Македонија
Сајбер-малтретирањето на социјалните мрежи може да има сериозни ефекти врз менталното здравје на младите
В четврток (20 април) на Филозофскиот факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје ќе се одржи дискусија за менталното здравје на младите и социјалните медиуми во организација на Центарот за менаџмент на човечки ресурси при Факултетот.
Во сегашната состојба на глобална здравствена криза како резултат на Ковид-19, особено во земјите со ниски и средни приходи како Македонија, младите лица се соочуваат со значителни ризици, вклучувајќи здравствени, економски, како и социјални ризици.
Нивното враќање во новото нормално се оценува како тешко.
Менталното здравје е во основата на човечката способност да размислува, чувствува, учи, работи и гради значајни односи и придонесува за заедницата. Тоа е суштински дел од индивидуалното здравје и основа за здрави заедници и народи.
Физичките, емоционалните и социјалните промени во периодот на младоста заедно со разни генетски фактори и фактори од средината може да придонесат до развој на разни проблеми со менталното здравје кај младите.
Како и физичкото здравје, менталното здравје не е само отсуство на болест или нарушување, тоа ја вклучува емоционалната, психолошката и социјалната благосостојба. Дополнително, значи и успешно справување со разни стресни ситуации, способност за градење врски, приспособување на промени, реализирање сопствен потенцијал, задоволување свои потреби, придонес во социјалниот свет и развој на вештини за разни животни ситуации.
Според СЗО, на глобално ниво, едно од седум деца на возраст до 15 години ќе пројави ментално нарушување. Депресијата, анксиозноста и нарушувањата во однесувањето се најчести проблеми кај младите. Хиперактивноста и проблемите со вниманието се исто така дел од проблемите со кои се соочуваат младите.
Се проценува дека три четвртини од проблемите со менталното здравје се појавуваат пред 25. година.
Секој четврти човек се соочува со проблеми со менталното здравје во некој период од животот.
Сите горенаведени податоци укажуваат на потребата уште од најрани години да се посвети внимание на менталната добросостојба на младите.
Сепак, многу деца и млади се борат во тишина, со чувство на неразбраност, стигма и недостиг на сеопфатна иницијатива, која го промовира и штити менталното здравје.
Дури и во развиените земји постои период од повеќе години на одложување на третманот од почетокот на симптомите, а се претпоставува дека само околу 20 % од младите го добиваат соодветниот третман навремено.
Република Северна Македонија има национална стратегија за унапредување на менталното здравје 2018-2025, во која е опфатена и грижата за менталното здравје на младите.
Не постојат јавно достапни информации за точен број третирани млади во психолошки и психијатриски установи и во приватни ординации. Дополнително, не постојат никакви официјални статистики во однос на младите што се соочуваат со каква било психолошка тешкотија.
Истражувањата покажаа дека прекумерната употреба на социјалните медиуми може да се поврзе со зголемено ниво на депресија, анксиозност и други проблеми со менталното здравје кај младите.
Социјалните медиуми може да имаат и позитивни и негативни ефекти врз менталното здравје на младите луѓе. На пример, иако може да обезбеди чувство на заедништво и поддршка, исто така може да доведат и до чувство на несоодветност, анксиозност и лоша слика за телото и за себе.
Последната студија на Американската психолошка асоцијација покажа дека користењето на социјалните мрежи може да го попречи сонот, што може да има негативни ефекти врз менталното здравје.
Друга студија покажа дека сајбер-малтретирањето на социјалните мрежи може да има сериозни и долготрајни ефекти врз менталното здравје на младите, вклучувајќи депресија и анксиозност.
Сепак, не сето користење на социјалните мрежи е лошо за менталното здравје. Некои студии посочуваат и позитивни искуства од социјалните мрежи, како што е добивањето поддршка од онлајн-заедниците, што може да имаат позитивно влијание врз менталното здравје.
Важно е да се напомене дека врската помеѓу користењето на социјалните медиуми и менталното здравје е сложена и потребни се повеќе истражувања за целосно да се разбере влијанието на социјалните медиуми врз менталното здравје на младите.
Но, што е она што универзитетот може да направи за да го подобри менталното здравје?
