Македонија
Рашковски: Дали Ивана Трајчева и Вилма Русковска поминале обуки организирани од амбасадата на САД или канцеларијата на ЕК?
Правниот тим на поранешниот генерален секретар на Владата, Драги Рашковски испрати допис до медиумите со став за јавните обвинителки Вилма Русковска и Ивана Трајчева.
Соопштението следи во целост:
„ Не пропуштаат и не пропуштија ниту осомничената јавната обвинителка Ивана Трајчева, ниту суспендираната јавната обвинителка Вилма Русковска во сите нивни настапи да го спомат случајот “Софтвери” како предмет со кој сметаат дека ја покажале својата неселективност, професионално делување и успешност во работата.
Познава историјата доста личности кои се гордееле со своите дела-недела, и заради нечистата совест барале публиката да им ги одобри потезите со аплауз.
Деновиве слушнавме дека Амбасадата на Соединетите Американски Држави издвоила милионски суми за обука на активните учесници во правосудниот систем, меѓу кои се и обвинителите. Потег кој само потврдува за каков вид на пријателство се работи имајќи ја во предвид народната поговорка “Ако сакаш да е човек среќен еден ден нахрани го – Ако сакаш да е среќен цел живот научи го да лови”. Токму тоа е целта на било која обука – да се научи некој “самостојно да лови”.
Дигиталната форензика е наука, но и техника на собирање на докази кои не зависат и не треба да зависат од правните норми, затоа што тие подлежат пред се на природни закони. Првите пишани правила во вид на технички норми – упатства или прирачници – доаѓаат токму од САД. Одтука мислам дека нема сомнеж дека и при споменатите обуки е опфатена и дигиталната форензика и синџирот на чување на докази, уште повеќе што опремата која е дадена како донација за обавување на дигитална форензика е исто донација од САД.
Една од водечките институции во САД која има и основна функција да се занимава со дигиталната форензика е Националниот институт за правда која е служба за истражување, развој и напредување при Министерството за правда на САД. За споменатите потреби тие го имаат создадено “ПРИРАЧНИК ЗА ПОЛИТИКИ И ПОСТАПКИ ЗА ДИГИТАЛЕН ДОКАЗ”.
Во него се вели:
Пребришливата природа на податоците на овие уреди бара соодветно одземање за да се зачува интегритетот на податоците и да се обезбеди нивната доказна вредност во правните постапки.
Наспроти тоа имаме:
Во ОЈО ГОКК никој не знае да каже каде биле уредите од моментот на одземање до моментот на предавање на лицата задолжени за некаква екстракција.
Понатаму во прирачникот се вели:
Уредите, исто така, мора да се обработуваат правилно, без разлика дали податоците што ги содржат се компромитирачки или ослободувачки. Подеднакво е важно овие уреди да се складираат на начин што ќе ги зачува податоците во нивната првобитна состојба за испитување од страна на одбраната и за воведување на оригиналниот предмет во судот кога е потребно.
Наспроти тоа имаме:
Уредите кои со наредба се одземени и се предадени на ОЈО ГОКК, се даваат на полициски службеници кои немаат овластувања ниту квалификации за дигитална форензика, а на видео запис кој ќе биде јавно објавен се гледа како на лица кои се само стручни соработници им се дава пристап ни помалку ни повеќе ДО СИТЕ ДОКАЗИ ЗА СИТЕ ИСТРАГИ И ПРЕДИСТРАГИ, компромитирајќи го на тој начин целокупниот “обвинителски опус” на сите останати колеги.
Поматаму во прирачникот се вели:
Целиот персонал назначен или вработен во лабораторијата за дигитална форензика е одговорен за сигурноста и безбедноста на лабораторијата. Мора да се вложат сите напори постојано да се одржува безбедноста на лабораторијата и да се осигура дека неовластени лица не влегуваат во лабораторијата.
Наместо тоа имаме:
Ќе објавиме и видео материјал со исказ на ОЈО ГОКК “вештакот кој не е вештак”, а кој си замина во Финансиска полиција, како детално опишува за чувањето на уредите во обично шкафче наместо во антистатски пакувања, и како клучевите од просторијата ги имале и двете обвинителки.
