Плодната почва и воздухот трајно ќе бидат уништени, а Македонија ќе биде претворена во пустина ако не се спречи отворањето рудници, велат екологистите што се против изградба на рудници во југоисточна Македонија. Тие денеска организираа конференција во Домот на градежниците и децидно побараа од Владата да го спречи отворањето на рудникот за бакар во струмичко Иловица. Според нив и пратеничката и претседателка на ДОМ, Маја Морачанин, концесионерот „Еуромак рисорсис“ нема правна основа да го отвори рудникот и не исполнува најмалку четири критериуми за работа на овој проект. Зелената економија и добивањето бакар со рециклирање е тоа што се прави во цивилизираните земји на Европа додека рударската индустрија во нашиот случај може да биде дозволена само ако Владата работи коруптивно и несовесно, се општите заклучоци од конференцијата.

„Рудниците се најтешка индустрија која е дозволена само во некои пусти и ненаселени предели, како, на пример, во северна Канада или Африка. Ние еднаш како партија успеавме да го коригираме законот за искористување минерални суровини и употребата на цијанид и сулфурна киселина при ископување не смее да се користи. Но, овој пат се бориме рударска индустрија воопшто да нема. Ако гледаме според некоја економска логика, околу 2.000 луѓе се вработени во оваа индустрија, а со земјоделство се занимаваат 150.000 луѓе. Ние се залагаме за зелена економија, која вклучува развој и унапредување на земјоделството и екотуризмот“, рече Морачанин.

Според екологистот и активистот од граѓанското здружение за борба против отворањето рудници „Спас за Гевгелија“, Ангел Наков, ако е потребно, ќе се направи нов дојрански договор меѓу народот и Владата и рудници во Македонија повеќе нема да има.

„Рудници од отворен ков во светот се прават само во земји со многу корумпирани влади, како во Јужна Америка или Африка. На почвата на Европа вакво нешто не е дозволено. Одлуката за рудникот ‘Иловица’ ја донела претходната влада, а должност е на актулениот премиер Зоран Заев да го спречи отворањето. Нашата земја има голем потенцијал во искористување на почвата и чистата вода за земјоделско производство и рударска индустрија не ѝ е потребна“, вели Наков.

За Костадин Ристоманов од „Екодолина“ од Ново Село и член на „Здрава котлина“ – Струмица, рудникот „Иловица“ е најштетниот договор што е направен за нашата земја, а за сомнежите од неговата штетност доволно говори фактот што документите за влијанието на рудникот врз животната средина се кријат и тие се водат како државна тајна.

„И последниот протест на младите од Иловица и Штука, како и низата проетсти што се организират во овој регион говорат за волјата на народот. На средбата што ја имавме со премиерот Зоран Заев тој рече дека ќе се поништува одлуката на народот. Верувам дека договорот со „Еуромак рисорсис“, кој во многу сегменти е противправен, ќе биде раскинат и рудник за бакар во Иловица нема да има“, смета Ристоманов.

На конференцијата зборуваа и Димче Балевски, активист во иницијативата за борба против отворање на рудникот „Казандол“, „Спас за Валнадово“, и Љупчо Јаневски, директор на Агенцијата за промоција и поддршка на туризмот.

Исламската верска заедница тврди дека поседува имот во половина Скопје, кој бара да си го врати преку процесот за денационализација. Меѓу имотот што ИВЗ го бара влегуваат плацови каде што е изградена Судската палата, дел од Македонска радио-телевизија, железничката станица, Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“, Народната банка, Националната библиотека, Црвениот крст. Тие имаат доставено над 350 барања за враќање на имотот. Досега 15 отсто од имотот им е вратен, за 30 отсто се обесштетени со обврзници, а за 55 проценти од имотот чекаат одлука, но има и имот што државата одбила да им го врати. Тоа што државата не им го враќа имотот, од ИВЗ велат дека го доживуваат како исламофобија.

„Ова не се проблеми од денес или од доаѓањето на оваа влада. Имотот е од Втората светска војна кога се национализирал. Со донесување на Законот за денационализацијата ИВЗ достави барања во 1998 година. Ние бараме 4 милиони квадратни метри земјиште и 42 илјади квадратни метри во објекти“, рече директорот на имотите во ИВЗ, Дритон Дикена.

Дикена повикува на дијалог оти Владата им ветила дека ќе преземе конкретни чекори за враќање на имотот, но тоа не го остварила. ИВЗ не знае што конкретно ќе преземе по овие прашања, а став ќе изгради по изборите.

„Изминува втората година од функционирањето на таканаречната реформска Влада, а ИВЗ нема конкретен одговор, а камоли реализација на барањата. Нашето незадоволство не е измислено, туку е плод на нефукционирањето на институциите. Ние се чувствуваме дискриминирани во процесот за денационализација. Играњето топло-ладно и празните ветувања дека ќе се решат проблемите ја минаа границата на нашето трпение. ИВЗ е навредена од квалификацијата дека писмото што го пративме до Владата претставувало уцена. Во нашиот код на однесување не живеат уцената и заканата, други се тие што уценуваат“, велат од ИВЗ.

Исламската верска заедница смета дека тие најмногу придонела за почитување на принципот на соживот и меѓусебно разбирање. Тие ѝ порачаа на Владата дека одземањето туѓ имот е грабеж, а селективниот однос кон верските заедници во процесот за денационализација е дискриминација.

Нерешените спорови за денационализација ги скараа Владата и Исламската верска заедница. Кога ИВЗ упати писмо до Владата во кое наведе дека ќе ги извести верниците од сите 700 џамии оти државата не им го враќа имотот, оттаму реагираа дека ИВЗ им се заканува, ги уценува и им поставува ултиматуми.

Во Законот за Јавното обвинителство, кој го испрати Министерството за правда во собраниска процедура, се имплементирани сите меѓународни принципи. Министерството за правда посочи дека тоа укажало и на средбите со претставниците на ВМРО-ДПМНЕ, но сепак оппозицијата уште на првата средба искажала несогласување со одредени одредби од законот и презела обврска да достави амандмани.

„Јавноста е веќе информирана дека, наместо амандмани, од ВМРО-ДПМНЕ добивме есеистички текст, во кои беа наброени меѓународни документи. Министерството за правда, со вчерашното соопштение, потсети на неисполнетата преземена обврска од страна на ВМРО-ДПМНЕ за доставување на амандманите. Денеска, повторно потсетуваме на неисполнетата обврска од страна на ВМРО-ДПМНЕ и го поставуваме прашањето за причините за тоа дали ВМРО-ДПМНЕ ја одолжува оваа обврска за да не го стави на хартија барањето за амнестија на случаите што ги води специјалното јавно обвинителство? Дали ВМРО-ДПМНЕ ја одолжува оваа обврска за да не ја стави на хартија својата желба за неказнивост на случаите на корупција и криминал од поранешната власт? Во оваа пригода повторуваме дека донесувањето на Законот за Јавното обвинителство е клучно за отворање преговори за Европската Унија“, велат од Министерството за правда.

Тие сметаат дека секоја сериозна партија со европска ориентација би ја ставила европската иднина на својата држава пред личните интереси и барања за амнестија на своите високи партиски функционери опфатени во истрагите на СЈО. „ВМРО-ДПМНЕ треба да го направи својот избор“, додава Министерството за правда.