Македонија
Воздухот во градинките и училиштата загаден двапати над дозволеното, УНДП направи анализа во пет града во земјата

Воздухот во внатрешните простории на улиштатата и градинките во Гостивар, Куманово, Струга, Струмица и во Кавадарци е загаден двапати над препорачаната граница од Светската здравствена организација. Ваков резултат покажа анализата направена од УНДП со финансиска поддршка од Шведска, која денес беше презентирана. Дејан Мираковски, професор на Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип, вклучен во истражувањето, вели дека воздухот во затворените простории во училиштата и градинките, слично како и надворешниот амбиентален воздух, го надминува дозволениот лимит на ПМ 2,5-суспендирани честички, а истражувањето покажало дека другите загадувачи се во рамките на прифатливите граници. Иако се поврзани, нема директно влијание на надворешниот воздух врз воздухот во внатрешните простории. Истражувањето покажало дека во зимскиот период кога суспендираните честички имаат екстремно високи концентрации надвор, тие не пробиваат во целост внатре, па зимно време концентрациите се помали во затворените простори за разлика од летно време кога тие се поголеми.
„Во просек ги надминуваме препораките на Светската здравствена организација за двапати. Максимално дозволена концентрација на ПМ 2,5-честичките за осум часа во затворен простор е 25, а кај нас надминувања има и во студената и во топлата сезона и концентрациите на ПМ 2,5-честичките се движат од 40 до 80 микрограми на кубен метар“, рече Мираковски пред презентацијата на резултатите од истражувањето.
Тој нагласи дека дишеме загаден воздух и внатре и надвор, но дишењето загаден воздух внатре е поголем проблем оти, особено во зимскиот период, многу повеќе време децата минуваат во затворени простории. За разлика од надворешниот воздух, за внатрешниот Мираковски вели дека има повеќе решенија. Такви се современите системи за вентилација, едноставните самостојни системи за филтрација на воздухот, кои може да намалат 80 – 90 отсто од концентрациите на суспендираните честички, како и мерките за хигиена, кои вклучуваат почесто мокро пребришување, како и посебна облека и обувки за внатре. Сите овие мерки заедно Мираковски вели дека може за кусо време да дадат резултат.
Пред денешната презентација на резултатите од истражувањето, шведската амбасадорка Ами Ларсон Џеин рече дека за него се издвоени пари од даночните обврзници на Шведска, но им се заблагодари и на општините Гостивар, Куманово, Струга, Струмица и Кавадарци, кои заедно со кофинансирање успеале да издвојат речиси еден милион евра.
Министерот за здравство, Арбен Таравари, пред почетокот на презентацијата на резултатите од истражувањето рече дека справувањето со загадениот воздух треба да биде заедничка акција на сите и најави дека во рамките на таквите активности в година 10 болници ќе го сменат начинот на греење и нема повеќе да користат мазут и нафта.
На презнетацијата присуствуваше и заменик-министерот за труд и социјала, Ѓоко Велковски, кој најави дека како Министерство во следниот буџет ќе бараат начин за директно да им помогнат на училиштата и градинките во справувањето со загадениот воздух во просториите. Министерката, пак, за образование, Весна Јаневска, рече дека интензивно работат на менување на греењето во училиштата и градинките и најави дека по презентацијата на резултатите од истражувањето, очекува предлози како да се подобри квалитетот на воздухот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Интервју со Тони Тоневски, директор на „Булмак 2016“: Над милион евра од рудникот годинава ќе отидат во општините Пробиштип, Крива Паланка и Кратово

Рударската компанија „Булмак 2016“, која управува со рудниците Тораница и Злетово, годинава речиси двојно го зголеми износот за концесискиот надоместок за експлоатација на минерални суровини. Со тоа во буџетите на трите општини Пробиштип, Крива Паланка и Кратово ќе се слеат над милион евра. Растот се должи на висината на концесискиот надоместок, кој од јануари годинава е зголемен од 2 на 4 проценти.