Постојат неколку работи што универзитетите може да ги направат за да го подобрат менталното здравје кај нивната студентска популација. Еве неколку примери:
· Обезбедување услуги за ментално здравје: Универзитетите може да понудат услуги за ментално здравје, како што се советување, терапија и групи за поддршка на студентите. Овие услуги треба да бидат лесно достапни и достапни;
· Промовирање на свеста за менталното здравје: Универзитетите може да организираат настани и кампањи за промовирање на свеста за менталното здравје и намалување на стигмата поврзана со менталните болести. Ова може да вклучува работилници, семинари и едукативни материјали;
· Програми за управување со стресот: Универзитетите може да обезбедат програми за управување со стрес, кои ги учат студентите како да управуваат со стресот и анксиозноста. Овие програми може да вклучуваат активности, како што се јога, медитација;
· Креирање поддржувачка средина во кампусот: Универзитетите може да создадат поддржувачка средина во кампусот, што промовира ментално здравје и благосостојба. Ова може да вклучува обезбедување пристап до опции за здрава храна, зелени површини и можности за физичка активност;
· Обука за вработените: Универзитетите може да обезбедат обука за вработените за тоа како да препознаат и да одговорат на знаците на проблеми со менталното здравје кај студентите. Ова може да вклучува обука за тоа како да се упатат студентите до услуги и ресурси за ментално здравје;
· Вклучување на студентите во иницијативите за ментално здравје: Универзитетите може да ги вклучат студентите во иницијативи за ментално здравје, како што се групи за поддршка од врсници и организации за застапување ментално здравје. Ова може да помогне да се создаде чувство на заедница и поддршка за студентите што се борат со проблеми со менталното здравје.
Со имплементирање на овие стратегии универзитетите може да помогнат во промовирањето на менталното здравје и благосостојбата кај нивната студентска популација.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Првите подводни археолошки истражувања во Преспанското Езеро открија редок органски материјал
Преспанското Езеро годинава е во фокусот на значаен археолошки настан, откако за првпат во овој регион беа реализирани подводни археолошки истражувања, кои донесоа исклучително вредни откритија за културното наследство на Северна Македонија.
Истражувањата се спроведуваат од НУ Завод и музеј – Битола и Граѓанската организација за развој на алтернативен туризам „Љубојно“, во рамките на проектот ACT4PRESPA. Целта е идентификација, документација и заштита на археолошките богатства во и околу Преспанското Езеро.
Во првите две фази, стручен тим спроведе рекогносцирање на македонскиот дел од преспанското крајбрежје, од границата со Република Грција до границата со Република Албанија. При тоа беа евидентирани и документирани 11 археолошки локалитети. Како најзначаен се издвојува локалитетот во близина на селото Наколец, каде што започнаа сондажни археолошки истражувања, реализирани во два циклуси.
„Ова е исклучително значаен момент за Преспа. За првпат имаме можност да навлеземе во археологијата на езерото и да откриеме слоеви од минатото кои досега беа целосно непознати“, изјави Орданче Петров, раководител на тимот за подводна археологија.
Поради повлекувањето на нивото на езерото, дел од локалитетите излегоа на копно, што овозможи детални сондажни истражувања. На локалитетот кај село Наколец е откриен дел заштитен со дрвена палисада, како и голем број движни археолошки предмети. Особено значајно е откривањето на предмети изработени од органски материјали – дрвени алатки, рачки, чешли и конструктивни елементи.
Станува збор за прв и засега единствен пример на зачувани органски материјали од археолошки локалитет во Македонија, датиран од крајот на XIII до крајот на XIV век. Локалитетот кај Наколец претставува и прв познат пример на благороднички имот во македонската археологија од XIV век.
„Зачувувањето на органски материјали е навистина невообичаено. Милот и тињата на езерото создаваат средина без кислород која ги штити објектите од распаѓање, што ни овозможува уникатен увид во минатото“, објаснува Петров.
Првичните анализи укажуваат дека средновековните жители на Преспа претежно се занимавале со земјоделство, а не со риболов, што е неочекувано со оглед на близината на езерото. Податоците, исто така, сугерираат дека Преспанското Езеро во минатото било значително помало.
