Македонија
Дезинформациите привлекуваат кликови, но фактите градат доверба
Поминавме долг пат од економијата на пари, преку економијата на информации, потоа до економијата на внимание, па се до економијата на емоции. Денес имаме економија на доверба. Клучната промена е што повеќе не прашуваме ‘Дали е вистина?’, туку ‘Дали му верувам на изворот?’ — прашање што бара да градиме критичко размислување, дигитална писменост, комуникација, соработка, емпатија и сочувство. Со овие зборови медиумската експертка од Романија, Јоана Авадани, ја отвори работилницата „Фактс Контент Лаб“ во Подгорица, кој се одржува во рамките на кампањата за медиумска писменост на DG ENEST WeBalkans – „Фактите на прво место“.
Pаботилницата претставуваше ретка можност за новинари, инфлуенсери, факт-чекери и креатори на содржини од целиот Западен Балкан да се соберат и да ги споделат своите локални перспективи за дезинформациите. Тие дискутираа за влијанието на овој феномен врз секојдневниот живот во регионот и ја истакнаа важноста на точноста на информациите кои треба да се базираат на факти, на критичкото размислување и информираното граѓанско учество.
„Дезинформацијата не е само ширење на невистини, туку контрола на јавниот дискурс и поткопување на демократските вредности. Спротивставувањето на дезинформациите ја штити демократијата, го поттикнува информираното донесување одлуки и води кон посилни, медиумски писмени општества,“ рече Ралука Костаке, тим лидер на програмата WeBalkans и додаде: „Преку кампањата „Фактите на прво место“ нагласуваме дека создавањето конфузија е поволно за ширење на дезинформации, додека пак фактите носат јасност. Перспектива за пристапувањето кон ЕУ заснована на факти им овозможува на граѓаните на Западен Балкан критички да ја проценуваат информацијата и да ги отфрлаат лажните наративи.“
Главен фокус на работилницата беше разобличување на вообичаените заблуди за пристапувањето кон ЕУ. Учесниците дискутираа како креаторите на содржини, особено новинарите, можат да ги разоткријат лажните наративи и да и понудат на публиката од ЕУ и Западен Балкан појасно разбирање на процесот на пристапување кон Европската Унија.
Еден од најинтересните сегменти беше проекцијата на „иднина на вистината“. Учесниците размислуваа што би можело да влијае врз вистината во 2040 година. Вести генерирани со помош на вештачка интелигенција беа препознаени и како предизвик и како призма преку која повторно се афирмира улогата на човекот. Заклучокот беше јасен: вештачката интелигенција може да помогне, но човечката емпатија ќе води — затоа што луѓето секогаш ќе имаат потреба од луѓе.
„Кога известувате и се обидувате да ги проверите изворите и тврдењата, станувате свесни не само за брзината со која се шират дезинформациите, туку и за нивната масовност во јавниот дискурс — и колку длабоко го обликуваат јавното мислење. Нашата задача не е само да ги коригираме невистините, туку и повторно да ја освоиме довербата на луѓето, буква по буква, приказна по приказна,“ рече новинарот Дејан Шајиновиќ од „Независне новине“.
Учесниците на настанот истражуваа нови и ефективни начини за спротивставување на дезинформациите. Работејќи во динамични тимови, тие развија креативна мултимедијална содржина дизајнирана да влијае врз публиката и да промовира кредибилни извори кои својата работа ја базираат на факти.
„Како инфлуенсерка, верувам дека најважно е да останам верна на тоа која сум во вистинскиот живот. Не сум само личност што зборува за книги — ја користам својата платформа за да ги споделам своите вистински ставови и да придонесам за значајни разговори во албанското општество, секогаш проверувајќи ги изворите и фактите. Како и со рецензиите на книги — не можете да зборувате за книга кажувајќи сосема друга приказна. На социјалните мрежи искреноста треба да биде вашата цел ако сакате да изградите долгорочна врска со публика што навистина ви верува,“ рече Џорџина Роци, инфлуенсерка.
Покрај дезинформациите генерирани со помош на вештачка интелигенција, учесниците анализираа и техники на убедување, пристрасно известување и тешко воочливо рекламирање, кои сè повеќе ја замаглуваат границата меѓу информација и манипулација.
