Македонија
Ковачевски: Дигиталната трансформација е приоритет

Претседателот на Владата на Република Северна Македонија, Димитар Ковачевски, денеска, со заменик-претседателот на Владата, задолжен за економски прашања, координација на економските ресори и инвестиции, Фатмир Битиќи, министерот за информатичко општество и администрација, Азир Алиу, и директорот на Фондот за инвестиции и технолошки развој, Фестим Халили, на заедничка презентација го претставија првиот дигитален асистент во јавниот сектор, базиран на вештачка интелигенција – АДА, дизајниран за потребите на програмите за државна помош. Се работи за проект поддржан преку Фондот за иновации и технолошки развој.
Во продолжение го пренесуваме интегралното обраќање на премиерот Димитар Ковачевски од настанот:
„Република Северна Македонија се дигитализира. Нашата држава ги следи светските процеси и веќе е дел од бранот на нови, модерни дигитални трендови, кои го зафаќаат секој аспект на нашето живеење и наједноставно може да се каже – да, доаѓа АДА, кој е првиот дигитален асистент некогаш направен во Владата на нашата држава.
Тука сме да го најавиме доаѓањето на првиот дигитален асистент базиран на вештачка интелигенција, преку кој компаниите ќе може да добиваат целосни информации за условите за инвестирање во нашата земја и државната помош што ја нудиме.
АДА ги нуди сите информации за финансиска поддршка од страна на државата, а ќе се надградува и со други услуги од важност за деловниот сектор и граѓаните. Преку тоа, ќе влијаеме на зголемување на транспарентноста на сите институции, но и на намалување на корупцијата и елиминирање на човечкиот фактор во процесите.
Воведувањето на овој прв дигитален асистент, што е револуционерен чекор во нашето општество, ќе значи забрзување на процесите на давање услуги на заинтересираните граѓани и претставници на компании, кои ќе може да бидат услужени во неограничен број и тоа постојано во текот на 24 часа.
Процесот на дигитализација е незапирлив секаде во светот, па така и во нашата држава. Светските трендови се развиваат во правец на развивање и сè поголема примена на вештачката интелигенција, која е навлезена во сите сфери од живеењето, преку склопување машини и модернизација на процесот на производство, сè до помош во домовите, па дури и создавање дела и креации, кои порано биле можни единствено со помош на човекот.
Можностите што ги нуди вештачката интелигенција се неограничени. Тоа и се докажа преку брилијантниот успешен обид на творецот на вештачката интелигенција и на модерната когнитивна наука, Алан Туринг, преку декодирањето на познатата машина „Енигма“, која Германците ја употребувале како сигурен начин за комуникација за време на Втората светска војна.
Визионерските обиди на Туринг денес се реалност. Државите веќе се натпреваруваат во однос на подобрените перформанси на машините, производство на најсофистицирани софтвери и модернизирање на секојдневните навики на луѓето.
Употребата на вештачката интелигенција и компјутеризацијата се пресликува и применува и во јавната сфера, како и во работењето на нашите институции.
Па, така, илустрирано преку едноставни примери, ако порано билетите ги издаваа луѓе, сега тоа го прават машините. Физичкото плаќање сметки, кое порано беше единствено можно преку шалтери, сега е заменето со онлајн-плаќање, исто како што е овозможено и вадењето лични документи да биде по електронски пат, а она на што веќе работиме е електронски ИД за граѓаните на Северна Македонија.
Така, ги исклучуваме влијанието на човечкиот фактор, можноста за грешки и за коруптивни практики. Водени од оваа идеја, за поздравување е воведувањето на АДА-првиот дигитален асистент за јавни услуги во давањето јавни услуги, со што ги надградуваме нашите практики за дигитализација во општеството.
Како Влада која е насочена кон осовременување и следење на светските трендови, во изминатиот период поддржавме, а и ќе продолжиме да поддржуваме поголем број иновативни иницијативи. Беше формиран Националниот совет за дигитална трансформација на општеството, со усвојување на концептот за осовременување на функционирањето на сите институции.
Фондот за иновации и технолошки развој, преку своите финансиски инструменти, кофинансира 1.080 проекти, со заеднички инвестиции од речиси 112 милиони евра. Од нив, над 50 % се стартап-компании, основани претежно од млади луѓе.
И оваа година продолжуваме со силна поддршка на компаниите за инвестиции, кои ја зголемуваат конкурентноста преку иновативни идеи.
Минатата година беше трета по ред како компаниите кои реализирале инвестиции финансиската поддршка ја добија во целост, што е исклучително важно при планирање расположливи средства во услови на криза.
Лани имавме рекордна исплата од 23 милиони евра, како и рекорден број поддржани компании, 410 според Законот за финансиската поддршка на инвестициите. Бројот на компании како и буџетот за поддршка расте од година на година почнувајќи од 2017 година кога и почнавме со оваа програма.
Со цел да ги олесниме административните процедури, од 2020 година креиравме и one stop shop за инвестиции.
Сето ова го правиме со цел да им помогнеме на домашните и на странските инвеститори, да придонесеме за поголема конкурентност и ликвидност на компаниите, а преку тоа и во развојот на домашната економија. И тоа во услови на економска и енергетска криза, со цел полесно да се справиме со предизвиците и да не дозволиме нарушувања и големи нарушувања во домашната економија.
Уште еднаш да ја поздравам денешната промоција на АДА и да посакам успешна имплементација на првиот дигитален асистент базиран на вештачка интелигенција, со што Република Северна Македонија станува дел од глобалните дигитални светски трендови, рече Ковачевски.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Граѓаните ќе можат од својот дом да симнат и испечатат документи, наместо да одат на шалтер

