Македонија
Маричиќ: Време е да се реформира ЕУ и да се примат нови земји членки, 2030 реален датум за тоа
Вицепремиерот за европски прашања Бојан Маричиќ во интервјуто за Балканс Дебриф рече дека сега за нас е вистинска шанса за брзо членство во ЕУ, но исто така и за Европската Унија да направи промени кои не ги направила од Лисабонскиот договор, во 2009 и после Брегзит.
-Мислам дека е вистинско време да се реформира ЕУ и да се примат нови земји членки, и седум години од денес мислам дека е реална временска рамка тоа да се направи, рече Маричиќ, додавајќи дека немање временски план за членство во ЕУ во некои земји од регионот, а и во Северна Македонија носи пад на јавната поддршка за ЕУ и дека 2030 година очекува да биде мотивација плус за да чекориме напред.
Според Маричиќ она што дава поттик и причина и со самодоверба да се гледа на 2030 како реална временска рамка за членство е неодамнешната изјава и говор на претседателот Шарл Мишел, на Бледскиот стратешки Форум, каде за прв пат, после зачленувањето на Хрватска, еден официјален претставник на Европската Унија ја предвидува 2030 година како реален датум за членство во Европската Унија.
– Колку е реално ова? Мислам дека зависи од 2 работи. Колку ќе биде успешен преговарачкиот процес со земјите кандидати и земјите кои веќе преговараат, а очекувам Молдавија и Украина брзо да се вклучат во оваа група, а на друга страна како Европската Унија ќе се справи со реформите на системот на Европската Унија за да може да апсорбира нови земји членки, објасни Маричиќ.
Тој смета дека ова е остварливо само доколку се работи паралелно на двата процеси т.е реформи во ЕУ и преговарачкиот процес на земјите кандидати. Во таа насока Маричиќ се повика на говорите на францускиот претседател Макрон и претседателот на Европскиот парламент, Мишел и рече дека три прашања се важни и тоа: Како ќе може европскиот буџет да ги покрие трошоците на Унијата за нови членки, потоа се институционалните предизвици т.е како би се калкулирала институционалната застапеност во Брисел со повеќе земји членки на Унијата, и трето е како може процесот на одлучување да стане поефикасен со повеќе земји членки.
На прашањето дали очекуваме официјализирање од Брисел на 2030 година како година на идно проширување на ЕУ, Маричиќ кажа дека очекува ова да стане реален план и заложба на институциите, што не би значело неусловена временска референца за членство, туку спротивно, условен реформски процес во ЕУ и успешен преговарачки процес со земјите членки.
– Оваа есен ќе имаме неколку прилики на кои Европската Комисија и Европската Унија ќе треба да им се обратат на земјите од Западен Балкан со конкретни пораки и конкретни точки. Ја имаме турнејата на претседателката на Европската Комисија Фон дер Лејн во октомври во сите земји во регионот, и таа вети дека ќе го претстави планот за раст за Западниот Балкан, како може да придобиеме некои од бенефитите и инструментите на заедничкиот пазар и пред членство во ЕУ, т.е како да ја направиме таа забрзана интеграција реална можност. Тоа беше најавено исто така и од комесарот Вархеји, дека овој октомври ќе слушнеме повеќе за идното проширување до 2030 година, изјави Маричиќ.
Вицепремиерот напомена дека забрзаната интеграција е многу добра можност за напредок, но не смее да се третира како замена за полноправното членство, бидејќи досега преговарачкиот процес трае предолго, подолго од претходните бранови на зачленување, и дека ова на некој начин го руши ентузијазмот и мотивацијата на институциите дека членството е остварливо.
– Затоа ценам дека би било добро ако ни се овозможи пристап до некои бенефити, пред да станеме полноправна членка на ЕУ, како што се на пример земјоделскиот пазар на ЕУ, политики за развој на туризмот, некои европски фондови кои се достапни само за земјите-членки, но, исто така, да речеме, роаминг програмата која е достапна за земјите-членки, признавањето на дипломите и квалификациите, и ова се само некои мали нешта кои ништо нема да ја чинат Европската Унија, а ви значеле многу за луѓето од Западен Балкан, нагласи Маричиќ во интервјуто за „Балканс Дебриф“.
#BalkansDebrief е поткаст, кој го води новинарката Илва Таре, во рамки на Центарот за Европа на Атлантскиот совет.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Петрушевски: Ниту еден пратеник од СДС не присуствува на собраниската седница, на повидок нов раскол во СДС?