Во овој контекст, беше нагласена важноста на проверката на факти како процес кој не е само лов на лажни тврдења—туку начин да се успори сензационализмот во јавниот простор за да има време да се увиди вистината. Во морето од вирални содржини, улогата на факт-чекерите е повторно да го стават фокусот на доказите.
Исто така, работилницата ја потенцираше потребата од создавање подобри услови за зајакнување на независна и професионална медиумска средина. Преку поддршка на интегритетот на медиумите, иницијативите за проверка на факти и медиумската независност, ЕУ има за цел да ја зајакне довербата на граѓаните во кредибилното новинарство низ Западен Балкан.
„Борбата против дезинформации не претставува само презентирање на факти — туку повторна изградба на доверба. Луѓето треба да веруваат не само во точноста на информацијата, туку и во интегритетот на оние што ја споделуваат. Довербата е мостот меѓу вистината и разбирањето, а без доверба, фактите можат да бидат занемарени,“ рече Авадани.
Тридневната интензивна работилница резултираше со содржини подготвени за објава: видеа, статии и приказни за социјалните мрежи кои не само што ги отсликуваат ставовите на новинарите, инфлуенсерите, факт-чекерите и креаторите на содржини за темата дезинформации, туку и начинот на кој тие би комуницирале за оваа тема со својата публика.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Градиме брза железница и автопати од Албанија до Бугарија, најави Николоски во Виена
Македонија ги реализира најкрупните капитални проекти за патна и железничка инфраструктура на транспортните Коридори 8 и 10, истакна вицепремиерот Александар Николоски на економскиот форум во Виена. Тој нагласи дека државата има визија преку модерна инфраструктура да придонесе за регионален развој, брз и сигурен транспорт и економска стабилизација.
Николоски потенцираше дека иако земјата нема излез на море, таа има стратешка географска предност, бидејќи Коридорот 10, најдолгиот паневропски транспортен коридор, минува источно од Скопје. Овој коридор започнува од Атина (пристаништето Переа) и завршува во Финска, поврзувајќи го целиот северо-западен европски транспортен правец.
Дополнително, тој го истакна значењето и на Коридор 8, кој го поврзува Јонското и Јадранското Море со Црното Море и претставува клучна источно-западна врска на Југоисточна Европа.
Инвестиции во патна инфраструктура
Николоски посочи дека се градат и модернизираат автопатските делници на Коридор 8 – од границата со Албанија до границата со Бугарија, како и граничните премини, со цел скратување на времето на чекање. Вкупната инвестиција во автопати и експресни патишта на коридор 8 ќе биде околу 1,5 милијарди евра.
Во делот на Коридор 10, тој го најави најголемиот автопат досега изграден во државата – долг околу 55 километри, кој ќе го скрати патувањето меѓу Скопје и Атина за околу три часа, на приближно 5 до 5,5 часа.
„Од наша страна го градиме најголемиот автопат што е некогаш изграден во државата, околу 55 километри, а од другата страна градат и Грците и тоа е делот кој недостига од сложувалката, па се надевам дека кога од Виена ќе патувате кон Атина ќе скратите барем три часа со она што го градиме сега“, рече Николоски.
Брза железница: најголем проект во Југоисточна Европа
Започнува изградбата на брза железница на Коридор 10, во партнерство со Обединетото Кралство, со инвестиција од околу 2 милијарди евра. Проектот треба да биде завршен до 2031 година.
„Веќе имаме договор со нашите грчки пријатели, се сретнав со вицепремиерот на Грција пред еден месец, тие ќе го изградат делот кај нив што недостига, од Солун до нашата граница, а ние започнуваме на пролет следната година со изградба на нашиот проект. Тоа ќе биде најголемиот проект во Југоисточна Европа, иако ние сме една од најмалите држави во тој регион. Инвестицијата ќе биде околу 2 милијарди евра. Бидејќи не сме членки на ЕУ, имавме две алтернативи: да потпишеме со Кинезите, не е тајна дека тие дојдоа уште на првиот ден кога започнавме како Влада, понудија заем без камата, ако градиме со нив. Но ние мислевме дека од витално значење за Европа, бидејќи коридорите, особено железничките, користат мошне иновативна сигнализација што може да се искористи и за други работи, покрај железницата, решивме да потпишеме договор за стратешко партнерство со Велика Британија. Имаме 5 милијарди фунти, 6 милиони евра на располагање, од кои 2 ќе ги искористиме за овој проект, со добри услови, за жал не можам да ги споделам условите сега, бидејќи се’ уште се доверливи, но кога ќе се откријат, мислам сите ќе се согласат дека се поволни. Очекуваме да почнеме следната година и да завршиме во 2031, бидејќи се работи за двојна пруга, првата, товарната што ќе заврши во 2028 година“, рече Николоски.
