Контакт

Актуелно

„Пост-фактичен“ е збор на годината според Оксфордскиот речник

Објавено пред

Изразот „post-truth“ (во слободен превод „пост-вистина“ или „пост-фактичен“) е избран за зборот на годината во 2016-та во традиционалниот избор на Оксфордскиот речник (Oxford Dictionaries), со образложени едека неговото употребување е многу често во Велика Британија поради јунската референдумска одлука на мнозинството нејзини жители земјата да ја напушти Европската унија, како и изненадувачката победа на Доналд Трамп на американските претседателски избори.

dobivaj vesti na viber

 

Во објавата се истакнува дена оригиналниот израз „post-truth“ е придавка којашто ги опишува околностите под коишто објективните факти имаат помало влијание врз формирањето на јавното мнение, отколку свртувањето кон личните емоциите или личните убедувања.

Терминот доволно често се користел во текот на изминатата деценија, но сепак, според составувачите на речникот, тој станал особено популарен во текот на кампањата за Brexit и изборната кампања во САД. Најчесто во последниот период зборот се среќава во изразот post-truth politics.

„Пост-фактичен од периферен израз стана утврден израз во политичките коментари“, се наведува во изјавата на Оксфордскиот речник и се додава дека неговото употребување се зголемило дури за 2.000 пати од мината 2015 година.

„Не претставува изненадување тоа што нашиот избор ја одразува годината во којашто доминираше политичкиот и општествен дискурс набиен со емоции“, изјави Каспер Грејтвол, директор на уредништвото на Оксфордскиот речник.

„Поттикнат од успехот на социјалните медиуми како извор на вести и сé поголемата недоверба во фактите (вистината) кои ги нуди естаблишментот, ‘пост-фактичен’ како концепт веќе извесно време ја пронаоѓа својата лингвистичка заснованост. Прво видовме дека зачестеноста пораснала оваа година во јуни во реакциите по Брегзит и повторно во јули кога Доналд Трамп ја обезбеди републиканската претседателска номинација“, пишува Грејтвол.

Меѓу кандидатите за збор на годината бил и „Brexiteer“, кој означува залагање против Европската унија. Биле разгледувани и изразите „чат-бот“ и коулрофобија што би означувало страв од кловнови, поради бројните инциденти ширум светот со лицата со маски на злонамерни кловнови кои им се закануваат на минувачи или прават несолени шеги.

Зборот „alt-right“, исто така, бил во потесниот избор, дефиниран како ултраконзервативно групирање во САД „карактеризирано со одбивање на мејнстрим политиката и користење електронски медиуми за ширење на намерно контроверзна содржина“.

Издавачите на Оксфордскиот речник се согласуваат дека изразот „пост-фактичен“ доминантно асоцира на политиката. Уредничката на речникот, Шарлот Бакстон вели дека изразот ја „погодил јавната имагинација“ во Велика Британија и во САД, како и дека социјалните мрежи ја имаат во тоа клучната улога.

„Многу тесно е поврзан со светот на социјалните мрежи и начинот на којшто луѓето им пристапуваат на нивните вести. Мислам дека го одразува трендот во кој емоциите и индивидуалните реакции стануваа сé поважни. Луѓето го ограничуваат консумирањето вести на извори кои не тврдат дека се неутрални“, вели за AFP Бакстон.

Социјалните мрежи, особено Facebook, беа цел на критиките по американските претседателски избор, бидејќи наводно овозможувал споделување „лажни вести“ и дезинформации. Од Google и Facebook одговорија на критиките во вторникот, ветувајќи дека ќе го искоренат приходот од огласувањето на лажните вести за кои некои тврдат дека дури и влијаеле врз исходот од изборите во САД.

Изразот „post-truth“ го одразува расположението изминатите дванаесет месеци, смета Бакстон, додавајќи дека тој е во оптек извесно време.

Уредниците на Оксфордскиот речник наоѓаат траги од неговата прва употреба во есејот на покојниот српско-американски драматург и романописец Стив Тесич (Стојан Тешиќ, 1942-1996), во есеј објавен од 1992 година во магазинот The Nation посветен на скандалот Иран-Контра и Заливската војна. „Ние како слободни луѓе, слободно сме решиле дека сакаме да живееме во некој пост-фактички свет“, напишал тогаш Тесич.

