Македонија
Здравството е пред колапс, не смее лекарите и учителите да зависат од партиите и од тоа кој ќе победи на избори: порака од панел дискусијата на „Замисли“

Тргање на партиските раце од здравството и конечно воспоставување на мерит систем при вработувањата во болниците, е заедничката клучна порака од денешната панел дискусија што ја организираше Граѓанската сила „Замисли“, со поддршка на Балканскиот центар за конструктивни политики „Солуција“ и Европската фондација за демократија – ЕЕД.
Јавното здравство е пред колапс, а младите и квалитетни лекари масовно ни заминуваат во странство, истакнаа учесниците на дебатата „Ни ваши, ни наши – реформи за поддршка на стручните лекари“, за што основна причина е партизацијата во здравствениот систем на којашто сведочиме повеќе од 30 години.
„Мора да го намалиме партискиот колач, и во здравството, и во образованието и во останатите клучни општествени столбови. Не смее лекарите и учителите да зависат од партиите, од тоа кој ќе победи на избори. Ќе влегуваат луѓе во болници, нема да излегуваат живи. Ќе влегуваат деца во училиште, ќе излегуваат без знаење. Токму затоа иницираме поширока општествена дебата, и очекуваме поддршка од самите лекари и останатиот кадар во здравството за да промениме нешто, реално. За почеток нека биде промената на законот којшто им дава на директорите на клиниките дискреционо право при одлучувањето за вработувања, со што се форсираат кадри коишто имаат партиска книшка, за сметка на квалитетните млади лекари коишто поради очај ја напуштаат државата“, истакна Никола Димитров, претседател на „Солуција“.
„Македонија е земја на парадокси: имаме најдобро приватно здравство во регионов, а најлошо јавно здравство“, рече Арбен Таравари. Како е тоа можно, кога истите лекари се, во приватното здравство преминуваат лекари од јавното здравство. Значи, до организацијата е“, рече Таравари, којшто вети и дека доколку биде министер за здравство една од првите заложби ќе му биде повторно спојување на Клиничкиот центар во Скопје. „Што ни беше потребен тој луксуз од 2007 кога се направија 32 клиники со 64 директори, еден здравствен и еден економски и не знам колку членови на управни одбори?!“, праша Таравари.
Тој вети дека практично ја поддржува иницијативата на „Замисли“ и „Солуција“ за промена на регулативата што овозможува дискреционо право на директорите на клиниките и негова злоупотреба, што би било вовед во посуштински промени во здравствениот систем. На прашањето, што доколку има притисок од матичната партија, и од останатите коалициски партнери, бидејќи со овие промени ѝ се задава удар на партизацијата, тој рече дека е спремен да си замине ако не успее во своите заложби.
Професорот од Токсикологија Нико Беќаровски на панел дискусијата рече дека го памети периодот кога лекари се вработувале според регуларна ранг-листа, а не како денес, во зависност од тоа, од која партија е докторот.
Беќаровски констатира дека Европа ни го собира кремот од млади лекари и дека како професор секојдневно е во контакт со млади лекари кои учат повеќе странски јазици.
Бојан Трајковски од Асоцијацијата на специјализанти и млади лекари се согласува дека партизацијата е рак-раната на македонското здравство и дека неговите колеги сѐ повеќе ја губат надежта оти работите ќе се сменат на подобро.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
МОН преку стипендии ќе ги поттикнува средношколците да се запишуваат на студиски програми по македонски јазик

