Претседателот на Владата Христијан Мицкоски денеска на собраниската седница за поставување на пратенички прашања рече дека состојбата која ја затекнале како Влада е алармантно катаклизмична.

„Состојбата која ја затекнавме беше алармантно катаклизмична и во таква состојба вие мора да најдете начин како сето тоа да го менаџирате и да се соочувате со сите тие предизвици.“

Мицкоски изјави дека има различни и поделени ставови во однос на замрзнување на цените и на маржите.

„Има различни и поделени ставови за замрзнување на цените, на маржите, замрзнување на дистрибутивните маржи итн, и прво кое што го направивме беше имплементирање на законот за нефер трговски практики. Но, кога направивме една анализа сфативме дека практично законот се однесува на период од една година. Така што вие ако сега започнал законот да се применува на 01.01.2025 година сега да почекате цела 2025 година да помине за да видете дали просекот на маржа на рабатот е 10 проценти. Тоа што значи? Тоа значи дека во јануари може да биде 20, во јуни да биде 3 и сето тоа пондерирано на крајот на годината треба да биде 10 проценти. И за жал така е во законот и тука ние не можеме ништо повеќе ниту да додадеме ниту да одземеме.

И тука ние разговаравме со дистрибутерите производителите, стопанската комора и од Министерството за економија и труд навистина дадоа големо значење и посветија големо внимание да изнајдат заеднички јазик да не применуваме ваков тип на офанзивни рестриктивни политики туку сето тоа да биде врз основа на заеднички консензуален пристап итн.

И како резултат на тоа ја направивме онаа таканаречени Новогодишна потрошувачка кошничка и навистина голем дел од маркетите и производителите дојдоа во Владата, заеднички го промовиравме тоа и сето тоа во тој момент имаше состојба на надеж дека на крајот може сме направиле нешто општествено добро сите ние заедно.“, рече Мицкоски и посочи дека одредени маркети, производител и дистрибутери се служеле со трикови.

„Но, морам да бидам објективен врз основа на сведоштвото на граѓаните, наши лични сведоштва дел од производителите, дистрибутерите и маркетите, заклучивме дека се служат со тикови. И тие трикови придонесоа одредени производи да се зголемат како резултат на овие кои што се намалија. А се зголемија оние производи кои се најшироко употребувани од граѓаните.“

Мицкоски рече дека потребно е да се видат и цените во аптеките и во продавниците за бела техника, потенцирајќи дека мора широко да се гледа цела работа бидејќи и ова влегува во потрошувачката кошничка.

„Низ целата анализа која ја спроведовме кога ја анализиравме минималната потрошувачка кошничка дојдовме до заклучок дека можеби ќе треба да се прошири, некако како да ги забораваме аптеките. Со право пензионерите не се задоволни, праксата покажува дека во тие години на животот почесто имаат контакт со аптеки, за разлика од помладите. И ако направите анализа за лековите кои не се дел од позитивната листа, а кои ги употребуваат ќе забележите дека таму има од 2 до 3 пати поголеми цени од тие кои што се производни.

Така што оваа акција ќе добие и свое второ полувреме. Ја користам говорницата да упатам апел и до сопствениците на аптеки да размислат каде тераме на овој начин. И трето полувреме, а тоа се ланците на бела техника. Ако споредите регионално во соседството, на еден производ кај нас споредено со производите во другите држави е најскап“, вели Мицкоски.

Премиерот истакна дека нема да дозволи дивеење на поединци да ги користат и да ги злоупотребуваат своите позиции на грбот и стандардот на граѓаните.

„Ние мораме да видиме над ситуација, сериозно да пристапуваме и во анализата, но и во акцијата. Така што да ова е само прво полувреме, ќе има и второ и трето полувреме. И ќе има поголем опфат. Мораме да ги намалиме овие дивеења кои што се на грбот на граѓаните. Повторно ќе кажам јас разбирам пазарна економија, но поединци не можат својата позиција да ја злоупотребуваат на грбот на граѓаните и на товар на стандардот на граѓаните.“, нагласи премиерот Мицкоски.