Со гордост сакам да ви соопштам дека вчера, на Комисијата за транспорт и дигитална трансформација, 4 клучни закони кои се однесуваат на дигитализација на државните служби и услугите кон граѓаните, го поминаа првиот собраниски филтер, изјави Тони Јаревски, пратеник на пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ.
Станува збор за Законот за електронски комуникации, Законот за безбедност на мрежи и информациски системи, Законот за архивски материјал, како и Законот за електронски документи и електронска идентификација.
„Со ова, Собранието даде зелено светло за владата да ја направи најтемелната трансформација на односите, односно начинот на кој комуницираат граѓаните и државните органи. Со овие реформи, граѓаните ќе можат од својот дом да симнат и испечатат документи кои ќе имаат правна важност еднаква како оние издадени на шалтер, документи кои ќе содржат QR-код како безбедносен елемент и доказ за автентичност“, рече Јаревски.
Тој додаде дека се воспоставува и целосен инспекциски надзор над дигиталните услуги, со јасно утврдени 22 задолженија на инспекторите кои ќе дејствуваат под капата на новото Министерство за дигитализација односно за дигитална трансформација.
„Предвидените глоби за институциите што нема да ги прифатат дигиталните документи се јасен сигнал дека дигиталната реформа не е опција, туку обврска“, рече Јаревски.
Тој додаде дека ќе следи јавна расправа за овие закони со цел во овој, како што рече, сериозен државен зафат да се вклучи експертската и стручната јавност.
Македонија
Успешно изведени две трансплантации на коска од починат донор на Клиниката за ортопедски болести

На Клиниката за ортопедски болести успешно се изведени две сложени трансплантации на коска од починати донори, со што продолжува примената на современи и високоспецијализирани медицински интервенции во областа на ортопедија и трауматологија во нашата земја, соопштија од Министерството за здравство.
Во првиот случај, е извршена операција на коскена циста кај 45-годишен пациент. Интервенцијата ја спроведе стручен тим, во состав: проф. д-р Милан Самарџиски, доц. д-р Александар Трајановски, д-р Билјана Лазарова, специјализант по ортопедија, анестезиолог д-р Марина Темелковска, инструментарка с. Кристина Реџеп, помошник инструментар д-р Оливера Лазаревска, сестра анестетичар Гордана Захариева и болничарка Снежана Тодоровска.
Втората трансплантација беше изведена кај 65-годишна пациентка со дијагностициран гигантоцелуларен тумор на дисталниот дел од радиусот на десната подлактица. По претходно направена биопсија е заменето туморското ткиво со здраво коскено ткиво од донор. Интервенцијата ја водеше специјалист ортопед и супспецијалист трауматолог д-р Резеарт Далипи, заедно со тимот: д-р Маја Неделковска, специјалист ортопед, д-р Симона Карапанџевска, специјализант по ортопедија, д-р Искра Шојлевска–Јовановска, специјализант по ортопедија, анестезиолог д-р Јадранка Зафировска, анестетичар Мерита Рамадани, инструментарка Оливера Лазаревска, помошна инструментарка Сања Тодоровска, радиолошки техничар Силвана Стојковска и болничар Сејнур Идриз.
Двете интервенции се реализирани во соработка со д-р Милена Богојевска Доксевска, болнички координатор за ортопедија и одговорна за ткивната банка.
„Огромна благодарност до сите членови на тимовите вклучени во трансплантациите, како и до семејствата на донорите. Зајакнување на знаењата и вештините, следење на современите европски трендови и воведување нови методи во трансплантологијата, се нашиот постојан императив“, истакна проф. д-р Билјана Кузмановска, национален координатор за трансплантација.
Македонија
Утре започнува уписот во средно образование во учебната 2025-2026 година

Министерството за образование и наука потсетува дека утре започнуваат уписите во средните училишта во учебната 2025-2026 година. Пријавувањето е електронски и се спроведува преку порталот e-uslugi.mon.gov.mk, каде учениците се најавуваат со сопствените кориснички сметки на schools.mk.
Првото пријавување трае од 14 до 17 јуни, а второто е на 30 јуни. Конечните ранг листи по двете пријавувања, училиштата ќе ги објават на 2 јули.
Како и во изминатите учебни години, учениците ќе треба да достават хартиени документи до училиштата, а се прават напори од следната година процесот целосно да се дигитализира, велат од МОН.
Конкурсот со слободни места е објавени на овој линк.