Македонија
Покачувањето на пензиите води кон зголемување на старосната граница за пензионирање и покачување на придонесот за пензиско, предупредуваат експертите
За едни очекувано и неопходно, за други неправедно и неправично. Линеарното покачување на пензиите од 2.500 денари, кое треба да се пресмета во септемвриските пензии, ги загрижи економските експерти. Зголемен дефицит со продлабочување на дупката во Фондот за пензиско осигурување, која се покрива со пари од централниот буџет, оддалечување од стремежот за независност на Фондот за пензиско осигурување, политики што водат кон зголемување на старосната граница за пензионирање и зголемување на придонесот за пензиско осигурување, се последиците од зголемувањето на пензиите на ваков начин за кои предупредуваат експертите.
Поранешниот вицепремиер за економски прашања и актуелен пратеник, Фатмир Битиќи, смета дека линеарното покачување ќе нанесе силен удар, кој може да има далекосежни последици.
„Линеарното зголемување на пензиите води кон две неминовни работи. Правата е зголемување на старосната граница за пензионирање, а втората е зголемување на придонесот за пензиско осигурување. Реално, в година ќе ни требаат над 200 милијарди евра само за линеарното покачување на пензиите, што значи, за да се исплатат, ќе се кратат расходи за работи што му требаат на населението. На среден рок се доведува до прашање и одржливоста на Фондот за пензиско осигурување, имаме демографски карактеристики со иселувањето, во следните 5-10 години ќе имаме стареење на населението и сериозна бројка на луѓе ќе станат пензионери. Без сериозни реформи, Фондот нема да издржи долго време“, вели Битиќи.
Со линеарното покачување смета дека повеќе од половина пензионери ќе добијат помало зголемување на пензиите отколку со планираното системско усогласување на пензиите со растот на трошоците за живот и растот на просечната плата.
„Ова не е праведно и правично решение. Речиси 150.000 пензионери реално ќе добијат по 2.500 денари, но другите ќе добијат помалку отколку што би добиле со досегашното системско усогласување на пензиите. Линеарното покачување е неправедно за пензионерите и оти законското усогласување ќе се укине. Ветените 5.000 денари уште во изборната кампања ќе ги добијат, половина сега, половина со мартовските пензии, но за ново покачување ќе треба да чекаат нови предизборни ветувања од политичарите. Во септември следната година нема да има усогласување на пензиите. Ќе треба да чекаат до изборите во 2028 година кога на власта повторно ќе ѝ требаат гласови за ново линеарно покачување на пензиите“, рече Битиќи.
Министерката за финансии, Гордана Димитриевска-Кочоска, не одговори на прашањето од „Макфакс“ дали линеарното покачување на пензиите значи целосно напуштање на системското процентуално усогласување на пензиите двапати годишно.
„Одлуката за линеарно зголемување на пензиите по 2.500 денари донесена од страна на Владата се однесува за септември 2024 и март 2025 година“, вели министерката и не кажува конкретно дали целосно го напуштаат системското усогласување на пензиите.
За линеарното покачување на пензиите до крајот на оваа година, министерката уверува дека се обезбедени средства со ребалансот на буџетот.
„За исплата на пензиите до крајот на 2024 година со ребалансот се обезбедени 5 милијарди денари. Од овој износ 2,5 милијарди се дополнителни средства за реализација на линеарното зголемување на пензиите и 2,5 милијарди денари се обезбедени средства што не биле првично планирани со иницијалниот буџет“, вели министерката Димитриевска-Кочоска.
За да обезбедат средства за исплата на покачувањето во иднина, пак, министерката вели дека на редовна основа ќе ја следат наплатата на придонесите и извршувањето на расходите од страна на Фондот за пензиско осигурување и ќе реагираат доколку има потреба. Очекува дека во наредниот период со растот на платите и бројот на вработените ќе се зголемат изворните приходи на Фондот и тоа ќе влијае на стабилизирање на состојбата. Како мерка за стабилизирање на финансиската состојба на Фондот министерката ја наведува и борбата со неформалната економија, особено во делот на исплата на платите.
Фондот исплаќа пензии и за вработени за кои фирмите не плаќале пензиско
Поранешната директорка на Фондот за пензиско осигурување, Билјана Јовановска, сведочи дека во Фондот треба да се направат многу измени, кои може да ја подобрат неговата финансиска состојба.