Премиерот Мицкоски најави дека во периодот кој што следи Владата планира намалување на парафискалните давачки, односно како што рече нешто што позитивно ќе влијае на намалување на цените.

„Ние како влада планираме голем дел од таканаречените парафискални давачки да намалиме, нешто што така треба позитивно да влијае на намалување на цените. Јас ќе ве потсетам не така одамна инфлацијата беше 19, 20, 21 процент, годината ја завршивме со просечни 3,5 проценти, дали е голема или мала тоа е друга тема. Но, нашата цел е да ја намалиме да биде под 3 проценти, односно 2, 2,5 проценти, но за тоа треба партнери.

Доколку немаме партнери, тогаш ќе мораме ние како Влада да ги преземеме сите мерки за да го заштитиме стандардот на граѓаните, и верувајте дека тоа ќе го сториме.“, дециден е Мицкоски.

Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ) во соработка со Програмата за развој на Обединетите нации (УНДП) денеска свечено ги додели наградите за 2024 година за новинарски стории на тема: „Справување со загадувањето на воздухот во РС Македонија“.

Првата наградата е доделена на новинарот Мартин Пушевски за сторијата со наслов „Аерозагадување – има решенија за горливиот проблем, нема храброст“, објавена на Македонската радио телевизија. Станува збор за документарен филм во кој главната тема е проблемот со кој Македонија, со фокус на Скопје се соочува секоја година, а тоа е фактот што земјата се соочува со застарени енергетски капацитети, неефикасен транспорт и неконтролирано градење, сепак, најголемото аерозагадување доаѓа од домаќинствата.

Втората награда беше доделена на новинарката Емилија Мисирлиевски за новинарска содржина емитувана во рамките на истражувачкиот магазин „Код“ на ТВ Телма со наслов „Загаден воздух и еколошка правда“, во кој се обработува темата за загадувањето во Битола и негативните ефекти од тоа.

Третата награда беше доделена на новинарката Убавка Јаневска со наслов „Сеништето никако да се тргне од Велес, од ископите на троска продолжува загадувањето со тешки метали“ во која се истражува за долгогодишниот проблем со велешката топилничарска депонија.

Покрај наградените, денеска посебно признание беше врачено на новинарот Асдрен Челику од Македонската Радио Телевизија – детска редакција за иновативен и креативен пристап и придонес кон кревање на јавната свест за животната средина.

На свечениот настан свои обраќања пред присутните имаа претседателот на ЗНМ, Младен Чадиковски, амбасадорката на Шведска во Северна Македонија, Ами Ларсон Jаин и постојниот претставник на УНДП во земјава, Армен Григорјан, како и наградените новинари и претставници на комисијата за 2024 година.

Претседателот на ЗНМ Младен Чадиковски во своето обраќање пред присутните ја истакна важноста на новинарите во процесот на кревање на свеста за оваа проблематика, како и моќта на медиумите во целиот процес.

„Секојдневно сме сведоци на разорните влијанија на загадувањето на воздухот врз здравјето на луѓето, животната средина и општеството во целина. Од градовите задушени од смог, до индустриските локации кои испуштаат отровни гасови, доказите за оваа криза се непобитни. Ние, новинарите сме мостот помеѓу јавноста и проблемите кои не засегаат сите. Нашата моќ е во точно пренесување на информациите, покажување со прст на конкретната проблематика, и не само еднаш туку континуирано се додека не се крене свеста на највисоко ниво“ – рече Чадиковски.

Амбасадорката на Шведска, Н.Е. г-ѓа Ами Ларсон Јаин потенцираше дека новинарите се оние кои придонесуваат да се создаде критична маса на свесни граѓани кои од носителите на одлуки ќе бараат решенија за загадувањето на воздухот. Обликувајќи ги фактите и бројките во добро раскажани стории, новинарите се тие кои поттикнуваат акција за промени.

„Оваа улога на пробивање низ смогот на дезинформации и расветлување на критичните аспекти на едно прашање е она што ве прави како новинари толку незаменливи. Преку вашето немилосрдно стремење кон вистината, општеството подобро се запознава себеси и затоа е во состојба подобро да се вклучи со своите недостатоци “- рече амбасадорката.