„Постојат докази дека изразот бил користен и пред написот на Тесич, меѓутоа без транспарентното значење ‘откако фактите се познати’ и без нови импликации дека фактите станале неважни“, порачуваат од Оксфордскиот речник./крај/мф/сн

Актуелно

Со предавање на Нејтан Браун вечерва почнува фестивалот за критичка култура КРИК

Објавено пред

Вечерва (21 јуни), во 20 часот, во просториите на Чифте амам, почнува јавната програма на седмото издание на КРИК – фестивал за критичка култура, во организација на „Контрапукт“.

dobivaj vesti na viber

Фестивалот ќе го отвори професорот Нејтан Браун со предавањето со наслов „За жал, кутриот Јорик! Постоењето на духот е коска“.

Нејтан Браун е вонреден професор по англиски јазик и истражувач од Канада, кој ја води катедрата за поетика на Универзитетот „Конкордија“, Монтреал, каде што раководи со Центарот за проширена поетика. Автор е на три книги „Сенката на Бодлер: Есеј за поетската определба“, „Рационалистички емпиризам: теорија на спекулативна критика“ и „Границите на изработката: наука за материјали, материјалистичка поетика“.

„Шекспировиот ‘Хамлет’ и Хегеловата ‘Феноменологија на духот’ вклучуваат две од најпрепознатливите изреки во западната култура: ‘За жал, кутриот Јорик!’ и ‘Постоењето на духот е коска’. Што е тоа што го препознаваме кога ги слушаме или читаме овие зборови? Во рамките на предавањето ќе се користи спојот на овие фрази како повод за промислување на самиот факт на окупирање на просторот како минимална димензија на егзистенцијалната драма. Работејќи на односот, кој се воспоставува помеѓу сцената на гробиштата во Хамлет со другите елементи на сложената структура на драматуршката предлошка, каде што фигурите на просторното постоење се загрозени, ние ќе ги означиме како срж на физичките и метафизичките грижи, кои се читаат во текстот и на односот помеѓу духот и материјата. Ова ќе ни овозможи да го прецизираме посебниот модалитет на постоењето на драмата и да ги сфатиме историските и уметничките влогови на просудувањето на бескрајот суд кај Хегел“, се вели во најавата за настанот.

Прикажи повеќе...

Актуелно

Фестивал „Нови простори“ на кејот на Вардар во центарот на Скопје

Објавено пред

Фестивалот „Нови простори“ годинава ќе се одржи в сабота на 18 јуни, на кејот на реката Вардар, при што програмата е поделена на два дела и на две локации.

dobivaj vesti na viber

Првиот дел е на шеталиштето до влезот на бродот Синегалија, од страната на ГТЦ и таму ќе бидат сегментите: Отворање, „Нови поетски пространства“, „Танц на кеј“, „Светски поетски момент“ и „Сликаме на кеј“.

Вториот дел – концертот со сегметните „Нов бит“ и „Отворен микрофон” ќе одржи на скалите под Камениот мост, кај сидрото.

Продажната изложба ќе биде поставена утрото и сликарите ќе работат додека трае целата програма. Идејата е целокупниот настан да биде една голема заедничка уметничка инсталација. Согласно програмата, секој учесник ќе биде претставен во време од 6 минути, при што поетите во 2 минути ќе треба да се претстават себеси, а во 4 минути да прочитаат една или две песни. Сликарите ќе имаат можност да ги презентираат своите дела и да раскажат за својот начин на работа, уметничките погледи и ликовната поетика.

Во вториот дел се настапите на музичарите, при што секој бенд пред почетокот на настапот кратко ќе биде претставен, а пред крајот на концертот ќе биде доделена и наградата за публиката, тоа е специјално изненадување што ќе го добие еден гледач.

Доколку врне дожд, настанот ќе се одржи во холот на Гратскиот трговски Центар – приземје.

Фестивалот се организира со финансиска поддршка на Градот Скопје, во рамките на Програмата за култура за 2022 година.

