Со проекција на „Леб и чоколадо“ (Pane e cioccolata / Bread and Chocolate) на Франко Брусати, вчера на сцената на летното кино „Мирно лето“ започна Неделата на италијанскиот филм.

Настанот чијашто годишна тематика е емиграцијата по 21. пат се одржува во светот, а во Македонија со проекција на тематски избрани филмови во Скопје и Битола.

На присутните во полниот аудиториум на летното кино на Кинотеката им се обрати професорот Марко Пешетели, селекторот на програмата на годинешната Недела на италијанскиот филм. Заблагодарувајќи им се на домаќините на манифестацијата, директорот на Кинотеката, Владимир Ангелов, и вработените за соработката и поддршката, Пешетели го претстави тематскиот избор на филмовите со разни гледишта на емиграцијата.

„Повеќето од нив се комедии како вечерашниот филм со Нино Манфреди, многу познат актер, чија стогодишнина од раѓањето го одбележавме годинава“, посочи меѓу другото професорот Пешетели.

Амбасадорот на Италија, Андреа Силвестри, поздравувајќи ги присутните на македонски јазик, говореше за идејата која ја одржува манифестацијата во светот и кај нас.

Говорејќи за феноменот на миграцијата, кој им е добро познат на Италијанците, но и на Македонците, амбасадорот Силвестри посочи дека денес надвор од Италија живејат околу 60 милиони луѓе со италијански корени.

Амбасадорот ја соопшти и специјалната објава на отворањето на Неделата на италијанскиот филм: одликувањето на директорот на Кинотеката Владимир Ангелов со значка и плакета на Витешкиот ред Ѕвезда на Италија (Cavaliere Dell’Ordine della Stella di Italia / Knight of the Order of the Star of Italy). Одликувањето го доделува италијанскиот претседател Серџо Матарела (Sergio Mattarella), по препорака на министерот за надворешни работи на Италија, за особени заслуги во промовирањето на италијанската култура и кинематографија во Македонија.

„Микеланџело Антониони рекол дека филм што може да се објасни со зборови не е вистински филм. Јас овој филм што ми се случува навистина не можам да го објаснам и затоа ќе се заблагодарам на сите што ме поддржувале, а некои од нив и се жртвувале во мојата 26-годишна кариера во Кинотеката. Ќе се заблагодарам на моето семејство, сопругата и децата, родителите, кои секако се жртвуваа… моето пошироко семејство, пријателите, колегите… секако, благодарност до италијанската амбасада, особено Одделението за култура со кои одамна соработуваме на врвно стручно и професионално ниво. Секако на Италија која како држава постојано ми ги држи отворени очите, а љубопитноста за филмската уметност непроменлива, и тоа преку двата фестивала што често ги посетувам – оној во Болоња на новореставрирани филмови и фестивалот на неми филмови во Порденоне“, рече Ангелов.

До крајот на програмата ќе имаме можност да го видиме и ДА ВИ СЕ ПРЕТСТАВАМ? РОКО ПАПАЛЕО (Permette? Rocco Papaleo / My name is Rocco Papaleo, 1971) на Еторе Скола (Ettore Scola), со Марчело Мастројани (Marcello Mastroianni) во насловната улога; реалистичната драма САКО И ВАНЦЕТИ (Sacco e Vanzetti) на Џулијано Монталдо (Giuliano Montaldo); наградуваниот НОВИОТ СВЕТ (Nuovomondo / Golden Door, 2006) на Емануеле Криалезе (Emanuele Crialese; социјалната комедија УБАВ, ЧЕСЕН ЕМИГРАНТ ВО АВСТРАЛИЈА БИ СЕ ОЖЕНИЛ СО ЧЕСНА СОГРАЃАНКА (Bello, onesto, emigrato in Australia sposerebbe compaesana illibata / A Girl in Australia, 1971) на Луиџи Ѕампа (Luigi Zampa), со Алберто Сорди, Клаудија Кардинале и Рикардо Гароне (Alberto Sordi, Claudia Cardinale, Riccardo Garrone) во главните улоги; современата комедија ТРОБОЈКАТА ОДИ НА ГЛАСАЊЕ (Bianco, rosso e Verdone) на Карло Вердоне (Carlo Verdone); како и еден од најгледаните филмови во Италија последнава деценија, ДОБРЕДОЈДОВТЕ НА ЈУГ (Benvenuti al sud / Welcome to the South) на Лука Минеиро (Luca Miniero), кој се занимава со тн. „внатрешна емиграција“, односно вечниот судир меѓу италијанскиот Север и Југ.