Армен Григорјан, постојаниот претставник на УНДП во земјава, ja истакна важноста на новинарите во секое општество посебно во кревање на свеста за загадувањето на воздухот.

„Секојдневно, новинарите се на првите борбени линии за подигање на свеста за предизвикот на загадувањето на воздухот, барајќи одговори на критичните прашања: Што го загадува воздухот што го дишеме? Што може и што треба да се направи за да се реши тоа? УНДП ја признава нивната работа како витален фактор за информирање на јавноста и мобилизирање на општеството за изнаоѓање ефективни начини за борба против загадувањето на воздухот. Со расветлување на причините и последиците од загадувањето на воздухот, медиумите поттикнуваат одговорност и акција од креаторите на политиките и на тој начин ги охрабруваат граѓаните да се вклучат во решенијата.“

Целта на јавниот повик за истражувачките стории беше да се подигне свеста за постоечките проблеми со аерозагадувањето и да се поттикне поголема покриеност на овие теми од страна на новинарите на локално и национално ниво како придонес кон изнаоѓање на најдобрите начините за нивно решавање или ублажување.

Проектот „Справување со загадувањето на воздухот“ е дел од Програмската рамка на Програмата за развој на Обединетите Нации (УНДП), финансирана од Шведска. Проектот го имплементира УНДП во партнерство со Здружението на новинарите на Македонија и Министерството за животна средина и просторно планирање и општините Кавадарци, Куманово, Гостивар, Струга и Струмица. Во рамки на програмата исто така се спроведува и проектот „Градење на општинските капацитети за имплементација на проекти“.

Ниту Министерството ни министерката прави Концепција. Имаме институции. Министерството за образование и наука се обрати до Бирото за развој на образованието и тоа ја изготви Нацрт-Концепцијата за гимназиско образование. Јавната дебата за Нацрт-Концепцијата е во тек. Ги следам писмените реакции што стигнуваат, се среќавам со претставници на образовни институции, со ученици и со родители. Има многу позитивни реакции. Секако, ќе има собраниска јавна расправа за Концепцијата, на која јас, како министерка, ќе ја бранам. Сите аргументирани барања ќе бидат прифатени.

Ова го одговори министерката за образование и наука Весна Јаневска на поставените прашања поврзани со Нацрт-Концепцијата за гимназиско образование, на денешната собраниска седница.

Јаневска појасни дека на минатонеделната средба на Филозофскиот факултет во Скопје, со претставници на катедрите, била водена конструктивна дискусија и било договорено во рок од 10 дена да достават забелешки за Нацрт-Концепцијата.

„Забелешките што ги слушам не се однесуваат на самата Концепција, туку на наставниот план и програмата, односно на бројот на часови. Дел од наставниците се плашат дека ќе останеле без работа. Гарантирам дека ниту еден единствен наставник нема да остане без работа. Да, ќе бидат повеќе ангажирани, за да се искачат нашите деца на меѓународните тестирања неколку места нагоре. Наставниците по филозофија нема да останат без часови, филозофијата, согласно Нацрт-Концепцијата е задолжителен изборен предмет“, одговори Јаневска.

Реформата на гимназиското образование следи по 24 години, и затоа, рече Јаневска, не може сега да се бара ништо да не се менува во наставниот план и наставната програма.

„Неопходни се промени. Начинот на којшто треба да предаваат наставниците, методите кои треба да ги користат, треба да бидат многу различни. Учениците треба да работат интерактивно, треба да се реорганизира училница за децата да почнат поинаку да работат. Не може да седат еден зад друг, зад грб, за да можат да научат. Треба меѓусебна интеракција, со наставниците, треба да им обезбедиме електронски средства не само смарт табла, за да настане промена. Но, и наставникот треба да научи како да го спроведе часот. Оваа концепција тоа го бара. Учениците да бидат во центарот, а наставниците да се вистински нивни учители. Убедена сум дека нашите наставници имаат голем капацитет и дека тоа за нив нема да биде проблем“, рече Јаневска.

Министерката посочи дека за обука на наставниците се предвидени 2 милиони евра, но дека ако има потреба, ќе се обезбедат онолку средства колку што треба.