„6 отсто од пензискиот придонес Фондот на ПИОМ го префрла на приватните фондови, а тие сѐ уште немаат обврска да исплаќаат пензии. Фондот на ПИОМ уплаќа секој месец во ФЗОМ за секој пензионер 13 % за задолжително здравствено осигурување, а за вработени тој изнесува 7,5 %. Исто така, Фондот ги исплаќа во целост и пензиите и за сите што беа вработени со проектот ‘Македонија вработува’, иако за нив фирмите не уплаќаа придонес за пензиско осигурување со години, односно беа ослободени од плаќање со закон. Таа финансиска обврска не ја презеде ниту Министерството за труд ниту, пак, Министерството за финансии и никој не врши уплата со намена за придонес за пензиско осигурување за тие лица. Кога се пензионираат, во основицата за пензија им се засметува и им се исплаќа пензија и за тој стаж како да е платен иако во Фондот никој не направил уплата“, вели Јовановска.
Токму поради ваквите проблеми во Фондот, Јовановска смета дека од исклучително значење за полнењето на буџетот на Фондот за пензиско осигурување се политиките на Владата. Зголемувањето на бројот на осигурениците е најсигурниот извор, па таа смета дека пријавувањето на сите вработени, трансформирањето на договорите на дело и сведувањето на минимум на авторските договори како во јавниот така и во приватниот сектор се решение за полнење на буџетот. Но, и покрај сите овие забелешки, таа вели дека пензијата и досега можела да се покачи.
„Зголемувањето на пензиите сепак мора да се случи. Тоа е и реална потреба. Според постојната регулатива, тоа би било процентуално, па, така, за едни ситно, за други многу. Со линеарното зголемување овој буџет ќе се распредели еднакво кај сите и ќе се дополни со трансфер од централниот буџет. Пензионерите исто се соочија со сите кризи изминативе години, како и со зголемени цени, зголемени трошоци. Реално, државата мора да ги зголеми пензиите во согласност со нивните потреби. Мојот став уште пред повеќе од една година беше дека по речиси 2.500 денари може да се зголемат пензиите во 2023, без никаков проблем“, вели Јовановска.
Иако е непопуларна мерка, и таа смета дека Владата може да одлучи да го зголеми процентот што работодавците го уплаќаат како пензиски придонес за секој вработен за да обезбеди сигурснот на пензискиот фонд.
Работодавците се против зголемување на придонесот за пензиско
Организацијата на работодавците на Македонија е категорично против зголемување на придонесот за пензиско осигурување што го уплаќаат за вработените.
„Работодавците не се согласуваат со идејата за зголемување на стапката на придонесот за пензија затоа што вкупните давачки од нето-платата се огромни и ваквата измена би предизвикала зголемување на сивата економија и ќе го поттикне работењето на црно. Проблемот со пензискиот фонд треба да се решава најпрвин со зголемување на старосната граница за одење во пензија по примерот на повеќето европски држави“, велат од Организацијата на работодавците на Македонија (ОРМ).
По зголемувањето на старосната граница, од ОРМ нагласуваат дека треба да се направат и потешките реформи на пазарот на трудот, каде што „седат“ 110.000 невработени, а стопанството има проблем да најде работници. Зголемувањето на бројот на вработени, според ОРМ, е едно од решенијата на проблемот, барем на краток рок, но за да се поттикне, требаат реформи во образованието, поттикнување на претприемаштвото, намалување на бирократските процедури, сеопфатно подобрување на условите на стопанисување, како и зголемување на наталитетот и намалување на одливот на работоспособното население во странство.
Придонесот за пензиско осигурување што го издвојуваат работодавците за секој вработен изнесува 18,8 отсто од платата и последен пат беше зголемен пред четири години.
(Продложува)
Со овој текст „Макфакс“ се приклучува на иницијативата за зголемена транспарентност на институциите што Институтот за комуникациски студии ја спроведува во соработка со медиумите во рамките на проектот „Користи факти“, кој е поддржан од британската амбасада.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Средба на министерот Муцунски со државната министерка за Европа и клима го германското МНР, Лирман
Министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски, денеска оствари средба со државната министерка за Европа и клима при Министерството за надворешни работи на Сојузна Република Германија, Ана Лирман.
Двајцата соговорници го истакнаа задоволството од развојот на одличните билатерални односи, кои се карактеризираат со интензивен политички дијалог и активна размена на посети на високо и највисоко ниво во изминатите години.
Особено беше нагласена важноста од зајакнување на меѓусебната соработка во рамките на евроинтегративниот процес на нашата земја, како и континуираната поддршка од Германија на тој пат. Беше изразено и заемно задоволство од придобивките на Берлинскиот процес, во насока на забрзување на евроинтеграциите. Потенцирајќи ја потребата од поголема предвидливост на интегративниот процес, Министерот Муцунски потврди дека нашата земја останува стратешки посветена на забрзување на процесот за пристапување во ЕУ, со фокус на квалитетно спроведување на реформите.
Министерката Лирман го поздрави напредокот во реформските процеси, уверувајќи дека германската поддршка на интегративниот пат на нашата земја ќе продолжи и понатаму и потврдувајќи дека Германија останува сигурен партнер на патот кон Европската унија.