Патничките возови ќе се движат со брзини од до 250 км/ч, а товарните со до 140 км/ч. Очекувањата се дека државата ќе остварува годишни приходи од транзитен железнички сообраќај од 120 милиони евра (наспроти сегашните 12 милиони).
Поврзување Скопје–Софија, а потоа и кон Јонското Море
Николоски најави дека е склучен договор со Бугарија за железничко спојување преку тунел, а се работи на три делници до границата со Бугарија. Една делница е веќе пуштена, втората ќе биде готова до октомври следната година, а за третата се очекува тендер во декември. Вкупната инвестиција на двете држави за железничкото поврзување Скопје – Софија изнесува 2 милијарди евра.
Целта е до 2031 година да има регуларна железничка линија Скопје–Софија–Бургас, а потоа и кон Јонското Море, во зависност од развојот на албанската инфраструктура.
Македонија
Земјотрес почувствуван во Делчево и Виница
Денес околу 15:48 часот беше почувствуван земјотрес во делови на североисточна Македонија, најмногу во Делчево, Виница и околните места.
Според Сеизмолошката опсерваторија при Природно-математичкиот факултет во Скопје, земјотресот бил со магнитуда од 3,2 степени според Рихтеровата скала, а епицентарот потекнува од подрачјето на Благоевград, во соседна Бугарија.
Земјотресот се почувствувал со интензитет од III степени по Европската макросеизмичка скала, што значи дека граѓаните можеле да забележат кратко тресење, но без посериозни последици.
Од Опсерваторијата замолуваат сите што го почувствувале земјотресот да го пополнат прашалникот на ЛИНКОТ или да се јават на 112.
Македонија
Сиљановска-Давкова: ЕУ сè уште нема јасна стратегија за нашата европска интеграција и практикува двојни стандарди
Да се посветиме на реформите, не поради „политичката волја“ за уставните измени, туку заради владеење на правото, порача претседателката Гордана Сиљановска-Давкова на заедничка седница на Националниот совет за евроинтеграции и Комисијата за европски прашања, на којашто се дискутираше за Извештајот на Европската комисија за напредокот на земјава за 2025 година.
Укажувајќи на неиздржаноста на забелешките за немањето политичка волја во државава, претседателката истакна дека ние досега манифестиравме енормна спремност во спроведувањето на барањата на ЕУ.
Таа го покрена и прашањето за преиспитување на процесот на евалуација од страна на Европската комисија. Компарирајќи ги досегашните 16 извештаи, посочи дека нотираниот прогрес е цикличен, а не линеарен, што говори дека оценките се одраз на актуелната перцепција на евалуаторот.
Годинешните оценки за земјава, според Сиљановска-Давкова, се под влијание на барањата за уставни измени.
Претседателката повтори дека наметнатите дополнителни услови коишто го попречуваат нашиот европски пат не се во согласност со темелните вредности и принципите на Унијата коишто налагаат почитување на уставните структури на државите.
Во обраќањето таа се осврна на можните компликации во одлучувањето во Комитетот за односи меѓу заедниците како резултат на евентуалните уставни измени. Укажа на спорноста на констатацијата во Извештајот за лоцирање на жените на изборните листи на недобитни позиции, со оглед на законската гаранција за родово неутрална квота.
Претседателката истака дека ЕУ останува уникатна политичка филозофија, што ужива поддршка кај јавноста, мотивира демократски реформи и стимулира промени што водат кон траен мир и стабилност на Западниот Балкан.
Според неа, интегрираноста на Западен Балкан во ЕУ ќе стави крај на „балканизацијата“ како феномен. Сепак, според Сиљановска-Давкова, Унијата сè уште нема јасна стратегија за нашата европска интеграција и практикува двојни стандарди.
На седницата се обратија евроамбасадорот, Михалис Рокас, министерот за европски прашања Орхан Муртезани, претседателите на Националниот совет за евроинтеграции и Комисијата за европски прашања, Венко Филипче и Антонијо Милошоски, како и пратеници од власта и опозицијата коишто ги изнесоа своите гледишта за годинешниот Извештај на ЕК.

