Македонија
Костадиновски: Законодавецот мора да води грижа за правното дејство на одлуките на Уставниот суд
Претседателот на Уставниот суд, д-р Дарко Костадиновски се обрати на Панелот за „Правно советување за современи теми Одлуки на Уставниот суд vis – a – vis одлуки од редовното судство” на Годишната меѓународна конференција со која се одбележаа 73 години од основањето на Правниот факултет „Јустинијан Први”- Скопје.
Во своето обраќање Костадиновски го постави прашањето за надлежноста на Уставниот суд на Република Северна Македонија наспроти неприкосновеноста на судските одлуки од редовните судови, односно, дали може Уставниот суд да поништува пресуди на редовните судови, со оглед на дилемите што ги предизвикува оваа надлежност на Судот и различната уставно-судска пракса.
„Од денот на мојот избор за уставен судија, прашањето пред Судот се има појавено во неколку наврати. Првото соочување со оваа дилема за мене беше во мај 2019-та година, при расправата и одлучувањето за барањето за заштита на слободите и правата од двајца адвокати од Скопје, Павлина Зефиќ и Панче Тошковски дека им се повредени правото на слобода на мислата и јавното изразување на мислата, во смисла на член 110 алинеја 3 и член 16 став 1 од Уставот на Република Северна Македонија. Со Одлуката со која се утврди повредата, Уставниот суд со мнозинство гласови одлучи да поништи и две Решенија од 2018-та година со кое Павлина Зефиќ адвокат од Скопје се казнува со парична казна, во износ од 1000 евра во денарска противвредност и второто, Панче Тошковски, адвокат од Скопје се казнува со парична казна во износ од 1000 евра во денарска противвредност. Во иста насока се и две решенија за истите подносители, изречени од Апелациониот суд Скопје, во делот со кој адвокатите Павлина Зефиќ од Скопје и Панче Тошковски од Скопје, се казнуваат со парична казна во износ за двајцата од по 500 евра во денарска противвредност. Јас бев застапник на стојалиштето дека, без дилема Уставниот суд ја има таквата надлежност, но дел од судиите сметаа поинаку, а двајца судии го издвоија своето мислење”, истакна претседателот на Уставниот суд, посочувајќи дека истата дилема се појавила и во 2023 година при поднесеното барање за заштита на слободите и правата на новинарот од Фокус, Влатко Стојановски.
„Мојот став беше дека Уставниот суд има уставна надлежност и овластување да ги поништува пресудите на редовните судови. За мене како судија е неприфатливо донесување на утврдувачка/деклараторна одлука, без да се одреди правната судбина на поединечните акти со кои истата е сторена. Во тој случај имаме само декларација, декларативна одлука, “да повреда има, но дали последиците од таквата повреда ќе бидат отстранети”, не зависи од Уставниот суд, тоа ќе го цени некој друг, вели Костадиновски.
Земајќи ги предвид надлежностите на Уставниот суд кои се утврдени со Уставот, а операционализирани со Актот на Судот, претседателот Костадиновски смета дека излез од овој правен лавиринт обременет со дилеми и недоречености во легислативата, може да се бара преку зајакнување на уставно-судската контрола.
„Законодавецот мора да води грижа за правното дејство на одлуките на Уставниот суд, односно да обезбеди на уставно-судска контрола и на уставно-судска санкција да подлежат сите акти на државната, јавната власт, на еднаков начин, со што би се обезбедило и еднакво правно дејство на одлуките на Уставниот суд. Тоа значи дека Законодавецот кога со законско решение ги уредувал карактеристиките, правната природа и ефектот на пресудите на редовните судови, морал да води грижа и за уставното барање тие да подлежат на уставно-судска контрола и санкција.
Претседателот Костадиновски смета дека потребно е уредување на неколку процесни закони, понатаму судските одлуки од редовните судови да подлежат на уставна-контрола и следствено на тоа-санкционирање односно поништување на пресудите, кога станува збор за барање за заштита на слободите и правата поднесено пред Уставниот суд. Изрекувањето на санкција–поништување на пресудите, не е во спротивност или противречност на уставното начело за независност на судската власт, ниту на законските определби од Законот за судовите во однос на надлежностите, правните карактеристики и ефектите на судски пресуди, смета Костадиновски.
За изработка на овој труд претседателот на Уставниот суд користеше компаративно искуство од регионот, при што подетално е разгледано стојалиштето на Судот во Србија во еден случај од 2012 година во којшто се заклучува дека судските одлуки, не се „недопирливи“ за оценка и ревизија од страна на Уставниот суд.
Покрај обраќањето на претседателот Костадиновски, на истиот Панел се обратија и судиите проф. д-р Ана Павловска-Данева, м-р Татјана Васиќ-Бозаџиева и во дискусијата учествуваа судиите м-р Фатмир Скендер и Елизабета Дукоска. Учеството на уставните судии на Меѓународната конференција со која се одбележаа 73 години од основањето на Правниот Факултет- „Јустинијан Први” претставува една од активностите со кои се зајакнува соработката меѓу двете институции, која претходно беше официјализирана со потпишување на Меморандум за соработка. Во рамки на истиот Панел учествуваа и професори од Правниот факултет, поранешни професори и експерти од уставното право.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Радев по средбата со Давкова: Ако Северна Македонија навистина има желба за ЕУ мора да ја исполни преговарачката рамка и договорот за добрососедство
Бугарија очекува македонските институции што поскоро да го спроведат она што е предвидено во Преговарачката рамка и во Договорот за добрососедство, со цел државата да не губи историско време за членство во Европската Унија, изјави бугарскиот претседател Румен Радев по средбата со македонската колешка, Гордана Сиљановска-Давкова на маргините на Конференцијата за климатски промени – ЦОП 29 во Баку.
