Македонија
Македонија на четврто место во регионот според Индексот на клиентелизам во медиумите
Македонија се најде на четвртото место на скалилото за присуство на клиентелизам во медиумите во регионот, покажуваат резултатите од второто емпириско мерење на Индексот на клиентелизам во медиумите во Македонија, спроведено и во Романија, во Босна и Херцеговина, во Хрватска, во Србија и во Црна Гора.
Индексот покажува дека регионот го предводи Хрватска, а на дното е Босна и Херцеговина.
Во споредба со минатата година, Индексот бележи значаен пад во сите набљудувани земји, како и промена на рангирањето на земјите. Пред сè, земјите бележат пад во достапност и квалитет на податоците. Клиентелизмот и политизацијата на медиумите во набљудуваните општества, повеќе е правило отколку исклучок, па во сите земји станува збор за заробени медиуми, односно за медиумска сцена која во значаен дел е контролирана од страна на различни политички еономски и финансиски интереси, покажува истражувањето кое е дел од проектот „Одговор на граѓаните на клиентелизмот во медиумите – Медиумски круг“, а го спроведува „Паблик“.
„Според податоците кои ги добивме од ова мерење, сите набљудувани земји се наоѓаат во негативниот дел од скалата. Тоа значи дека ризикот од клиентелизам во медиумите, во сите земји е присутен, значителен и со голема веројатност сериозно влијае на функционирањето на медиумите. Кај нас, општеството и неговите граѓани не се во состојба да ги сфатат тие клиентелистички практики и, во некои случаи, воопшто не можат да ги препознаат“, рече Маја Раванска од „Паблик“, која го претстави Индексот во земјава.
„Клиентелизмот е обележје на многу општества, и со многу поголема демократска вредност. Но, кај нас состојбата е таква што политичарите и медиумите веќе не се ни обидуваат до го кријат. Медиумите не се првиот бизнис на нивните сопственици, туку тие, на повеќето, им се алатка за остварување на некои поинакви интереси. Во медиумите каде што има клиентелизам, нема етика, зошто тие не ги сакаат телата за саморегулација“, вели Мирче Адамчевски, претседател на Комисијата за жалби при Советот за етика во медиумите.
Петрит Сарачини од Центарот за слобода „Цивил“ зборуваше за позицијата на новинарот сред клиентелистичките односи. Неговата состојба, рече тој, е очајна и од етички аспект, но, и во социо-економски контекст.
„Сето тоа придонесува и форматот на производот да не е новинарски, туку клиентелистички. Клиентелизмот кај нас е организиран и оркестриран, и тој е во функција, не на откривање на вистината, туку да наметнува перцепција и друга реалност“, нагласи Сарачини, споделувајќи конкретни примери на клиентелизам во медиумите.
Индексот на клиентелизам во медиумите (МЦИ) го мери ризикот од клиентелистички практики, постоењето на такви практики, како и потенцијалот на општеството и државата да ги решаваат прашањата кои се однесуваат на клиентелизмот во медиумите, како и други прашања кои се однесуваат на функционирањето на медиумската индустрија. Индексот ги опфаќа сите клучни прашања кои се однесуваат на насоките на Европската Комисија за развој на слободата на медиумите, како и насоките на постоечките индекси кои ги мерат медиумските слободи (Фридом Хаус, Репортери без граници итн), но, на поинаков начин. Покрај мерење на реалната слика на медиумите во Југоисточна Европа, МЦИ дава детален увид и во сите апекти од функцинирањето на медиумите/носителите на одлуки, како и на оние кои сакаат да учествуваат во јавните расправи за медиумските политики.
Во исто време, дури траеше презентацијата во Скопје, резултатите од Индексот беа споделени и во Загреб, Сараево, Белград, Нови Сад, Подгорица и Букурешт.
На самиот настан беше отворена и изложбата на постери „Artvertising for Fairpress”, продуцирана од Здружението Иницијатива за независен културен активизам (ИНКА), чија цел е подигнување на свеста кај граѓаните за постоењето на клиентелизмот во медиумите.
Изложбата во ЕУ Инфо центарот ќе биде отворена до 26 декември. Регионалниот проект „Медиумски круг“, е поддржан од Европската унија./крај/со/бб
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Родителите за загинатите деца во Пулс со порака: Пред Нова година и Божиќ кога сите се радуваат, ние живееме во болка
Со солзи и голема болка денеска маршираа низ кочанските улиците семејствата на загинатите млади луѓе во кочанската дискотека „Пулс“. Во емотивните говори на последниот Марш на ангелите оваа година порачаа дека ова не е само марширање, туку одење со срце што е скршено засекогаш.