Македонија
Министерството за одбрана: Кујната не е затворена, АХВ изрече мерка на компанијата која ја приготвува храната за Министерството и Армијата
Министерството за одбрана упатува демант во однос на пласираната информацијата дека Кујната на Воената академија е затворена од страна на Агенцијата за храна и ветерина.
„Ве информираме дека по направениот вонреден хигиенски епидемиолошки надзор од страна на надлежните институции, Агенцијата за храна и ветерина излезе со соопштение во кое јасно е наведено дека во Касарната Гоце Делчев каде е лоцирана Воената академија не се најдени недоследности.
Според резултатите од Центарот за јавно здравје, од страна на АХВ е изречена мерка на компанијата која ја приготвува храната за потребите на Министерството за одбрана и Армијата. По добивањето на овие информации Министерството за одбрана ќе започне постапка согласно закон и договорот за јавна набавка“, наведе министерството во демантот.
АХВ претходно денес објави дека инспекциските служби изрекоа мерка за спроведување на повторна дезинфекција, а земени ќе бидат и нови контролни брисеви.
„Изречената мерка по спроведениот вонреден инспекциски надзор за времено затворање на кујната ќе остане на сила се додека со новите лабораториски тестирања не се потврди нејзината безбедност“, се наведува во нивното соопштение објавено денес.
Македонија
Бугарското МНР: Посетата на Сиљановска не беше официјална и затоа не предвидува поставување на државни знамиња
Бугрското Министерството за надворешни работи застана во одбрана на ставовите на амбасадорот Жељаско Радуков кој вчера одбил да ја прифати протестната нота за изостанувањето на македонското знаме, за време на фотографијата од средбата помеѓу претседателката Гордана Сиљановска-Давкова и нејзиниот колега, Румен Радев.
Бугарското МНР во изјава за бугарската „Нова“ соопшти дека амбасадорот бил поканет на разговор во Министерството за надворешни работи на Северна Македонија по повод посетата на претседателката Гордана Силјановска – Давкова, на 13 септември и коментарите во врска со фотографиите поврзани со оваа посета.
„Посетата беше по повод културен настан – гостување на Националната опера и балет на Република Северна Македонија во Софија и нема карактер на државна, официјална или работна посета. Во такви случаи, протоколарната практика не предвидува интонирање на химните, поставување други државни знамиња, како и други протоколарни атрибути. Горенаведеното го изјави и амбасадорот Радуков вчера во разговорот со дипломатите од МНР на РСМ“, наведуваат во својот став од бугарското министерство,
Се додава дека бугарската страна испратила покани до министрите кои ја придружувале Сиљановска-Давкова, за средби со нивните бугарско колеги, меѓутоа, за жал, поканата од министерот за надворешни работи, Иван Кондов, до министерот за надворешни работи и надворешна трговија, Тимчо Муцунски била одбиена.
Од македонското МНР, пак, очекуваат бугарскиот амбасадор во земјава да ја пренесе пораката до властите во Софија.
„На вчерашната средба во Министерството за надворешни работи и надворешна трговија, на која усно и писмено беше изразена нашата загриженост поради отстапувањето од договорениот протокол за фотографирање на претседателката Силјановска Давкова и претседателот Радев, амбасадорот на Бугарија, Жељаско Радуков, одби да го прифати нотата. Појаснуваме дека амбасадорот Радуков вербално се запознал со целата содржина на нотата и одбивањето да ја прифати не значи дека пораките пренесени на оваа средба имаат различно или помало значење”, велат од Министерството.
По посетата, од кабинетот на Сиљановска истакнаа дека фотографирањето не било однапред предвидено и ќе побараат објаснување од бугарската страна.
„Средбата и заедничкиот ручек поминаа во извонредно пријателска атмосфера, од пречекот до крајот. Она што фрли сенка на настанот е отстапувањето од договорениот протокол за средбата, според кој, не требаше да има фотографии во рамките на затворениот простор. Но, за жал, пред почетокот на тет-а-тет средбата, претседателот Радев ја покани претседателката да направат заедничка фотографија пред бугарското знаме, иако ваков потег и чин не беше предвиден, ниту договорен. Сакаме да веруваме дека се работи за протоколарен превид, а не за намерна постапка и отстапка од договореното и веќе утре ќе побараме објаснување од бугарска страна“, рекоа од Кабинетот на Давкова.
СДСМ ја опиша средбата како дипломатски дебакл. Од опозициската партија констатираа дека Сиљановска и министрите во Софија биле пречекани како претставници на некои локални бугарски клубови или општински институции, а не како меѓународни високи претставници на држава членка на НАТО и важен партнер на Бугарија.