат трајно сведоштво за неговата голема уметничка и творечка личност. филмови со кои сите се гордееме и ќе го имаме во траен спомен, а бројните домашни и меѓународни награди остануваат како потврда за она што тој го оствари во своето уметничко-филмско творештво.
Љубе Петковски го завршил средното училиште во родното Скопје, за по Втората светска војна својата кариера, како млад филмски работник, да ја започне, во тоа рано пионерско време на македонската кинематографија, како асистент на тогаш искусните режисери од поранешните југословенски простори, како Жорж Скригин од Белград, Вјекослав Африќ од Загреб и Франце Штиглиц од Љубљана. Потоа тој професионално се усовршувал во Загреб и во Париз.
Петковски во „Вардар филм“, како еден од неговите основачи, започна како камерман на документаристот режисерот Кочо Недков, во првите уметнички документарци „Техника на народот“ и „Памук“, двата снимени во 1950 година. Оваа двојка подоцна одново се здружува во документарецот „Средновековни фрески”, реализиран во 1957 година.
Меѓутоа, претходно 1955 година станува многу плодна за Петковски кој беше снимател кинематографер во двата етнографски документарци на режисерот Ацо Петровски „Галичка свадба“ и „Дервиши“, како и документарецот „Ритам и звук“ на режисерот Трајче Попов. Во истата 1955-та година, заедно со колегата Бранко Михајловски, како кинематограферски тандем, го снимија партизaнскиот филм „Волчја ноќ“ во режија на гостинот од Словенија, Франце Штиглиц, што по „Фросина“, беше вториот целовечерен игран филм во продукција на „Вардар филм“.
Првичната наклонетост кон документаристичкиот реализам, како кинематографер, Љубе Петковски на најкреативен начин ја демонстрираво неговите два најдобри долгометражни документарни филма во кариерата, лауреатските „Скопје ‘63” на режисерот Вељко Булаиќ, посветен на катастрофалниот земјотрес во Сопје (освојувач на Златниот лав за најдобар документарен филм во Венеција во 1964 година) и „Тулгеш“ на Коле Манев, инспириран од голготата и масовниот егзодус на егејските Македонци во 1948 година, по граѓанската војна во Грција, од страна на грчките фашисти на режимот на Метаксас (освојувач на Големиот златен медал и- Гран при на Белградскиот мартовски фестивал во 1977 година).
Покрај овие два извонредни долгометражни документарни филмови, Петковски соработува и со режисерот Мето Петровски во неговите два високорангирани лауреатски документарци, „Вранештица“ од 1976 и „Голгота“ од 1979 година, а за вториот на фестивалот во полски Краков го освои признанието Бронзен змев за неговата снимателска креација.
Како дел од високата кинематограферска креативност на Љубе Петковски се и група најуспешни македонски целовечерни играни филмови, како „ Мирно лето“ од 1961 година, првиот игран филм режиран од македонскиот режисер Димитрие Османли, потоа двете историско-епски драми на белградскиот режисер Жика Митровиќ, „Солунските атентатори“ од 1961-ва и „До победата и по неа“ во 1966 година, двата снимени во црно/бела фотографија и ткн wide-screen техника.
Во големиот опус на Петковски се и двата играни филма на режисерот Бранко Гапо, „Време без војна” од 1969 и „Време води“ од 1980 година, две социјално-психолошки драми со критички акцент, во кои Љубе Петковски ја внесува неговата вештина за документаристичка реалност.
Своевиден кинематограферски врв во опусот на Петковски претставуваат и двата наградувани филма на режисерот Кирил Ценевски, „Црно семе“ од 1971 година, филм своевидно документаристичко сведоштво за страдањата на затворените и убивани македонски партизани од Егејска Македонија, по веќе спомнатата граѓанска војна, филм кој триумфираше на ценетиот на поранешните југословенски простори, па и пошироко, филмски фестивал во Пула, а ја освои наградата Жар птица на Московскиот фестивал, како и историската епска фреска од XI век „Јад“, за кој во 1975 на фестивалот во Пула Љубе Петковски беше награден со Златната арена за најдобра фотографија.
Како бард на македонската кинематографија од редовите на кинематограферите, во 1997 година на 18-от Фестивал на филмската камера во Битола, заедно со колегата Бранко Михајловски, станаа лауреати на Златната камера 300 за животно дело, со што Љубе Петковски заслужено влезе во клубот на великаните на фестивалот Браќа Манаки./крај/мф
Извор: Макфакс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
(Видео) Tри филма што Скорсезе ги смета за врв на кинематографијата