Заради стимулирање на учениците од IV година од средното образование за запишување на студиски програми по македонски јазик, Министерството за образование и наука за студиската 2025/2026 година ќе додели 15 стипендии на редовни студенти запишани студиски програми за изучување на македонскиот јазик во прва година на додипломски студии од прв циклус, информираат од ова министерство.
Право на стипендија ќе имаат студентите запишани во прва година на додипломски студии од прв циклус кои студираат на јавните и приватните универзитети и високообразовни установи во Република Северна Македонија, студиски програми за изучување на македонскиот јазик и кои ги исполнуваат следните услови: да се редовни студенти; да не се корисници на стипендија од други установи, институции или компании; да се државјани на Република Северна Македонија.
„Критериуми за доделување на стипендиите се:
1. Успехот во учењето, односно успехот остварен во текот на средното образование, со просек од сите четири години од најмалку многу добар;
2. Доколку кандидатот користел стипендија за талентирани ученици од Министерството за образование и наука, добива дополнителен 1 бод за секоја година од користење на стипендијата.
Студентите кои ги исполнуваат условите од конкурсот пополнуваат електронска пријава и ја прикачуваат соодветната документација на http://e-uslugi.mon.gov.mk од 01.11.2025 до 15.11.2025 година.
Висината на стипендијата изнесува 6.050,00 денари месечно, за 9 месеци во текот на студиската година.
Стипендијата се доделува за толку семестри за додипломски студии, колку што се предвидени со општиот акт на високообразовната установа, без апсолвентски стаж за студирање“, појаснува во информацијата.
Македонија
Тошковски-Сецуко: разменети иницијативи за продлабочување на соработката со Јапонија

Министерот за внатрешни работи Панче Тошковски денес оствари работна средна со Амбасадорката на Јапонија во земјава, Кавахара Сецуко.
На средбата стана збор за одличните односи помеѓу двете земји, волјата за унапредување на соработката и на стратешко и на оперативно ниво, а се разменија и иницијативи за продлабочување на истата преку членување во разни меѓународни организации за полициска соработка.
Двете страни ја потврдија силната волја и посветеност на развивање на меѓусебните односи и соработка, преку конкретни предлози за нивно реализирање.
Македонија
Попов: Борбата за зачувување на македонскиот јазик не е завршена, тој е загрозен и внатре во самата држава

Аргументирано можеме да тврдиме дека официјализирањето на македонската азбука и на македонскиот стандарден јазик не е некаква “вештачка конструкција“, туку претставува логичен след на долговековниот просторен и временски континуитет на македонскиот јазик и неговите дијалекти на целата јазична територија, истакна претседателот на МАНУ, Живко Попов, по повод одбележувањето на 80-годишнината од кодификацијата на македонскиот стандарден јазик.
Според него, дијалектното богатство, вградено во литературата и стандардот, го прави посебен, уникатен, и докажува дека македонскиот јазик има долга историја и особен влог во рамките на групата словенски јазици и светското јазично семејство, а неговата посебност и специфичност предизвикува особен интерес во меѓународната лингвистичка научна средина.
Но борбата за зачувување на македонскиот јазик, како што нагласи Попов, не е завршена.
Таа мора да трае и да продолжи пред меѓународните институции за човекови права, бидејки неговата официјална употреба од страна на деловите на македонскиот народ во соседните земји е оневозможена со превземените обврски со договорите од Преспа со Грција и оној за добрососедство со Бугарија.
Во исто време македонскиот јазик е загрозен и внатре во самата држава, каде не е подеднакво почитуван на целата нејзина територија. Законот за македонскиот јазик за жал е донесен отпосле и сега државните институции треба да вложат многу поголеми усилби за негова правилна примена. Уставниот суд во чиј капацитет веруваме е на потег да воспостави правилна употреба на македонскиот јазик како официјален јазик за меѓусебно разбирање на сите граѓани на целата територија на државата, согласно општоприфатените меѓународни прописи во светот и ЕУ каде што ние целиме“.
МАНУ, појасни Попов, во соработка со Институтот за македонски јазик, катедрата по македонски јазик при УКИМ и другите универзитети и научни институции продолжува во полна пареа да работи на збогатување и усовршување на македонскиот литературен јазик.
Истакнувајќи неколку цитати на Блаже Конески претседателот на МАНУ нагласи дека зборовите и делата на Конески и денес одекнуваат силно, но исто така и силно ги обврзуваат следните генерации да продолжат да го негуваат, проучуваат и да го афирмираат македонскиот јазик, основен белег на нашиот идентитет и култура, на нашето минато, сегашност и на нашата иднина.