„Исклучителните наоди од истражувањата кај село Наколец се од непроценлива важност не само за македонската, туку и за балканската и европската археологија. Тие го збогатуваат културното наследство на Преспа и претставуваат значаен потенцијал за развој на културниот туризам во регионот“, изјави д-р Мери Стојанова, координатор на проектот ACT4PRESPA од НУ Завод и музеј – Битола.
Керамичките и металните предмети се депонирани во Завод и музеј – Битола, додека органските материјали се испратени на специјализирани конзерваторски истражувања во Лајбниц-центарот за археологија во Германија. Процесот се очекува да трае најмалку една година, по што предметите ќе бидат презентирани пред јавноста.
Истражувањата се реализираат со активна поддршка од локалната заедница, која во повеќе наврати пријавувала пронајдоци и учествувала во заштитата на локалитетите.
Проектот ACT4PRESPA се спроведува во рамките на програмата на Европската Унија за одржлив развој на регионот на Преспанското Езеро, преку Инструментот за претпристапна помош за рурален развој.
Македонија
Дел од Општина Центар утре без вода поради уличен дефект
Од ЈП „Водовод и канализација“ информираат дека утре, 16 декември 2025 година (вторник), поради уличен дефект на булеварот „Св. Климент Охридски“, спроти Соборниот храм, ќе има прекин на водоснабдувањето.
Без вода ќе останат корисниците на потегот од крстосницата со булеварот „Партизански одреди“ до паркингот ЈАТ.
Прекинот е најавен во периодот од 08:30 часот до завршување на санацијата на дефектот, соопштуваат од претпријатието.
Засегнато подрачје е Општина Центар.
Македонија
СДСМ: Судот го потврди пуштањето на Јанева, сценариото на ДПМНЕ се реализира
Денеска Кривичниот суд и официјално потврди дека на Катица Јанева ѝ е одобрен условен отпуст од затвор, велат од СДСМ.
„Отпустот започнува од 21.12.2025 година и трае до 21.08.2026 година. Од вкупната затворска казна од 7 години, дозволен е условен отпуст од 8 месеци.
Овие факти и периодот токму сега и до летото наредна година, во целост го потврдува сценарио од стратегијата на ДПМНЕ кое целосно го разоткивме.
Зошто сега?
Затоа што темата со мигрантите за пари стана национална тема, корупциските скандали за наместени тендери покажуваат како се крадат 14,5 милиони евра преку 161 тендер, затоа што кога нема пари во буџетот за плати и пензии а граѓаните тоа го чувствуваат секој ден.
Затоа што сега и гори на власта под нозе“.
Нивното сценарио, додаваат од партијата, е до изборите кои ги планираат наредната година.
„Јанева треба да биде искористена како алатка на ДПМНЕ во нивната црна кампања и во нападите врз СДСМ.
Кривичните пријави и политичкиот прогон, лажните вести и манипулациите, нападите врз медиумите и спроведувањето на српското сценарио во Македонија веќе не се доволни. Власта ја губи контролата и затоа мора да ги засилува нападите.
Како? По добро познати српски рецепти.
Исто како случајот со Дијана Хркаловиќ во Србија. Копи-пејст медиумска стратегија, со истите методи, истите наративи и истата цел: дефокус од суштинските проблеми и напад врз опозицијата“.
СДСМ, како што истакнуваат, јасно порачува: „Нема да ви помине Катица. Нема да ви поминат мигрантите за пари. Нема да ви помине ниту едно сценарио за манипулација и дефокус. Народот ви подготвува крај“.
(Фото) Фудбалер на македонскиот клуб „Рокдејл Илинден“ меѓу жртвите во нападот на плажата Бонди во Австралија
Меѓу убиените во вчерашниот терористички напад на плажата Бонди е и фудбалер на Рокдејл Илинден – клуб на македонската дијаспора...
Од полноќ нови цени на горивата
Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе Одлука...
Вечерва почнува зимска бајка на Плоштад Македонија: Елката ќе светне во 18 часот, Дедо Мраз ќе стигне на 27 декември
Елката на Плоштад Македонија вечерва во 18 часот ќе биде осветлена со свечена церемонија, најави градоначалникот на Скопје, Орце Ѓорѓиевски....