Дигиталната форензика не е нешто кои ние треба да го измислиме, Туку, треба да ги прифатиме стандардите на целиот напреден свет. Несомнено, таквите стандарди кои се унифицирани и само се надополнуваат ги имаат и ФБИ во “Директивата за корпоративна политика за дигитални докази и Водич за имплементација на политики” и Интерпол во “Глобалните насоки на ИНТЕРПОЛ за лаборатории за дигитална форензика”.
Сигурен сум дека ќе имаме убава “дигитално-форензичка пролет” се вели во дописот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
„Власта веќе нема изговори – надзорна расправа и анкетна комисија за Кочани мора да има“, порача Мојсоска
Пратеничката од партијата Левица, Јована Мојсоска, денеска, на нејзиниот Фејсбук профил, порача дека власта предводена од ВМРО-ДПМНЕ нема повеќе ниту еден аргумент да го одлага одржувањето на надзорна расправа за трагедијата во Кочани, имајќи предвид дека обвинителниот акт е поднесен пред повеќе од еден месец.

„Власта е на потег… Надзорна расправа за трагедијата во Кочани мора да се одржи, а тоа го ветуваа пратениците на ВМРО-ДПМНЕ. Во сите нивни изјави и медиумски настапи пред неколку месеци, пратениците од власта тврдеа дека надзорна расправа ќе има штом се поднесе обвинителниот акт (наводно за да не се попречува истрагата).
Кога ВМРО-ДПМНЕ во Собрание ја саботираше иницијативата за надзорна расправа поднесена од Левица, пратеничката Дафина изјавуваше дека ,,истрагата се уште не е завршена, да почекаме да биде формиран тој обвинителен акт, па потоа како пратеници да расправаме на тема трагедијата во Кочани.” И пратеничката од ВМРО-ДПМНЕ – Драгана Бојковска тврдеше дека сами ќе иницираат расправа за Кочани штом заврши истрагата. Поминаа повеќе од месец дена од поднесувањето на обвинителниот акт, а пратениците од власта молчат.
Власта веќе нема изговор да не поддржи надзорна расправа и формирање анкетна комисија за најголемата трагедија во поновата историја на Македонија. Сега вие сте на потег“, напиша Мојсоска од партијата Левица.
Македонија
Денови на медиумска писменост: „Не е доволно само да препознаеме дезинформација — потребно е да реагираме“
Од денеска до 24 ноември, во организација на Мрежата на медиумска писменост, по седми пат ќе се одржат Деновите на медиумска писменост 2025. Членките на Мрежата и нивни поддржувачи, ќе организираат повеќе од дваесетина настани на различни локации низ целата држава, а некои настани ќе се одржат и онлајн. На овој начин нашата земја се приклучува кон Глобалната недела на медиумска и информациска писменост на УНЕСКО.
На денешната Конференција за медиумска писменост 2025 ЕУ – Западен Балкан, во организација на Делегацијата на Европската Унија, директорот на АВМУ, Зоран Трајчевски, посочи дека „oваа година, под мотото: „Ти знаеш, друг не знае. Твојот коментар може да помогне“ на Деновите на медиумска писменост, се фокусираме на критичкото размислување и на личната одговорност во дигиталниот простор. Затоа што денес, повеќе од кога било, не е доволно само да препознаеме дезинформација — потребно е да реагираме, да споделиме знаење, да бидеме активни граѓани“.
Конференцијата е носечки регионален настан на Европската служба за надворешно дејствување во областа на медиумската писменост, а оваа година конференцијата во Скопје го означува и почетокот на Деновите на медиумска писменост. Амбасадорот на ЕУ во земјава, Михалис Рокас, истакна дека во динамична медиумска средина, во којашто социјалните медиуми, вештачката интелигенција и странското манипулирање со информации и влијание го преобликуваат начинот на кој граѓаните им пристапуваат и ги интерпретираат информациите, неопходно е да се вложат напори во зајакнување на колективниот одговор кон дезинформациите и влијанието на малициозни актери.