Мартин Скорсезе, еден од највлијателните американски режисери, со децении ги поместува границите на филмскиот израз. Неговата филмографија опфаќа широк опсег на жанрови – од насилни урбани приказни до сложени љубовни драми и духовни дилеми.
Иако неговите понови филмови, како „Ирецот“ и „Тишината“, сè уште се препознатливи по нивната визуелна раскош и длабока анализа на ликови, многумина сè уште сметаат дека неговите најголеми дела потекнуваат од поранешниот период – со насловите „Таксист“, „Добри момци“ и „Разјарениот бик“.
Во текот на својата кариера Скорсезе често ги издвојуваше режисерите што го инспирираа, меѓу кои и Акира Куросава, Ингмар Бергман и Џон Форд. Сепак, еден особено го допре – јапонскиот режисер Кенџи Мизогучи, познат по класичните филмови, кои прикажуваат емоции преку поетски ритам и внимателно изработени слики.
Како негов омилен го наведува филмот на Мизогучи, „Приказни под месечината и дождот“ (Ugetsu monogatari) од 1953 година, кој ја следи приказната за амбициите, љубовта и за војната во 16 век.
„Овој филм имаше најголемо влијание врз мене. Има моменти во тој филм што ги гледав одново и одново и кои секојпат ми го одземаат здивот“, рече Скорсезе, пренесе магазинот „Фар аут“.
Иако „Приказни под месечината и дождот“ често се смета за ремек-дело, Скорсезе ја цени целата трилогија, која ги вклучува и „Животот на Охару“ (Saikaku ichidai onna) и „Саншо судијата“ (Sanshô dayû), а за која вели дека е врвот на светската кинематографија.
Работата на Мизогучи го отелотворува она што многумина го сакаат во јапонскиот филм – суптилност, емоции и елеганција. Неговото влијание може да се види и кај современите режисери, како Хироказу Коре-еда, кој го комбинира секојдневниот живот со длабоки емотивни слоеви. Восхитувањето на Скорсезе кон Мизогучи е уште еден доказ за неговата длабока поврзаност со филмската историја – и неговата непоколеблива почит кон мајсторите на визуелното раскажување приказни.
Култура
„Македокс“: Платформата „Некстас“ го носи документарниот филм во училница

Употреба на документарниот филм како едукативна алатка во формалното образование е силна мисија на Здружението за промоција на документаристиката „МакеДокс“. Оваа децениска посветеност резултира со бројни успеси, а новитет во едукативната програма на „МакеДокс“ е „Некстас“, платформата за наставници кои се стремат да поттикнат критичко размислување кај младите луѓе и се подготвени да иновираат со нови аудиовизуелни средства во наставата.
Во насока на претставување на платформата „Некстас“ пред професори од средните училишта во Скопје, во петок, 11 април, во просториите на „Јуроп хаус Скопје“, со почеток во 11:00 часот, „МакеДокс“ ќе одржи презентација и кратка обука проследена со дискусија. Свои обраќања ќе имаат Надица Таневска Јанева, социолог и професорка во СУГС „Георги Димитров“ – Скопје, и Сашо Алушевски од „МакеДокс“.
Настанот е од отворен тип, но пријавувањето за присуство на настанот е задолжително. Линк за пријавување: https://forms.gle/cpEnERjVx4etdAsm8
Оваа образовна платформа на наставниците и учениците им нуди бесплатен пристап до динамична дигитална средина која содржи обемна колекција на документарни филмови од целиот свет, придружени со помошни материјали во насока на наставните планови на речиси секој предмет во средното образование. „Некстас“ е достапна на неколку јазици, отсега и на македонски јазик, а користењето на оваа платформа како ново аудиовизуелно средство е одобрено од Бирото за развој на образованието и Министерството за образование и наука на РСМ.
„Некстас“ е партнерски проект на „Docs Barcelona“ (Шпанија), „DOK.fest Munich“ (Германија), „Thessaloniki Film Festival“ (Грција), „Indie Lisboa“ (Португалија), „Sottodiciotto Film Festival“ (Италија) и „МакеДокс“ (С Македонија), а проектот е поддржан од програмата „Креативна Европа“ – потпрограма Медиа.
„Некстас“ веќе ја користат над 10.000 наставници и професори ширум Европа. Линк до платформата: https://nextus.global/mk
Култура
„Бруталистот“ и „Емилија Перез“ доминираа на Златните глобуси – над 10 милиони луѓе го следеа емитувањето

Овогодинешната церемонија на доделување на Златните глобуси привлече повеќе од 10 милиони гледачи на телевизиските екрани, што е благ пораст на гледаноста во споредба со претходната година, изјавија во понеделникот продуцентите на настанот, на кој доминираа филмовите Бруталист и Емилија Перез во однос на наградите.
Зголемувањето на гледаноста на неделната гала во последниве години покажува благ нагорен тренд кога станува збор за интересот за слични настани, бидејќи Холивуд се обидува да се оддалечи од влијанието на штрајковите и пандемијата, а наградите Глобус постепено се опоравуваат од сопствените контроверзи и скандали.
Просечната бројка од 10,1 милиони гледачи кои го гледале шоуто е зголемување од 7 отсто во споредба со галата во 2024 година и значителен скок од едвај шест милиони гледачи една година порано.
Златните глобуси, холивудски филмски и телевизиски награди, кое некогаш беше второ по популарност по Оскарите, беше во криза во последниве години. Во 2022 година, гала настанот не се ни емитуваше. Поранешната телевизија Ен-Би-Си ја донесе ваквата одлука затоа што нејзиното раководство беше огорчено од недостатокот на различност и етички пропусти на групата новинари кои претходно ги организираа наградите.
Церемонијата на доделување на престижните награди беше повторно лансирана минатата година под нов приватен сопственик, а беше емитувана на „Си-Би-Ес“ во неделата навечер. Исто така, вреди да се напомене дека наградите им беа доделени на холивудските ѕвезди од А-листата во блескавата сала за бал во Беверли Хилс. На овогодинешните награди доминираа мјузиклот Емилија Перез и епската имигрантска драма Бруталист.
Мексиканскиот филм Емилија Перез на францускиот режисер Жак Аудиар освои четири награди, вклучително и за најдобра комедија или мјузикл, додека „Бруталистот“ беше прогласен за најдобра драма, а наградата за најдобар актер му припадна на главниот лик на филмот Адриен Броди, кој го игра архитектот Ласло Тот, Евреин којшто го преживеал холокауст.