Култура
„Арс Ламина“ освои седум награди од Македонската асоцијација на издавачи на Саемот на книгата 2025

Издавачката куќа „Арс Ламина“ доби седум признанија од Македонската асоцијација на издавачи (МАИ) на традиционалното доделување награди во рамките на Саемот на книгата. На доделувањето на наградите, што се одржа денеска во Арената „Борис Трајковски“, „Арс Ламина“ ја доби првата и втората награда во категоријата за најкреативно издание. Првото место го освои за книгата „Се викам Храброст“, а второ место за „Девојчето и куклата што патува“ од Александар Русјаков, со илустрации на Јордан Гавриловски.
Второ место освои и во категориите: оригинален дизајн на корица: „Книга за Петре“ (приредена од Оливера Ќорвезироска, со портрети од Сергеј Андреевски), за највпечатлив целосен дизајн (корица и внатрешност) на издание за возрасни: „Околу три по полноќ“ од Димитрие Дурацовски, како и во категоријата за поттикнување општествена одговорност: за донацијата на библиотеката „Соба од бајките“ во Детската клиника во Скопје. Меѓу наградите се и две трети места за: Оригинален дизајн на корица за романот „Три Марии“ од Оливера Ќорвезироска, со детaљ од слика на Славко Јаневски и доработка од Марко Трпески, и за Најдобра книга за деца за „Нови бајки од Македонија“ од група автори со илустрации од Орце Нинески.
За наградените проекти на „Арс Ламина“:
„Се викам Храброст“ е книга посветена на 50 исклучителни жени од нашето минато и од нашата сегашност. Од Сирма Војвода до Вера Ацева и Илина Арсова, ова дело зборува за жени кои со својот дух, упорност и истрајност успеале да се афирмираат како силни женски личности кои ќе го посветат животот или, пак, ќе го дадат својот живот за повисоки цели и за исполнување на нивните сништа. Ова уникатно издание се издвојува и со впечатливиот графички дизајн и умешно осмислен визуелен идентитет. Во основата на дизајнот е поп-арт стилот, со динамичен колорит – како контраст за црно-белите фотографии и архивски документи. Оваа книга е своевиден споменар со колажи, доцртувани елементи и исписи. Ова издание поттикна развивање на дизајнерска линија на подароци (чаши, торби, обетки, беџови, налепници и др.), на кои се застапени ликовите од книгата, со цел популаризација и актуализација на овие значајни жени и на нивните дела. Во рамките на промоцијата на книгата се одржа и изложба со дизајнерските решенија од книгата.
„Девојчето и куклата што патува“ е креативно издание по повеќе параметри: како надоврзување на трендот за авторство врз база на анегдотата за средбата на Кафка со едно девојче во паркот, како и вклучување на Македонија во светското одбележување на 100-годишнината од смртта на Кафка. Форматот и формата (како писмо) дополнително ја подвлекуваат креативноста на ова издание.
Креативноста на „Книга за Петре (сите лица на расказот)“ – несекојдневна чествувачка антологија во чест на 90-годишнината од раѓањето на Петре М. Андреевски, се состои во напорот да се создадат и објават 19 нови раскази од исто толку современи македонски раскажувачи, во чест на Петре М. Андреевски. Во македонскиот книжевен контекст, ова е прва антологија од ваков тип: наменска, чествувачка, тематска и мошне креативна како идеја воопшто, но и како реализација.
Книгата „Околу три по полноќ“ е печатена со две корици: празничен примерок и делничен примерок. На неа е употребена сличната постапка како на корицата на „Три Марии“ – со тоа што е искористена слика од Димитрие Дурацовски и на неа е интервенирано со фотографија на Дурацовски. Колажната постапка на Марко Трпески дава несекојдневен афект, авторот и на книгата и на сликата којашто се користи за корицата е „присутен“ како реален лик: еднаш во костум (празничен примерок); другпат во обична кошула (делничен примерок). „Околу три по полноќ“ е речиси графички роман, каде што ликовното е доработено според раскажувачкиот ритам на Дурацовски. Употребени се повеќе од 120 фотографии, плакати, омоти од книги, плочи… уметнички слики со доработка и со целосно спроведување на хибридниот текстуален концепт на Дурацовски и на визуелно ниво.
Корицата на романот „Три Марии“ од Оливера Ќорвезироска е несекојдневен спој на ликовна предлошка од еден автор/дело/слика (детаљ од сликата „Бош“ на Славко Јаневски) и постмодернистичка доработка од дизајнер (Марко Трпески). Употребата на лакот на корицата е во функција и на дистинкција на авторството: тоа што е од Славко Јаневски е со лак, другото е на Марко Трпески.
„Нови бајки од Македонија“, која е во издание на „Арс Ламина“ и Движењето за поддршка на креативноста Иво Лауренчиќ – „Браво сине!“, е збирка од 24 современи, авторски бајки, кои го збогатуваат омилениот жанр на децата. Некои од нив се случуваат и во наше време, на наши предели и со препознатливи ликови од нашето опкружување, со што уште повеќе им се приближуваат на малите големи читатели. „Нови бајки од Македонија“ го вдомуваат светот на бајките со коишто сме пораснати во македонскиот јазик. Тие истовремено и го развиваат авторскиот глас произлезен од најубавата традиција на раскажувањето. Во книгата се застапени бајки од 23 автори, кои беа селектирани за најдобри или влегоа во потесниот избор на конкурсот „Нови бајки од Македонија“ од 2020 година и кои беа објавени изминатите години како посебни сликовници или беа дел од книгата „Детелинки-белинки“. Новото издание е збогатено со нови, раскошни илустрации, кои ги нацрта Орце Нинески.
Со цел да им го олеснат периодот на лекување на најмладите во Детската клиника – Скопје и да им влеат надеж и радост, издавачката куќа „Арс Ламина“ и авторот Зоран Спасов Ѕоф ù донираа библиотека. Ова книжевно катче наречено „Соба на бајките“ е сместено на вториот кат на Детската клиника. Визуелно е збогатено со илустрациите од книгата со најубавите бајки на сите времиња „Си беше еднаш“ (издание на „Арс Ламина“) која е со илустрации на Наталија Лукомска. Оваа книга, заедно со уште 100 други книги за деца, сликовници, читанки и лектири на македонски и на албански јазик се најдоа на полиците на библиотеката наменети за сите дечиња што престојуваат во клиниката. Библиотеката е направена и опремена со средства од продажбата на хит-книгата на Ѕоф – „Цепај сине: пошто џабе живиш у Македонија“, која беше објавена претходната година.
ПР
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Интервју со Зоран Спасов-Ѕоф: Ми кажаа дека 50 изведби се влезница за клубот бесмртни и вечни претстави