Директорот Тони Тоневски, кој е и кандидат за градоначалник на Пробиштип, зборува за тоа како Булмак го гледа својот придонес во локалниот развој, какви се бизнис плановите за наредните години и зошто рударството мора да се гледа како стратешка индустрија за Македонија. Компанијата е дел од групацијата „Минстрој холдинг“.
Рударството повторно станува актуелно во Европа како економски двигател, но овој пат во фокусот на индустријата е постигнување на целите на зелената транзиција. Дали овој бран на промени се чувствува и кај нас?
„Булмак 2016 работи во традиционално рударски регион, но како индустриска гранка се уште има простор да се развива и расте, се разбира, како и досега со примена на европските стандарди за заштита на животната средина. За двата рудника, Злетово и Тораница, Булмак 2016 поседува А-интегрирана еколошка дозвола, и со тоа нашата работа е строго регулирана и под контрола на државните органи. Тоа значи дека сме обврзани да го следиме и пријавуваме секој аспект – од емисии во воздухот, до квалитетот на водите, управувањето со отпад и бучавата. Ова не е формалност, туку законска рамка која гарантира дека рударството е усогласено со европските стандарди. Месечно доставуваме извештаи до Министерството за животна средина и просторно планирање и Државниот инспекторат, и таа транспарентност е дел од нашата одговорност.
Покрај тоа, инвестираме и во заштита на самите вработени – модерни системи за вентилација, лична заштитна опрема, во обуки на вработените и медицински надзор. Здравјето и безбедноста на луѓето кои работат под земја се наш највисок приоритет.
Македонија има потенцијал да се вклучи во европскиот процес на развој на технологијата на чиста енергија и да имаме свој придонес во таа зелена транзиција. Очекуваме дека најновите законски решенија за рударството ќе го овозможат тоа“.
Годинава рударските компании одвојуваат речиси двојно повеќе средства за концесиските надоместоци за поддршка на општините. Како Булмак 2016 е подготвена за оваа промена?
„Се разбира дека промената влијае, но ние сме подготвени и го прифаќаме како дел од нашата обврска да го зацврстиме општествениот капацитет и локалниот развој. Во интерес и на нас и на локалната заедница во трите општини – Пробиштип, Крива Паланка и Кратово е тие средства да се искористат за вложувања во развој на заедницата. Односно, ако тие пари се вложат во патишта, училишта, болници, директно во тие општини каде работите, сите ќе имаме корист. Овие средства за нас се и алатка која обезбедува транспарентност, која е клучна за компанијата, затоа што сакаме луѓето да гледаат дека дел од вредноста што ја создава рударството се враќа таму од каде потекнува. Ние ќе продолжиме со инвестициски активности и модернизација, бидејќи тоа е предуслов за стабилна работа.
Рударството е столб на економскиот развој на регионот. Нашите рудници обезбедуваат стотици директни и индиректни работни места. Имаме подизведувачи со кои работиме. Значи директно сме вклучени во над 700 домаќинства, а индиректно таа бројка е многу поголема. Поддржуваме и други локални проекти во образование, култура и спорт што ја потврдува нашата цврста заложба дека рударството може да биде симбиотичка алатка на локалните заедници, а не само индустрија.
Како партнер на локалната заедница, на рудниците не гледаме само како на извор на суровини, туку и двигател на општествен живот“.
Дел сте од многу голем рударски ходлинг, колку искористувате од тоа искуство за развој на македонското рударство?
„Булмак 2016 е дел од Минстрој Холдинг, една од најголемите рударски корпорации во регионот со седиште во Бугарија. Поддршката од матичната компанија ни овозможува стабилност и пристап до современи технологии и знаење, што е клучно за долгорочен развој. Тоа ни овозможува во Пробиштип и Крива Паланка да сме значаен фактор за економски раст – обезбедуваме стотици директни и индиректни работни места и ја поддржуваме локалната инфраструктура, спортот и културните настани. Тоа е начин да покажеме дека рудникот е партнер, а не само индустриски капацитет“.
Кои се главните бизнис цели и планови на Булмак 2016 за периодот по 2025 година?