 

Прикажи повеќе...

Актуелно

Костадиновска-Стојчевска во Вашингтон: Преку фондови ќе обезбедиме средства за заштита на културното наследство

Објавено пред

Во рамките на стратегискиот дијалог со Соединетите Американски Држави, министерката за култура Бисера Костадиновска-Стојчевска е дел од владината делегација којашто денеска отпатува во Вашингтон. Во рамките на престојот, таа ќе ги посети Националниот демократски институт (НДИ) и Меѓународниот републикански институт (ИРИ), а е предвидено еден сегмент од дискусиите да биде посветен на практика што е потребна во Северна Македонија за да се спречи нелегалната трговија на уметнички дела и артефакти.

dobivaj vesti na viber

„Во делот за културата, за стратегискиот дијалог со САД е од особено значење размената на искуства за културното наследство, особено во делот на нелегална трговија со артефакти, така што на средбата со Здружението тука ќе се потпише договор за соработка, што потоа треба да резултира со правни решенија, како и за евентуална размена на кадар за успешно спроведување во целост“, вели Костадиновска-Стојчевска од САД.

Таа истакнува дека според проценките, над 1000 артефакти се водат како украдени од Северна Македонија.

Вториот дел е „Програма Фулбрајт“ (Fulbright Program), програма која не е само за образовна размена туку и за многу грантови од областа на културата.

„Би сакала да ја зголемиме соработката бидејќи сметам дека е време да користиме фондови и практика однадвор, не само од ЕУ. Како земја имаме проект во Хераклеја инвестиран од страна на Амбасадата на САД по долг период. Дефинитивно културните практики за заштита на културно наследство се со цел да се подобрат процесите за спречување нелегална трговија со артефакти така што посетата ќе биде чекор напред за донесување закон за илегална трговија на артефакти и уметнички дела од Северна Македонија“, заклучува Костадиновска-Стојчевска.

Амбасадорскиот фонд за зачувување на културата е една од многуте програми што ги води Бирото за воспитни и културни работи на Стејт департментот на САД како дел од својата мисија за јавна дипломатија преку едукативно и културно програмирање и размена.

Преку 16-те грантови на Амбасадорскиот фонд, САД обезбедија 1,5 милиони американски долари за заштита на културното наследство во Северна Македонија.

Грантови од Амбасадорскиот фонд на САД во изминативе 20 години добија најзначајните локалитети и објекти од областа на културното наследство кај нас, како: Стоби, црквата „Света Богородица Перивлепта“ во Охрид, објектите Даут-пашин амам, Чифте амам и црквата „Свети Спас“ во Скопје, Шарената џамија во Тетово, манастирот во Вељуса кај Струмица, локалитетот Хераклеја Линкестис кај Битола и други.

Амбасадорскиот фонд за заштита на културата е грант-програма основана во 2001 година од Стејт департментот, на барање од Конгресот на САД. Од своето основање, Амбасадорскиот фонд (The Ambassadors Fund for Cultural Preservation) има поддржано над 1000 проекти за заштита на културата во 133 земји низ светот.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија1 час

Муртезани во Киев потпиша Меморандум за соработка со Украина

Министерот за европски прашања, Орхан Муртезани, денеска во Киев оствари средба со заменик претседателката на Владата на Украина, задолжена за...

Топ2 часа

Во животно загрозувачка состојба е пешакот кој беше удрен од автобус на ЈСП

Во животно загрозувачка состојба е пешакот кој вчера беше удрен од автобус на ЈСП во Скопје кај Транспортниот центар. Од...

Македонија3 часа

Мицкоски патува на инаугурацијата на Трамп, Владата објави кој ќе го придружува

Претседателот на Владата Христијан Мицкоски од утре па во наредните неколку дена ќе присуствува во САД. Премиерот коj ќе биде...

Свет4 часа

Америка подигa бодликава жица на границата со Мексико пред инаугурацијата на Трамп

Агентите на американската гранична патрола вчера подигнаа бодликава жица меѓу градот Ел Пасо во Тексас и неговиот мексикански сосед Сиудад...