Претставата за ветената земја, онаква каква што ја виде авторот Зоран Спасов-Ѕоф, и самиот повратник од Канада, четири години ја смее и истовремено ја расплакува публиката. На сурово реален начин ги отсликува оние што се тука, а размислуваат да заминат, оние што заминале, а мечтаат да се вратат, а порака има и за оние што остануваат дома да ги пречекуваат и испраќаат печалбарите. Во интервју за „Макфакс“ во пресрет на 50. изведба, Спасов открива колку автобиографско има во претставата, дали му требале врски во Министерството за да ја постави, кого сè Александар Микиќ носи на сцената, а кажува и што ќе се случи со печалбарската сага на Вале и Божо Вампир.
Како се роди идејата за книгата „Торонто експрес“?
„’Торонто експрес’ е логичен наставак на мегахитот ‘Тибам Штркот’. Дванаес години покасно, морав уште еднаш да ја посетам ветената земја и да напраам апдејт, што у ствари ќе биде основа за еден добар театарски комад“.
Колку автобиографски елементи има во „Торонто експрес“?
„Скоро све, пошто или мене ми се има десено или на мои блиски пријатели. Чак и кога ракунот се симиња низ каминот и го тамани пинатбатерот – и тоа е вистина. Вистина е и кога на Мујо му го вратија „ламборџинито“ пресувано у коцка од метар на метар на метар. Једино што не е вистина е што сливите не се големи ко праски, него се ко цитрони“.

Ѕоф со Александар Микиќ и Јордан Симонов за кои вели дека се иницијаторите „Торонто експрес“ да биде и претстава
Како од книга стигна до театарска монодрама и зошто токму монодрама?
„Еден есенски ден, далечната 2020 година, Микиќ ме праша дали дозволувам со мојот текст МНТ да аплицира у Министерство за култура. Прво му се изнасмеав у фаца за да после некој месец добиеме средства да купиме проектор, лаптоп и платно. И тоа све без мито, ургенции и пријатели на нашите пријатели, кои се пријатели на пријателите на министерот.
Зошто монодрама? Пошто е замислена како презентација у која сите гледачи се потенцијални емигранти за Канада за што после претставата добиваат и еден убав сертификат“.
Како изгледа да гледате актер како Александар Микиќ, кој го оживува Вашиот текст на сцената? Успеа ли да отслика сè што замисливте?
„Микиќ, покрај тоа што е човек од друга планета, у исто време е и страшна глумачка ѕверка. Човекот кој три години по ред е прогласуван за најдобар глумец у Македонија маестрално го долови ликот на Божо Вампир. Али тоа не беше само Божо, на сцената ја донесе и Вале, а богами и едно стотина илјади Македонци, кои се на доживотно привремена работа у странство. Микиќ на сцената носи една емоција што никогаш не е сретната во ниедна театарска претстава“.