Насловите на филмовите што се вечерта на програмата во 20:00 ч ќе бидат репризирани следниот ден во 18:00 ч.

Во овој период на променлива временска состојба, Кинотеката го задржува правото да ја промени локацијата на било која од филмските проекции, со цел истите да бидат одржани, а не одложени до некоја метеоролошки поповолна прилика.

Во случај на дожд, некои од проекциите наместо во дворот и летното кино „Мирно лето“ на Кинотеката, ќе се одржат на затворено, во киносалата на Кинотеката.

Билетарницата ќе биде отворена секој ден од 19 часот и проекциите се бесплатни и започнуваат во 20:00 часот.

Проекциите се одвиваат со целосно почитување на препораките за заштита од Ковид-19.

Во 20 часот, утревечер, во Музејот на современата уметност – Скопје ќе биде отворено 13. Меѓународното биенале на млади уметници со наслов „Страст за лутање“.

Годинашново биенале, чиј организатор е МСУ, се проширува вон архитектурата на музејот, вклучувајќи институционална соработка со Музејот на Македонија, Природонаучниот Музеј и зградата на Управата за хидрометеоролошки работи, степенувајќи ја важноста на овие простори, како примери за модернистичко архитектонско наследство на градот Скопје и на потенцијалот на тоа наследство, кој е насочен кон иднината и непознатото и кој повикува на талкање кон други простори и времиња.

Па така, по утрешното отворање на биеналето во МСУ, на 20 мај публиката е поканета да ги погледне делата на млади уметници, кои ќе бидат изложени во Природонаучниот музеј, додека на 21 мај ќе се случи отворање во Музејот на Македонија. Изложбената поставка во зградата на Управата за хидрометеоролошки работи ќе биде отворена за посетители на 22 мај со почеток во 13 часот.

На поставките ќе бидат изложени дела на повеќе од 30 локални, регионални и меѓународни уметници. Селектирани се дела на уметници од Македонија, Србија, Косово, Хрватска, Босна и Херцеговина, Италија, Аргентина, Турција… меѓу нив, уметници, со стекнато образование на уметнички универзитети во Англија, Холандија, Германија, Словенија, Франција и Италија.

Сите настани во различни институции ќе бидат придружени со музичка програма на која ќе настапат со свој диџеј сет Мартина Пенева во МСУ, Aka Thesaur во Природнонаучниот музеј, Еми Ермилова во Музеј на Македонија и џез составот „Светлост“ во Управата за хидрометеоролошки работи.

Со свои дела ќе се претстават: Дарко Алексовски, Стефан Анчевски, Мартин Волман, Сали Ертунч, Филип Ивановски Пепе, Методи Исков, Јован Јосифовски, Соња Јо, Ана Јовановска, Ресул Кабоглу, Никола Кекеровиќ, Ана Лазаревска, Николо Масини, Јулија Манојлоска, Ивана Мирчевска, Ана Марковска, Наташа Неделкова, Доротеј Нешовски, Мила Паниќ, Кристина Пулејкова, Никола Радосављевиќ, Дритон Селмани, Душан Стефановски, Бојан Стојкиќ, Милица Лазаревиќ Спировски, Ивана Самандова, Ана Трајковска, Адриен Ујхази, Елена Чемерска, Миа Чук и Зоран Шекеров.

Биеналето е мултидисциплинарен настан, еден од значајните од областа на современата уметност, првенствено поради тоа што негова цел е да наоѓа начини и создава простори, преку кои ќе ги претстави најновите уметнички насоки на надоаѓачка генерација уметници и куратори.

