ИТ секторот има огромен потенцијал за раст, но и значајна општествена моќ да придонесе за унапредување на образовниот систем и подготовка на идните генерации. Ова го истакна министерката за образование и наука, Весна Јаневска на панел дискусијата „Кој ќе ја кодира иднината? – Едукација, кадар и потребите на ИКТ индустријата“, што се одржа во рамки на 20-та годишна конференција на МАСИТ – Стопанската комора за информатички и комуникациски технологии.

Министерката нагласи дека новата Стратегија за образование 2026–2032 става силен фокус на развојот на дигиталните вештини кај младите, при што во периодот што следи очекува засилена поддршка од ИТ индустријата.

„Образованието е заедничка општествена одговорност. ИТ секторот има моќ, може и треба да помогне во неговиот развој“, рече Јаневска.

Таа потсети дека министерството во изминатата година и половина работеше на интегрирање на вештачката интелигенција во образованието. Притоа е подготвено упатство за етичка примена на ВИ алатките за наставници, стручни соработници и ученици, а се организирани и бројни обуки за наставниот кадар.

Укажа дека постои дигитален јаз помеѓу училиштата во различни региони – резултат на нерамномерни вложувања во минатото, што пак влијае децата да имаат и различно ниво на дигитални знаења.

„Нашата цел е тој јаз да го намалиме со оптимизација на училишната мрежа и со нови инвестиции. Со оптимизацијата, учениците од помали подрачни училишта ќе се приклучуваат кон најблиските поголеми или кон централните училишта со подобри услови, во кои има интерактивни табли, современи компјутери, проектори, безбеден интернет и слично. Во 2024 и 2025 година, Министерството веќе ја подобри ИТ инфраструктурата во 100 училишни објекти и овој процес ќе го продолжиме и во 2026та“, рече Јаневска.

И покрај очекуваното зголемување на буџетот за образование и следната година, министерката порача дека секоја дополнителна поддршка од бизнис заедницата е добредојдена, особено кога станува збор за дигитализација на училиштата.

Министерката најави и дека очекува компаниите од ИКТ индустријата, заедно со образовните и научните установи, да се вклучат во формирањето на првиот научно-технолошки парк во државата – место каде што науката и бизнисот ќе создаваат иновации и ќе реализираат проекти од национален интерес.

На панел дискусијата, покрај министерката, учествуваа и деканите на Факултетот за информатички науки и компјутерско инженерство (ФИНКИ), проф. д-р Петре Ламески, и на Факултетот за информатички и комуникациски технологии (ФИКТ), проф. д-р Благој Ристевски.

Заменик министерот за внатрешни работи, Астрит Исени, денеска учествуваше на петтиот состанок на Неформалната платформа за намалување на ризици од катастрофи што се одржа во Владата на Република Северна Македонија, на кој присуствуваа амбасадорот на Австрија Мартин Памер, постојаниот претставник на УНДП Армен Григорјан, амбасадори и претставници на меѓународните организации.

Во своето обраќање, Исени нагласи дека Министерството за внатрешни работи го смета учеството во платформата како важна одговорност и можност за унапредување на националните капацитети во управувањето со ризици. Тој потенцира дека климатските фактори, технолошките промени, сајбер предизвиците и хибридните закани бараат координиран и модерен систем на делување.

Посочи дека изминатата година државата се соочи со сериозни пожари, како и трагедијата во Кочани која уште еднаш ја потврди потребата од брза и сигурна институционална реакција. Притоа, ја нагласи важноста од зајакнување на превентивните механизми, подобрување на оперативните капацитети и вложување во човечки и технички ресурси.

Како позитивен пример за меѓународна соработка го истакна учеството на Северна Македонија во Европскиот механизам за цивилна заштита – UCPM, преку кој државата доби значајна помош во справување со пожарите. Дополнително информираше дека е во тек модификација на над 40 специјализирани возила на армијата и полицијата за гаснење пожари на тешко достапни терени.

„Министерството за внатрешни работи останува целосно отворено за предлози, поддршка и техничка помош кои ја унапредуваат ефикасноста, транспарентноста и современиот пристап во системот за намалување на ризици од катастрофи“, истакна Исени. Тој додаде дека само со обединети напори и стабилни партнерства државата може да изгради систем кој ќе биде пример во регионот.

Упати благодарност до меѓународните партнери за континуираната поддршка и ја изрази подготвеноста на МВР за уште поинтензивна соработка во наредниот период.

Министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски, денеска учествуваше на состанокот на министрите за надворешни работи на земјите членки на НАТО, кој се одржа во седиштето на Алијансата во Брисел. На состанокот, министрите разговараа за имплементацијата на одлуките донесени на Самитот во Хаг, зајакнувањето на колективната одбрана и одговорот на современите безбедносни предизвици.

Во своето обраќање, Муцунски ја нагласи важноста од долгорочен и стратешки пристап на Алијансата, како и потребата од единство меѓу сојузниците во насока на одржлива политичка волја, фер распределба на товарот и колективна посветеност. Тој укажа и на потребата од заеднички пристап за постигнување долгорочно и заемно прифатливо мировно решение, преку конструктивниот дипломатски процес отпочнат од САД и Украина, со поддршка на партнерите.

Министерот истакна дека Западен Балкан треба да остане во засилен фокус на НАТО и ЕУ, при што ваквиот усогласен и стратешки ангажман ќе придонесе за зачувување на мирот, стабилноста и безбедноста во регионот, како и за поддршка на целосната интеграција на земјите од регионот во европските и евроатлантските структури.