(Видео) Мицевски: Поднесовме Резолуција за осуда на манипулациите на опозицијата и за потврда на политиките против нелегалната миграција
Пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ, заедно со пратеници од коалицијата ВРЕДИ и ЗНАМ, ја поднесовме „Резолуцијата за осуда на манипулациите на...
(Видео) Крај на мигранти во Македонија се става само ако се потпише резолуцијата на СДСМ, рече Кузеска
„Со договорени мигранти за пари ДПМНЕ ја предаде Македонија, ја продаде за пари, за скапи кредит врз грбот на народот....
(Фото) 10-годишно девојче, двајца рабини и маж што го преживеал холокаустот: познати жртвите од Сиднеј
Во терористичкиот напад на плажата Бонди вчера беа убиени најмалку 15 цивили, од кои многумина го славеа првиот ден од...
(Видео) Татко и син убија 15 луѓе во Сиднеј: „Се заколнале на верност на ИСИС“
Таткото и синот кои убија 15 лица на еврејски фестивал на плажата Бонди во Сиднеј во неделата можеби имале врски...
(Видео) Снимено уривањето на огромен руски воен транспортен авион, се преполови во воздухот
Рускиот канал на Телеграм „Маш“ објави снимка од падот на рускиот воен транспортен авион Ан-22 во регионот Иваново. Снимката го...
Земјотрес почувствуван во Македонија
Утрово во 7.20 часот беше почувствуван земјотрес на територијата на Македонија, објави ЕМСЦ. Според ЕМСЦ земјотресот бил со јачина од...
(Видео) Нападот врз Бонди е чин на чисто зло, вели австралискиот премиер
Австралискиот премиер Ентони Албанез и началниците на полицијата одржаа прес-конференција во Сиднеј. „Она што го видовме вчера беше чин на...
(Видео) Преживеан од холокаустот загина штитејќи ја сопругата на плажата Бонди
Една од жртвите на терористичкиот напад во неделата за време на прославата на Ханука во Австралија беше Алекс Клајтман, преживеан...
(Видео) Американски режисер и неговата сопруга пронајдени мртви: полицијата се сомнева дека е убиство
Полицијата на Лос Анџелес истражува нешто што го опишува како очигледно убиство откога две тела беа пронајдени во домот на...
Неправилности и проблеми со „Безбеден град“ ќе се пријавуваат преку специјален пункт или на интернет
Министерот за внатрешни работи, Панче Тошковски, е задоволен од резултатите од тест-периодот на проектот „Безбеден град“. Тошковски вели дека граѓаните...
Мицкоски: Буџетот е ликвиден, трезорот нема да се затвори на 15 декември
Премиерот Мицкоски изјави дека Буџетот е ликвиден и сите обврски се извршуваат тековно. Како што појасни Мицкоски, 15 декември не...
(Видео) ВМРО-ДПМНЕ предлага Резолуција за осуда на дезинформациите за мигранти
ВМРО-ДПМНЕ денеска претстави „Резолуција за осуда на манипулациите на опозицијата и за потврда на политиките против нелегалната миграција“. „Во изминатите...
(Видео) Димитријевиќ: Власта носи мигранти за пари
„Во буџетот нема пари. За првпат во историјата, утре – 15 декември – се затвора Трезорот. Државата доцни со сите...
Oбвинителство: За насилство во училиште во Сарај, побарана судска постапка спрема пет деца
Основното јавно обвинителство Скопје до судијата за деца при Основниот кривичен суд Скопје поднесе Барање за поведување подготвителна постапка за...
АХВ: Спречен увоз на над 26 тони замрзнато пилешко месо од Бразил
Инспекциските служби на Агенцијата за храна и ветеринарство (АХВ) спречија увоз на над 26 тони замрзнато пилешко месо од Бразил...
(Видео) Пукање на универзитет во САД – има загинати и повредени, напаѓачот е во бегство
Најмалку две лица се убиени, а девет се повредени во вооружен напад што се случи во саботата попладне на кампусот...
(Видео) Нела Манческа ѝ донесе седмо место на Македонија на „Јуниор Евросонг“
Нела Манческа со песната „Miracle“, со која ја претставуваше Македонија на „Јуниор Евросонг“, го заврши натпреварот на високото седмо место,...