Биеналето на млади, освен изложбена, содржи едукативна и дискурзивна програма, со кои низ низа активности ќе ги препознае младите автори, ќе им овозможи да стекнат соодветно знаење, ќе ги инволвира во процес кој ќе ја профилира нивната работа и ќе им помогне во нивното натамошно ангажирање и претставување пред јавноста.

/ˈwɒndəlʌst/ значи да се патува бесцелно од место до место. Кога ќе се тргнеме настрана целта на патувањето, било заради туризам или работа, останува чиста форма на движење, како основна функција на целиот живот и енергија. Под притисокот на живеењето како фиксни субјекти на капитализмот принудени сме да произведеме вредност што може да се потроши. Да се троши енергијата бесцелно е да се живее во непочитување на овој системски погон, да не се следи кодот на логиката на капиталот. Така, желбата за лутање е реткост, таа е скудна во сегашната ситуација.

Креативното уметничко дело во својата природа не може да ја прифати ваквата ограниченост. Затоа што она што го цениме како уметност секогаш е чин што означува пауза, прекин и пукнатина во она што е веќе дадено во нашиот адаптиран сетилен систем. Во потрага сме по уметноста што не го репродуцира значењето на сегашноста. Ја сакаме уметноста којашто го навестува она што во сегашната состојба на знаење е неотповикливо. Сакаме да ја поттикнеме желба за талкање низ простори внатре и надвор, за конкретно да ги прошириме просторите за лутање, простори што се (о)слобод(е)ни од доминантниот код со кој се фиксира и се имобилизира поединецот и колективот. Овие нови простори што се достапни без никаква цел, претставуваат отвори со потенцијал за новина во, и за, уметноста.

Веќе една година живееме во состојба на домашност, на истост, на повторувања во чекање. За да се спротивставиме на оваа состојба, нашиот проект ја бара „болеста за другото“ како лек што може да се најде преку бесцелно лутање. Да се биде болен за другост е страшна потреба да се биде надвор од домот, како низ идеи, така и физички.

На 26 мај на сцената на Македонскиот народен театар со почеток во 20 часот ќе биде одиграна праизведбата на комуникациската современа музичка драма „Само глас“ од младата авторка Нина Плавањац.

Претставата „Само глас“ е во режија на Марјан Неќак, кој воедно е автор на музиката, сценограф и дизајнер на светлото.

Во улогите на Таа и Тој играат првенците од ансамблот на Македонскиот народен театар, Звездана Ангеловска и Никола Ристановски, со снимен глас, како и балетанот Мирослав Митрашиновиќ.

Ова е приказна за силна и талентирана жена, која преку ниска постапка го доживува најпонижувачкиот момент во својот живот, борејќи се за сопствениот идентитет. Позната е само Таа, бидејќи во нејзината личност се измешани повеќе архетипови: на ќерка, на дете, на жена, на љубовница, на ѕвезда, на протагонистка и на антагонистка.

Се поставуваат повеќе прашања: Постои ли лек за осаменоста и како да се пополни празнината во себе?
Бегање или самоизолација, прејадување или гладување, самоизмама или сурова искреност, фатална љубов, опсесија?
Како да разликуваме опсесија од безусловна љубов, и постои ли воопшто безусловна љубов?
Како повторно да се пронајдеме себеси, кога одамна сме изгубени и животот не e налик на она што мислевме дека ќе биде?
Како се станува од дното, на кое никогаш не сме мислеле дека ќе завршиме?

Во претставата „Само глас“ се истражува интимниот портрет на една уметница и суровиот третман од надворешниот свет со кој таа се соочува, при што го интернализира и продолжува да се мачи себеси. Нашата хероина — Таа — беше позната актерка, храбра и исклучителна жена, од која се очекувало само повеќе успех. Скапата цена за годините што ги помина обожувана е тоа што таа никогаш не се осмели да падне од пиедесталот, ниту да покаже човечка слабост.

Текстот го преведе Звездана Ангеловска, преводот на сонговите од англиски јазик го направи Елена Китановска, видеодизајнер е Марин Лукановиќ и костимограф e Наташа Павлиќиќ.

Следните изведби се закажани на 27 и 29 мај со почеток во 20 часот, а театарот се придржува кон протоколарните мерки согласно со Комисијата за заразни болести.