„Нашата цел е модернизација на технологијата, зголемување на безбедноста и продолжување на животниот век на рудниците. Работиме на нови истражувања кои треба да потврдат резерви за долгорочна експлоатација. Постојано воведува новини – системи за управување со производството, како и да ја зголемиме енергетската ефикасност. Паралелно, планираме соработки со образовните инсутуции, од каде во моментов младите доаѓаат за пракса во нашата компанија. Посветуваме внимание на оваа соработка затоа што младите се важен сегмент од општините, сакаме да придонесе за намалување на одливот на млади и да ги задржиме во регионот. За нас, одржливоста значи три нешта: стабилно производство, безбедни вработени и здрава животна средина. На тие три столба ќе градиме и понатаму“.
Вие не сте ново име во политиката – ова е вашата третa трка за градоначалник на Пробиштип. Како ја гледате врската меѓу овој ангажман и раководењето со Булмак 2016?
„Како човек кој двапати ја добил поддршката од моите сограѓани од 2009 до 2017 година, сега влегувам со многу поголемо искуство и докажан успех во јавниот и во приватниот сектор. Раководењето со ’Булмак 2016’ ми даде дополнително практично искуство во управување на големи тимови, испорачување на цели, планирање на инвестиции и финансиска дисциплина – вештини кои особено ќе помогнат во уште поефикасно општинско менаџирање со јасни приоритети и рокови. Од другата страна, искуството од локалната власт ми потврди дека во раководењето со јавните процеси нема место за импровизации: процедурите мора да бидат ефикасни и транспарентни, а тимовите да бидат координирани.
Координацијата помеѓу локалната власт, Владата и бизнис заедницата е единствен начин како да се продуцира економски раст и инвестиции за подобар живот во Пробиштип. Мислам дека тоа можам да го постигнам со моето искуство и контакти. Ако не привлечеме поддршка од Владата и бизнис заедницата, Пробиштип ќе биде запоставен како што е последните години, а можеме повеќе“.
Македонија
За 20 проценти се зголемени платите на социјалните работници, вели Мицкоски

Претседателот на Владата, Христијан Мицкоски денес одговарајќи на новинарско прашање посочи дека колективниот договор потпишан од Министерството за социјална политика, демографија и млади, значи зголемување на платите за вработените во јавните установи за социјална заштита за 20 проценти, како и подобрување на условите за работа.
„Станува збор за потпишување на колективен договор во историска смисла на зборот за вработените во социјалните установи и центрите за социјални работи ширум државата. Со тоа ќе имаме значително зголемување на платата, започнувајќи од платата за месец август. Во периодот којшто следи Министерството за социјална политика, демографија и млади прави историски чекор во таа насока, но не е само зголемувањето на платите коешто треба да биде 20тина%, туку станува збор и за услови коишто ќе го подобрат амбиентот на работа на вработените во тие установи и ќе значат дополнителна енергија во рамките на социјалната политика во Македонија како држава“, вели Мицкоски.
Македонија
На ГП Табановце се чека околу 30 минути

На 27.08.2025 од 05:00 часот регионалниот пат Р-1106 Нова Брезница – Македонски Брод преку националниот парк Јасен e пуштен за сообраќај во термините од министерство за внатрешни работи. Се препорачува внимателно возење, почитување на сигнализацијата и прилагодување на брзината поради можни одрони на патот.
Сообраќајот на државните патишта се одвива непречено, по суви коловози.
Интензитетот на сообраќај на патните правци надвор од градските средини е зголемен, поради летните одмори се бележи зголемена фрекфенција на возила, на ГП Табановце времето на чекање за излез од државата е околу 30 минути, додека на останатите граничните премини од македонска страна нема подолги задржувања за влез и излез од државата.
АМСМ препорачува прилагодена брзина на движење, почитување на поставената сообраќајна сигнализација и внимателно управување со возилата, особено на патиштата низ котлините, речните долини и клисурите, каде има можност од појава на одрони. Ова посебно се однесува за делниците Катланово – Велес, Маврово – Дебар – Струга, Виница – Берово и Кочани – Делчево.