„Ако државното раководство на Северна Македонија навистина има желба за влез во Европската Унија, мора да ја исполни преговарачката рамка и договорот за добрососедство“, рече Радев.
Како што пренсе БНР.бг, бугарскиот претседател ја пофалил комуникацијата со Давкова, коментирајќи дека била отворена, конструктивна и прагматична, а истото треба да го следи и македонската влада.
„Двете претседателски институции покажуваат дека дијалогот е можен и придонесува за развојот за добрососедство“, изјави Радев.
Од Кабинетот на Давкова по средбата со Радев информираа дека разговорот траел еден час и се одвивал во конструктивна атмосфера, а се разговарало за потребата од унапредување на македонско-бугарските односи, за надминување на отворените прашања меѓу двете држави, како и за можностите за продлабочување и динамизирање на билатералната соработка во повеќе области од взаемен интерес.
Претседателката ја подвлече важноста од продолжување на билатералниот политички дијалог на сите нивоа и притоа посочи дека треба да се почитуваат позициите и интересите на обете страни и дека решавањето на билатералните спорови треба да е во рамките на основните вредности и принципи на Европската Унија.
Македонија
Средба на Сиљановска-Давкова со заменик-извршната директорка на УНИЦЕФ, Кити ван дер Хејден
Претседателката Гордана Сиљановска Давкова, во рамки на учеството на Самитот за климатски промени (КОП29) во Баку, оствари средба со Кити ван дер Хејден, заменик извршна директорка на УНИЦЕФ.
На средбата беше изразено задоволство од континуираната плодна соработка во повеќе клучни области коишто се однесуваат на благосостојбата на децата и младите во македонското општество, со посебен фокус на рамноправноста, инклузивноста, унапредувањето и заштитата на нивните права.
Во контекст на климатските промени и нивниот ефект врз животот на децата, претседателката Сиљановска Давкова и заменик извршната директорка на УНИЦЕФ, ван дер Хејден, ја потенцираа важноста на политиките насочени кон промоција на одржлив развој и зелени иницијативи за заштита на животната средина. Во таа насока беше нагласена потребата нашата држава да го вклучи прашањето на децата во својот трет Национален поднесок за климатска акција, со цел создавање системски механизми за нивната заштита од климатски промени.
Претседателката Сиљановска Давкова ја реафирмираше подготвеноста на македонските институции за натамошна соработка со УНИЦЕФ, во насока на создавање услови секое дете да има еднакви шанси и можности за искористување на својот потенцијал, пристап до квалитетно образование, здравствена грижа и заштита.
Македонија
Божиновскa-Балуку: Интерконекторот меѓу двете земји, приоритет за поврзување на регионалната енергетска мрежа
Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, оствари продуктивна средба со вицепремиерката и министерка за инфраструктура и енергија на Република Албанија, Белинда Балуку. Разговорите беа насочени кон продлабочување на билатералната соработка во енергетскиот сектор, со особен фокус на напредокот на проектот за интерконекторот меѓу Македонија и Албанија кој ќе овозможи енергетската поврзаност меѓу двете земји.
Проектот за интерконекторот, кој е поддржан од Европската унија и други меѓународни институции, има за цел да обезбеди енергетска стабилност и зголемена флексибилност во снабдувањето со природен гас за целиот регион. Планот предвидува интерконекторот да биде дел од пошироката регионална енергетска мрежа, која ќе го поврзе нашиот регион, овозможувајќи поголема енергетска независност и конкурентност.
Двете страни го истакнаа значењето на овој интерконектор како клучна инфраструктура за енергетска поврзаност во регионот, која е предвидена да ги поврзе македонскиот, албанскиот и грчкиот енергетски систем. Овој проект ќе овозможи засилено снабдување и диверзификација на енергетските ресурси, зголемување на енергетската стабилност и ефикасност, како и намалување на зависноста од увоз на енергенси.
Министерката Божиновска истакна дека за Македонија ова поврзување е од огромно значење.
„Со реализацијата на овој интерконектор, Македонија ќе добие директен пристап до гасоводните мрежи во Албанија и Грција, што ќе ни овозможи сигурност и разновидност во снабдувањето со енергија. Ова е витално не само за енергетскиот сектор, туку и за целокупната економија на земјата,“ потенцираше министерката Божиновска.
Во рамки на разговорите, беше отворена и темата за поврзување на енергетските пазари, што претставува дел од пошироката визија за регионална соработка. Поврзувањето на пазарите има за цел да ја олесни трговијата со енергија, оптимизирајќи го користењето на ресурсите и овозможувајќи поголема транспарентност и конкурентност во енергетскиот сектор. Преку создавање на поголем заеднички пазар, ќе се овозможи поголема флексибилност, која е клучна за адаптација кон обновливите извори и намалување на фосилните горива.
Од страна на Балуку, беше нагласена заложбата на Албанија за поддршка на регионалните иницијативи кои го олеснуваат енергетскиот транзит и ја засилуваат соработката на Балканот. Во рамките на средбата, двете министерки се договорија за следни чекори и планираат дополнителна билатерална средба со цел забрзување на реализација на проектите што се од интерес на двете земји и регионот.
Со оваа средба, двете земји покажуваат подготвеност за заеднички напредок кон интегриран и енергетски независен регион, како значаен чекор во насока на исполнување на европските цели за одржлива енергија и климатски неутрален континент.