Микиќ на сцената донесе едно сто илјади Македонци, кои се на доживотно привремена работа у странство, вели Ѕоф
Кој момент од целиот процес, од пишување до театар, ви е најдраг?
„Дефинитивно, премиерата, затоа што кога книгата се чита, авторот нема могуќност да ја види реакцијата на читателот, а овде е друго. Овде гледачите прво урлаат и рикаат од смеење, па после дел од нив скришно подзаплачуат за да на крајот стоечките овации траат по десет-петнаесет минути. Се оддава почит на бравурозноста на Микиќ и на откачената режија на Јоцо Симонов“.
Што за Вас како автор значи 50. изведба на претставата?
„Ја искрено не знам дали е тоа многу или малку 🙂 Отпосле ми кажаа дека 50 изведби се улазница за у клубот што се вика ‘бесмртни и вечно зелени претстави’. На овој начин се влага у елитното друштво на ‘Болва в уво’, ‘Солунски патрдии’, ‘Грев или шприцер’, ‘Стјуардеси’…“
Дали за Вале и Божо Вампир публиката ќе слушне во нова претстава, како да остана некажано што избраа меѓу Канада и Македонија?
„Кај и да е, ќе мора да слушне. Од оваа перспектива, четири години после премиерата, Канада е бајаги сменета, и тоа на полошо. А и Македонија е сменета – ама на уште полошо“.
Култура
Премиера на филмот „Утре наутро“ на Јани Бојаџи на 19 ноември во Скопје

„Утре наутро“ е политичка драма во кој ги опсервирам луѓето кои ги носат одлуките со чии последици се соочуваме ние. Мене живо ме интересира кои се луѓето кои ги носат одлуките со кои ние се носиме, оној висок општествен круг луѓе. Ова е приказна инспирирана од вистински настани кои се случиле меѓу 2014 и 2017 година. Плотот на приказната е фаталниот 27 април 2017 година и се занимава со прашањето што после тоа. Зборува за две семејства кои се соочуваат со последиците на одлуките кои ги носат т.н. глави на семејствата-татковците, мажи на извесна возраст од сите нации и религии во Македонија, неподготвени да се соочат со фактот дека последиците од одлуките кои тие ги носта најесто ги сносат нивните семејства и сите други семејства. Филмот е посветен на сите оние жени во Македонија кои се подготвени да ги одбранат семејствата и заедницата на која се посветени, рече на денешната прес конференција Јани Бојаџи, режисер и сценарист на филмот.
Бојаџи подвлече дека филмот се темели на актери, на актерската игра и смета дека центар на филмот е актерот и неговата човечност.
„Имав бескрајна среќа да имам во филмот актери со огромно човечко присуство. Ме интересира не само да се добри актери, туку и а се добри луѓе. Работевме 75 дена и навистина беше исклучително задоволство да се биде заедно“, рече Бојаџи и додаде дека преку 75 актери има во филмот.
Извршниот продуцент Дејан Милошевски објасни дека почнале да снимаат серија и кога ја завршиле серијата сфатиле дека имаат филм.
„Освен филмот ќе има и серија со пет епизоди по 55 минути. Премиерата на филмот ќе се одрѓи на 19 ноември во Синеплекс, а од 20 ноември ќе почне целосна дистрибуција низ Македонија“, рече Милошевски и додаде дека во моментот имаат еден фестивал на кој ќе биде прикажан филмот.
Култура
Дела на скулпторот Александар Ефтимовски трајно поставени во просторот МКЦ Скопје

Александар Ефтимовски е македонски автор со големо интернационално искуство. Во неговото досегашно ликовно творештво има изработено скултури во голем формат, поставени во повеќе од 30 европски и светски држави. За неговата апстрактна скулптура карактеристични се острите агли, овални форми со чисти површини. Материјалите кои ги користи за неговото ликовно изразување тој ги селектира соодветно со идејната форма.
Проектот кој Авторот го создаде за трајно поставување во просториите на МКЦ Скопје е во координација со Ликовниот директор на институцијата Горјан Ѓоргиев. Идејата е преку овој начин на поставување на делата да се доближиме до концептот кој го имаат во музејот МОМА (MoMA: The Museum of Modern Art, New York City) каде преку слична поставеност на делата се промовираат еминентни ликовни уметници со цел нивно поголемо претставување и едукација на посетителите.
Делата – „Секвенца“, „Овални меки“ и „Импулс“ кои се создадени за МКЦ се изработени од метал и се со големина од 1 метар на секоја нивна страна. Површината на скулптурите е третирана со различни солуции за оксидација која го нагризува металот на различен начин и создава различен колорит на кафено – портокалова нијанса која додава, ликовно кажано, игра и динамика на самите форми. Овој проект претставен во плиток релјеф преку иновативниот начин на интервенција врз материјалот создава илузија на третата дименизја преку својот “Chiaroscuro”(светло-темно) ефект.
Идејата на овој проект е преку трајно поставување на скулптура во просториите на МКЦ да се покаже творештво на авторот на публиката од сите возрасти кои ја посетуваат оваа институција за време на концерти, филмски проекции, ликовни изложби и слично. Делото се очекува да биде видено од повеќе од 10 илјади гледачи во период од една година.
Ефтимовски претходно пред публиката на МКЦ ги има претставено неговите скулптури во галериски и во голем формат преку изложбите „Фрагментум“ и „Точки на гледиште “.
По изложбата во Галерија Резистенсиа во Лисабон, авторот активно работи на создавање на дела за изложбата „Магна Матер“ во МЦ Галеријата во Њујорк.
Проектот е реализиран со сопствени и среДства од Општина Центар, и подржан од МКЦ, Борјан Сандревски и Фамилија Ефтимовски.