Пратеникот Бране Петрушевски од ВМРО-ДПМНЕ објави дека денеска ниту еден пратеник од СДСМ не присуствува на собраниската седница. Тој прашува дали на повидок е нов раскол во СДС?
„Денес, ниту еден пратеник од СДС не присуствува на собраниската седница. Дали е случајност или некому испраќаат порака? Особено што вчеравечер Филипче го објави новиот тим на СДС во кој речиси и да нема актуелен пратеник. Очигледно, незадоволството не може да се сокрие“, вели Петрушевски.
Според него, кога внатрепартиските калкулации им се поважни од институциите, резултатот ќе е уште подлабока криза во редовите на опозицијата.
Македонија
Јаневска: За забрзување на напредокот, во 2026 рекордни вложувања во науката
Јавните ресурси се ограничени. Нашата определба, како Министерство и како Влада, да насочуваме од година во година сé поголеми средства кон наука и истражувања, ја покажува решеноста да градиме општество засновано на знаење, иновации и одржлив развој, рече министерката за образование и наука Весна Јаневска на Правниот факултет „Јустинијан Први“ во Скопје, каде беа презентирани прелиминарните резултати од истражувањето „Иновативни научни решенија за намалување на социјалната нееднаквост и сивата економија во Македонија преку даночната регулатива“.
Истражувањето го спроведува тим од Правниот факултет, со финансиска поддршка од Министерството за образование и наука, за стимулирање на научно-истражувачки проекти.
Македонија не може да продолжи со практиката на мали инвестиции во наука. Државите во опкружувањето ги интензивираат вложувањата во научно-технолошки развој и земјата, ако сака да остане релевантна и на меѓународна научна сцена, неопходно е да направи исчекор кон системско и значајно зголемување на средствата за истражувања, создавање современа инфраструктура и поттикнување на иновацискиот капацитет.
Министерката Јаневска посочи дека следната, 2026 година ќе имаме рекордни 773 милиони денари за наука, што е континуиран раст, од 380 милиони денари во 2024 година и 680 милиони денари во 2025 година.
„Преземаме бројни активности насочени кон јакнење на научно-истражувачкиот капацитет на државата. Една од нив е можноста за вклучување на македонските научници и истражувачи во европските истражувачки мрежи, за што потпишавме договор со Заедничкиот истражувачки центар на Европската комисија. Со пристапот до врвни ресурси, знаење и заеднички проекти со европски партнери, нашите научници добиваат мобилност, а државата развојна перспектива“, нагласи Јаневска.
Укажа на зголемените плати на универзитетските професори за 14% и обезбедениот бесплатен пристап до научните бази Web of science и Scopus. Се подготвуваат, како што беше речено и две нови законски решенија, за високо образование и за научно-истражувачка дејност, што, заедно со реформата на Агенцијата за квалитет во високото образование и отворањето на првиот државен научно – технолошки парк, ќе овозможат значајно подобрување на условите за научни истражувања.
Македонија
Андоновски: Помалку чекање, помалку простор за корупција, дигиталната трансформација, реформа насочена кон граѓаните
Министерот за дигитална трансформација Стефан Андоновски, во денешната изјава за медиумите истакна дека повеќе од 40 институции го користат националниот Документ менаџмент систем (ДМС), како дел од процесот на дигитализација на институциите и општините и унапредување на квалитетот на јавните услуги за граѓаните.
„Поврзувањето на институциите и општините значи побрзи, поедноставни и подостапни услуги за граѓаните. Тоа е суштинска реформа во начинот на кој функционира државата“, нагласи Андоновски.
Според податоците што ги објави министерот, за само четири месеци двојно е зголемен бројот на институции што користат електронска архива и електронски систем за управување со документи. Истовремено, преку државната платформа за интероперабилност, во ноември се реализирани 2,6 милиони трансакции, што, како што посочи, претставува значително зголемување во однос на просекот во 2024 година.
Министерот информираше и дека за 20% е зголемен бројот на институции и компании приклучени на платформата за интероперабилност, што директно влијае на намалување на административните бариери и потребата граѓаните да доставуваат документи „од шалтер на шалтер“.
„Овие бројки значат помалку хартија, помалку чекање и помалку простор за корупција. Дигиталната трансформација не ја гледаме како ИТ-проект, туку како реформа насочена кон граѓаните – со јасни, следливи и фер процедури“, порача Андоновски, додавајќи дека обврска на системот е да му служи на граѓанинот брзо, разбирливо и еднакво за сите.
Министерството за дигитална трансформација останува посветено принципот „граѓаните на прво место“ да стане стандард на функционирање на државата, преку конкретни и мерливи резултати, велат од таму.