Свет4 часа

„Тик-ток“: Утре се гаснеме во Америка

„Тик-ток“ синоќа предупреди дека ќе биде принуден да престане со работа во САД утре, освен ако не добие јасна изјава...

Свет4 часа

Израел ќе ослободи 737 палестинци во замена за заложниците

Израел ќе ослободи 737 палестински затвореници во замена за првите израелски заложници, што е првата фаза од договорот за прекин...

Свет4 часа

Мелони ќе присуствува на инаугурацијата на Трамп, Орбан не доаѓа

Италијанската премиерка Џорџа Мелони во понеделник ќе присуствува на инаугурацијата на новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп, соопштија синоќа претставници од...

Спорт18 часа

Ракометарите загубија од Холандија – Холанѓаните се пласираа во втората фаза

Фото/ facebook.com/rfmofficial Македонските ракометари загубија од Холандија 32:37 (15:18), во второто коло на 29.Светско првенство во ракомет. Избраниците на Кирил...

Македонија20 часа

Големи гужви попладнево на повеќе скопски улици – сообраќајот закочен

Огромни гужви има попладнево во повеќе делови од главниот град, а граѓаните се жалат дека се заглавени во своите автомобили...

Македонија23 часа

Николоски: Ја пуштаме за сообраќај новата пруга Куманово-Бељаковце, за две-три недели ќе имаме и нова железничка линија

Само со посветенот и одговорност, за две недели можат да се пуштат во употреба три крупни капитални проекти. Денеска ја ...

Македонија1 ден

Штрајк и тужби за државата се можни доколку Владата не го продолжи дијалогот со административците, кои бараат 30 отсто поголема плата

Вработените во неколку министерства и државни институции, кои и денес, четврти ден по ред, излегоа на протест за 30 отсто...

Македонија1 ден

Починаа две новороденчиња близначиња: трагедија во Прилепско

Две новороденчиња, близначиња, на околу 20 дена старост починале вчера околу пладне, а јавен обвинител од основното јавно обвинителство од...

Топ1 ден

Обвинение против 10 лица, членови на организираната криминална група, за посредување при проституција, перење пари и трговија со дрога

По завршувањето на истражната постапка која ја водеше Основното јавно обвинителство за гонење на организиран криминал и корупција, а во...

Европа1 ден

(Видео) Институтот за проучување на војната: Борбите се брутални, сите Севернокорејци во Курск би можеле да бидат уништени за 3 месеци

Целиот севернокорејски контингент од околу 12.000 војници во моментов во рускиот регион Курск би можел да биде убиен или ранет...

Македонија1 ден

Груби крадеше додека на чело на МВР беше Оливер Спасовски, а обвинители и судии се избираа во Зајас и Струмица, вели ВМРО-ДПМНЕ

„СДС и Филипче месец дена се препелкаат во лавиринтот на сопствените лаги за криминалот на Груби. Артан Груби направи милионски...

Македонија1 ден

Најстудено во Берово, најмногу снег на Попова Шапка

Утрово најстудено било во Берово каде што се измерени -9 степени, -8 било на Попова Шапка, -6 во Дебар, -5...

Регион1 ден

Потрагата по тригодишното дете во Сава во Загреб продолжува: уапсена мајката, сослушан е и сопругот

Потрагата по детето кое исчезна во Сава во Загреб продолжува и денеска. Во четвртокот, спасувачките служби го напуштија местото на...

Европа1 ден

Зеленски до Фицо: Пукаа во тебе зошто не прости?

„Словачката влада игра многу опасна игра критикувајќи ја воената поддршка на Западот за Украина и приближувајќи се кон Русија“, изјави...

Регион1 ден

(Видео) Илјадници студенти протестираа во Подгорица

Неколку илјади демонстранти се собраа вчера во Подгорица барајќи оставка од лидерите на црногорската влада кои раководат со безбедносниот сектор,...

Свет1 ден

Канцеларијата на Нетанјаху го потврди договорот за ослободување на заложниците

Кабинетот на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху објави дека „постигнал договор за ослободување на заложниците“ кои се држат во Појасот Газа,...