Македонија
Јаневска: Учебници на 1 септември, повисоки плати, 7 нови училишта и обнова на студентските домови
Во првата година од мандатот на министерката за образование и наука, Весна Јаневска, се испорачани значајни резултати – учебници на 1 септември, зголемени плати за наставниците и универзитетските професори, изградба на нови училишта и сали, како и темелна обнова на студентски домови.
На денешната прес-конференција во МОН, Јаневска, придружувана од заменик-министерот, државниот секретар и директорите на клучните сектори, порача дека заеднички се поставуваат темелите на модерен, конкурентен и ефикасен образовен систем кој нуди еднаквост, знаење и вистински вредности за сите.
„Недостигот на учебници беше првиот предизвик со кој се соочивме. Го надминавме, и покрај кратките рокови. Испечативме и испорачавме веќе одобрени учебници, а подготвивме и нови наставни материјали за предмети за кои претходно немаше ниту едно помагало. За средното стручно образование печатени се над 100 нови наслови. Учениците имаат и ќе имаат од што да учат“, истакна Јаневска.
Министерката додаде дека веќе се во тек постапките за набавка и печатење на нови учебници за наредната учебна година, вклучително и оние по странски јазици кои недостасуваа шест години.
Посебна благодарност упати до наставниците, кои, како што рече, активно учествувале во сите реформи.
„Одлучивме за етапно, но реално покачување на платите на наставниците во наредните четири години. Веќе добија зголемување над 12%. Универзитетските професори од јануари годинава добија зголемување од 14%“, рече министерката.
Истовремено, наставниците се ослободени од тројно внесување идентични податоци, со што добиваат повеќе време за квалитетна настава.
Во делот на инфраструктурата, Јаневска информираше дека со 2 милијарди денари се градат седум нови училишни објекти, се реконструирани 20, се градат четири спортски сали, а темелно се обновуваат два студентски дома во Скопје. Над 50 училишта ќе добијат фотоволтаици, продолжува изградбата на ФИНКИ и Факултетот за физичка култура, а наскоро ќе започне изградба на кампуси за Универзитетот „Мајка Тереза“ и за Медицинскиот факултет во Штип.
„Од почетокот се залагам за оптимизација на училишната мрежа и воведување на едносменска работа. Тие два процеса ќе овозможат поквалитетна настава, поголема социјализација, заштеда и ефективно реинвестирање. Оваа година 153 училишта работеа во една смена, а наскоро ќе се приклучат уште шест“, рече министерката.
Посебно задоволство изрази од соработката со студентите, кои доставиле 10-тина прифатени предлози за проширување на нивните права и можности.
„Науката ни е во фокусот. Двојно го зголемивме буџетот за научно-истражувачка дејност – 680 милиони денари. Објавивме три повици за финансирање на иновативни проекти и станавме партнери со Истражувачкиот центар на Европската комисија, кој отвори врати за нашите истражувачи. Web of Science и Scopus се достапни бесплатно за сите студенти и вработени на државните универзитети“, додаде Јаневска.
Во изминатата година, Државниот просветен инспекторат и службите на МОН извршиле над 2.000 надзори. Поради непостапување по насоки, затворени се 14 приватни научни институти и школи. По години занемарување, повторно се активирани лекторатите по македонски јазик – шест лектори работат во Хрватска, Словачка, Кина, Италија, Романија и Полска.
Јаневска информираше и за пет нови закони: ангажирање образовни асистенти, поддршка за талентирани ученици и ментори, финансиска помош за наставнички здруженија и организатори на олимпијади, како и за формално образование за лица во казнено-поправни установи и за возрасни ученици кои не посетувале училиште.
„Времето го покажа резултатот од негрижата – деца последни на ПИСА тестирања, универзитети кои ги нема на ранг-листи и научници кои бегаат во странство. Затоа темпото мора да продолжи. Ви благодарам и на вас, медиумите, што ги следите институциите и со критика ни помагате да бидеме поефикасни“, заврши Јаневска.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Светна новогодишната елка! Отворен и Божиќниот маркет во Скопје
Во Скопје вечерва светна новогодишната елка и официјално беше отворен Божиќниот маркет, со што симболично беше означен почетокот на празничната магија во главниот град.
Градоначалникот на Град Скопје, Орце Ѓоргиевски, им се заблагодари на скопјани, особено на најмладите, за масовното присуство, радоста и позитивната енергија што, како што наведе, заеднички ја споделиле на настанот.
„По години сивило, Скопје повторно блесна“, порача Ѓоргиевски, додавајќи дека со оваа церемонија градот направил значаен чекор напред кон визијата да се развива рамо до рамо со современите европски градови, преку создавање настани што носат заедништво и радост за сите генерации.
Градоначалникот оцени дека оваа вечер ќе остане запишана и ќе прерасне во убава традиција, упатувајќи благодарност до сите граѓани што со своето присуство ја направиле ноќта посебна.
„Време е Скопје повторно да живее со светлина, насмевки и празнична топлина“, порача Ѓоргиевски.
Со свеченото украсување и отворањето на Божиќниот маркет, Скопје официјално влезе во празничниот период. Ѓоргиевски претходно денес најави повеќе настани во таа насока.
Во периодот од 15 до 31 декември секојдневно од 18 часот ќе има празнична програма со музички настапи, диџеј сетови уметнички изведби и бројни изненадувања. Секој викенд од 12 до 14 часот содржините се целосно посветени на најмладите со анимации, креативни работилници, интерактивни активности и празнични изненадувања.