„Медиумската писменост е една од најсилните алатки што ги имаме за да ги заштитиме општествата. Кога луѓето можат да препознаат лажна содржина, да ги преиспитаат содржините кои ги сретнуваат на интернет и да бараат доверливи информации, тие стануваат активни чувари на демократијата. Ова, меѓу другото, е и една од причините зад „Европскиот штит за демократија“, иницијатива на ЕУ која ја зајакнува нашата заедничка подготвеност да се спротивставиме на манипулативни информации и да изградиме колективна отпорност, потенцираше амбасадорот Рокас.
Во фокусот на Конференцијата се повеќе теми меѓу кои – платформите на социјалните медиуми како дел од проблемот и од решението за надворешна манипулација и дезинформирање; родовите дезинформации и дигиталната омраза; важноста на институционалниот одговор на заканите од надворешна манипулација и дезинформирање; вештачката интелигенција надвор од чет-ботовите: суверенитет, градење капацитети за вистината; следната генерација и платформите: навигација низ ризици и можности.
За потребите на Деновите за медиумска писменост 2025 изработени се видео и аудио спот на македонски, албански и англиски јазик. Спотовите веќе се емитуваат на медиумите со цел поголем број граѓани да се информираат за настаните за медиумска писменост. Оваа година спотовите за Деновите на медиумска писменост ќе се постават и на неколку локации на видеобимови во градот Скопје.
Повеќе информации за настаните што ќе се одржуваат во живо или онлајн и за медиумските содржини кои ќе се прикажуваат во рамките на Деновите, може да се најдат на веб – страниците mediumskapismenost.mk и avmu.mk, како и на Facebook, Instagram и Youtube каналот на Мрежата за медиумска писменост.
Македонија
Отворање на Мултимедијална читалница во НУБ „Св. Климент Охридски“ и промоција на фототипни изданија
Утре со почеток во 12 и 30 часот ќе се одржи отворањето на Мултимедијалната читалница во Националната и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски” – Скопје и промоцијата на едицијата на фототипни изданија „НУБ за македонскиот јазик“.
Како датум за одржување на овој настан е одбран денот кога е роден Крсте Петков Мисирков, една од најзначајните историски фигури за македонскиот јазик, бидејќи годинава се одбележуваат 80 години од кодификацијата на македонскиот стандарден јазик.
Во првиот дел на настанот е предвидено да имаат поздравни обраќања министерот за култура и туризам Зоран Љутков и директорот Јовица Никчевски, кој ќе се зборува за новата мултимедијална читалница во НУБ „Св. Климент Охридски“ што е модерно уредена на две нивоа и располага со најсовремена опрема и инвентар, како и со онлајн пристап до бази на податоци со електронски книги и научни и стручни списанија.
Во вториот дел на настанот, пак, програмскиот директор Јовица Тасевски-Етернијан ќе го претстави проектот за издавање на фототипни изданија на значајни публикации од фондот на НУБ „Св. Климент Охридски“ поврзани со македонскиот јазик, а од името на авторките на предговорите во публикациите ќе се обрати и истовремено ќе ги промовира изданијата д-р Симона Груевска-Маџоска, претседателка на Советот за македонски јазик.
Промоцијата ќе биде збогатена со читање извадоци од делото „За македонкцките работи“ од Крсте Петков Мисирков во интерпретација на Лина Станоеска, како и со изложба на која присутните ќе можат да ги видат оригиналните примероци од „Речник од три јазика“ од Ѓорѓија Пулевски од 1875 година, „За македонкцките работи“ од Крсте Петков Мисирков од 1903 година, примерокот од „Abecedar“ испратен за одобрување во Друштвото на народите во 1925 година, првиот „Буквар со читанка“ на кодифициран и стандардизиран македонски јазик издаден во 1945 година и првата „Македонска граматика“ од Круме Кепески од 1946 година, како и фототипните изданија со предговори од д-р Весна Мојсова-Чепишевска, д-р Симона Груевска-Маџоска, д-р Елка Јачева-Улчар, д-р Станислава Тофоска и д-р Јованка Кепеска.