-Ние сме родителите што нема да дочекаат матура. Нема да стојат гордо на дипломирање. Нема да облечат свечена облека за свадба. Нема да ги земат во раце своите внучиња. Сè што требаше да дојде — ни беше одземено – рече Васка Стојанова мајка на загинато момче пред зградата на Основниот суд во Кочани и Јавното обвинителство.
-Болка од последниот повик, од последната прегратка, од сознанието дека нашите деца умирале во ужас, во чад, во страв -оставени без заштита, без одговорност, без спас. Нашите домови се полни со тишина, со нивните соби што останаа исти, со облека што уште го носи нивниот мирис, со подароци што нема кому да се подарат. Пред Нова година и Божиќ, кога светот се радува, кај нас празниците болат најмногу. Ние ги броиме празните столчиња. Палиме свеќи таму каде што требаше да светат елки. Кај нас нема честитки — има солзи. Нема желби — има прашања без одговор. И не тагуваме само за нашите деца. Тагуваме и за нашите внучиња, деца што останаа без родители – порача Стојанова.
На 35. Марш на ангелите со емотивна порака се обрати и Мита Тасева мајка на диџејот, кој таа вечер пуштал музика и работел во дискотеката „Пулс“. Розета Блажева сестра на загинато момче ја прочита песната „Нова година без ѕвона“ посветена на 63-те жртви. Семејствата на загинатите млади луѓе денеска маршираа од Паркот на револуцијата, поминувајќи низ Трговскиот центар, Полициската станица и завршувајќи кај зградата на судот во Кочани. Порачаа дека бараат правда за предвреме згаснатите животи на нивните деца, браќа и сестри, а со Маршевите на ангелите продолжуваат наредната година по Божиќните празници.
За понеделник е закажано и ново судско рочиште за загинатите во дискотеката „Пулс“.
Македонија
Пешак тешко повреден во сообраќајна несреќа кај Брвеница
На 26 декември 2025 година околу 06:45 часот на регионалниот пат Тетово – село Брвеница, патничко возило „пежо“ со тетовски регистарски ознаки, управувано од 20-годишниот Б.Н. од Тетово, удрило во 35-годишниот пешак Б.С. од село Брвеница.
Пешакот се здобил со тешки телесни повреди, кои му биле констатирани во Клиничка болница Тетово. За настанот е известен јавен обвинител од Основното јавно обвинителство Тетово, а увид на местото на несреќата извршила екипа од СВР Тетово.
Македонија
Граѓанската иницијатива „Стоп за Усје“ ги објави заедничките усогласени барања
Граѓанската иницијатива „Стоп за Усје“ ги објави заедничките усогласени барања, кои, како што велат оттаму, се направени во отворена координација со сите граѓани кои се вклучија во иницијативата. Барањата ќе бидат официјално доставени до сите надлежни институции за понатамошно постапување.
Барањата ги пренесуваме во целост:
1. Мерната станица кај Усје, поставена од Општина Кисела Вода во 2023 г., да започне со континуирано 24/7 мерење и јавно прикажување на податоците во реално време. Истата да биде интегрирана со сите јавни апликации за квалитет на воздухот (пр. AirCare), наместо досегашното парцијално објавување резултати преку ПДФ документи на веб-страницата на општината. Дополнително, да се постават повеќе мерни станици во поширокиот простор околу Усје, со цел јавноста транспарентно и во реално време да го следи нивото на загадување.
2.Усје да инсталира автоматски CEMS (Continuous Emissions Monitoring System), директно поврзан со МЖСПП, кој ќе обезбедува континуирано следење и автоматски аларм ако мерната станица поставена во oџаците на УСЈЕ покаже загадување над дозволеното. При секое прекршување, веднаш да се изрекува казна по принципот „Safe city“, како и времена забрана за работа. Податоците од CEMS мерењата да бидат јавно и транспарентно достапни 24/7 за сите граѓани.
3.Да се ревидираат постојните мерки за прогласување вонредна еко-состојба, така што при температурна инверзија и надминување на граничните вредности на загадување, автоматски да стапува на сила мерка за целосен стоп на работата на Усје, вклучително и рудниците. Истата мерка да важи за сите иматели на интегрирана А-дозвола.
4.Важечките гранични вредности за ПМ10, ПМ2.5, NO₂ и други загадувачи да се усогласат со препораките на СЗО (Светска здравствена организација), односно да се намалат и заострат во однос на сегашните стандарди.
5.Целосно елиминирање на употребата на високо-загадувачки горива во производниот процес на Усје и премин кон почисти енергенси, како природен гас или водород.
6.Акредитација на државната лабораторија за мерење на аерозагадувањето.
7.Запирање на активностите на рудникот за лапорец.
8.Најстрого и целосно почитување на сите мерки предвидени во интегрираната А-дозвола за спречување на фугитивната прашина.
9.Поништување на одредбата за „деловна тајна“ од Законот за контрола на индустриски емисии, со цел целосна транспарентност кон јавноста