„Ова е почеток на нешто ново, магично и возбудливо за нашиот град. Првпат во историјата Скопје ќе ја дочека новата 2026 година со вистинска новогодишна зимска бајка. Настан кој ги обединува сите генерации од најмладите до највозрасните заедно се семејствата, пријателите, сограѓаните. Скопје конечно ќе покаже дека може да биде весел, модерен и динамичен град, град кој наликува на светска метропола во срцето на Балканот“, вели градоначалникот Ѓорѓиевски.
Централниот дел од новогодишната програма започнува на 27 период во кој градоначалникот Ѓорѓиевски смета дека Скопје ќе живее во полн празничен ритам. Напладне на Плоштад Македонија ќе дојде дедо Мраз со подароци и изненадувања за сите присутни.
Посебна можност во празничните денови Град Скопје ќе им даде на талентираните средношколци.
„Публиката ќе има можност да ги слушне најталентираните скопски средношколци кои ќе настапат со свои музички изведби и свои бендови. Во програмата се вклучени сите средни училишта на градот Скопје како дел од заложбата за поттикнување на младинската креативност и активно учество во културниот живот на нашиот град. Ги поканувам сите граѓани, сите семејства и посетители заедно да ја започнеме новата традиција и да бидат сите дел од новогодишната магија создавајќи Скопје исполнето со светлина, радост и позитивна енергија“, повика градоначалникот Ѓорѓиевски.
Тој кажа дека имал само една желба околу дочекот, забавата да ја направам домашни музички ѕвезди, па за дочекот се најавени Каролина Гочева, Тамара Тодевска, Миле Кузмановски, Огњан Здравковски, Куку Леле, Лара, Пајак, Два Бона и Тина Перовска.
Зимската бајка Град Скопје ја организира со финансиска поддршка од Државната лотарија на Македонија.
Македонија
Првите подводни археолошки истражувања во Преспанското Езеро открија редок органски материјал
Преспанското Езеро годинава е во фокусот на значаен археолошки настан, откако за првпат во овој регион беа реализирани подводни археолошки истражувања, кои донесоа исклучително вредни откритија за културното наследство на Северна Македонија.
Истражувањата се спроведуваат од НУ Завод и музеј – Битола и Граѓанската организација за развој на алтернативен туризам „Љубојно“, во рамките на проектот ACT4PRESPA. Целта е идентификација, документација и заштита на археолошките богатства во и околу Преспанското Езеро.
Во првите две фази, стручен тим спроведе рекогносцирање на македонскиот дел од преспанското крајбрежје, од границата со Република Грција до границата со Република Албанија. При тоа беа евидентирани и документирани 11 археолошки локалитети. Како најзначаен се издвојува локалитетот во близина на селото Наколец, каде што започнаа сондажни археолошки истражувања, реализирани во два циклуси.
„Ова е исклучително значаен момент за Преспа. За првпат имаме можност да навлеземе во археологијата на езерото и да откриеме слоеви од минатото кои досега беа целосно непознати“, изјави Орданче Петров, раководител на тимот за подводна археологија.
Поради повлекувањето на нивото на езерото, дел од локалитетите излегоа на копно, што овозможи детални сондажни истражувања. На локалитетот кај село Наколец е откриен дел заштитен со дрвена палисада, како и голем број движни археолошки предмети. Особено значајно е откривањето на предмети изработени од органски материјали – дрвени алатки, рачки, чешли и конструктивни елементи.
Станува збор за прв и засега единствен пример на зачувани органски материјали од археолошки локалитет во Македонија, датиран од крајот на XIII до крајот на XIV век. Локалитетот кај Наколец претставува и прв познат пример на благороднички имот во македонската археологија од XIV век.
„Зачувувањето на органски материјали е навистина невообичаено. Милот и тињата на езерото создаваат средина без кислород која ги штити објектите од распаѓање, што ни овозможува уникатен увид во минатото“, објаснува Петров.
Првичните анализи укажуваат дека средновековните жители на Преспа претежно се занимавале со земјоделство, а не со риболов, што е неочекувано со оглед на близината на езерото. Податоците, исто така, сугерираат дека Преспанското Езеро во минатото било значително помало.
„Исклучителните наоди од истражувањата кај село Наколец се од непроценлива важност не само за македонската, туку и за балканската и европската археологија. Тие го збогатуваат културното наследство на Преспа и претставуваат значаен потенцијал за развој на културниот туризам во регионот“, изјави д-р Мери Стојанова, координатор на проектот ACT4PRESPA од НУ Завод и музеј – Битола.
Керамичките и металните предмети се депонирани во Завод и музеј – Битола, додека органските материјали се испратени на специјализирани конзерваторски истражувања во Лајбниц-центарот за археологија во Германија. Процесот се очекува да трае најмалку една година, по што предметите ќе бидат презентирани пред јавноста.
Истражувањата се реализираат со активна поддршка од локалната заедница, која во повеќе наврати пријавувала пронајдоци и учествувала во заштитата на локалитетите.
Проектот ACT4PRESPA се спроведува во рамките на програмата на Европската Унија за одржлив развој на регионот на Преспанското Езеро, преку Инструментот за претпристапна помош за рурален развој.
Македонија
Дел од Општина Центар утре без вода поради уличен дефект
Од ЈП „Водовод и канализација“ информираат дека утре, 16 декември 2025 година (вторник), поради уличен дефект на булеварот „Св. Климент Охридски“, спроти Соборниот храм, ќе има прекин на водоснабдувањето.
Без вода ќе останат корисниците на потегот од крстосницата со булеварот „Партизански одреди“ до паркингот ЈАТ.
Прекинот е најавен во периодот од 08:30 часот до завршување на санацијата на дефектот, соопштуваат од претпријатието.
Засегнато подрачје е Општина Центар.

