Решавањето на билатералните прашања, миграцијата, климатските промени, младинската соработка и демократското владеење беа централните теми на кои се дискутираше на Форумот на граѓанското општество кој се оддржа во понеделникот во Париз, организиран паралелно со Третиот самит за Западен Балкан во рамките на Берлинскиот процес.

Од Париз за Макфакс, Бојан Стојковски

Учесниците на Форумот формулираа и препораки во однос на темите на кои беше разговарано, а кои потоа беа предадени до австрискиот министер за надворешни работи Себастијан Курц и францускиот државен секретар за европски прашања, Харлем Десир. Во рамките на работилницата за билатерални прашања, на која учествуваше и Макфакс, беа формулирани повеќе препораки во однос на тоа како да се помогне овие прашања да бидат решени што поскоро, се со цел повеќе да нема блокади на патот кон ЕУ.

„Сметаме дека улогата на граѓанското општество е поддржувачка, тоа може да понуди експертизи, да создаде позитивна атмосфера и средина каде што може да се постигне помирување помеѓу општествата во решавањето на прашањата. Практично, сметаме дека форматот на Западен Балкан треба да биде проширен и со уште неколку земји членки за да се забрза решавањето на билатерланите прашања, односно земји како што се Грција, Бугарија, Романија. Второ, го поддржуваме создавањето на Фондот за Западен Балкан, кој доколку би бил формиран би понудил средства и услуги за организациите од граѓанското општество кои се вклучени во решавањето на билатералните прашања. Потоа имаме и предлог до ЕУ да назначи специјален координатор за решавањето на билатералните прашања“, изјави Сенада Сабиќ, координатор на работилницата и аналитичар во Институтот за развој и меѓународни односи.

Во дебатата учествуваа и европарламентарците Ричард Ховит, Тања Фајон, Алојз Петерле и Улрика Луначек, а според кои повеќе од јасно е дека граѓанското општество има силна улога во евроинтеграциите на Западен Балкан.

„Верувам дека неопходно треба да го засилиме граѓанското општество особено во регионот,  поради тоа што таму има слаби парламенти и слаби демократии, и мора граѓаните да се мобилизираат многу повеќе отколку претходно. По Брексит, мораме да бидеме искрени за реалноста, ЕУ не е иста како што беше порано. Живееме во период на несигурност и неопходна е трансформација, исто така и во поглед на проширувањето на ЕУ. Едно нешто е сигурно, а тоа е дека проширувањето и треба на Унијата“, изјави словенечката европратеничка Тања Фајон.

Според британскиот европратеник и поранешен известувач за Македонија во Европскиот парламент, Ричард Ховит, кога се работи за билатералните прашања, многу е важно тие да не бидат и мултилатерални  прашања, односно земјите кандидати да не бидат заложници на ваквите спорови.

„Делумно се работи за историјата наспроти иднината, бидејќи историјата е особено силна мотивација во политиката, но нормално е препрека за одењето напред. Поместувањето на историјата од минатото во иднината е важен начин за да се помести контекстот во кој ќе се решат овие прашања. Второ, билатералните прашања се билатерални, а не мултилатерални, и затоа тие треба да бидат надвор од процесот за проширувањето, со што ниедна земја не би била заложник на овие прашања. Во поглед на посредувањето, сметам дека е добра идеја, но постојат проблеми во поглед на ресурсите и политичката волја бидејќи некои од билатералните прашања вклучуваат и земји членки така што на претставниците од ЕУ им е тешко да им зборуваат на членките дека се виновни за тоа. Можеби е потребна некаква независна улога, постои голема потреба за ова. Постојат и начини за да се зголеми мотивацијата за решавањето на овие прашања, како на пример отворањето повеќе поглавја. Како политичари понекогаш треба да бидете доста цврсти, а понекогаш да покажете лидерство и да направите избори, а граѓанското општество може да помогне во ова, да создадат средина  каде што на политичарите ќе им биде полесно да ги донесат овие одлуки“, порача Ховит.

Европската унија не се наоѓа во моменталната состојба поради проширувањето, постојат многу други прашања за тоа, смета словенечкиот европратеник  Алојз Петерле.

„Многумина од моите колеги не сакаат повеќе да го користат терминот „проширување“, сакаат да се промени терминологијата, но за мене е битно да не заврши перспективата и процесот, не ја менувајте терминологијата, менувајте ја динамиката. Исто така не треба да се дозволи две асиметрични слики, бидејќи статусот на земјите од Западен Балкан е различен, така што имате една земја која веќе 10 години е целосно блокирана, други две се во ветувачка состојба и сметам дека овие асиметрични слики не се добри за земјите членки но и за иднината на регионот. Проширувањето е само одложен дел од историското проширување кое настана во 2004-та година. Сметам дека во овој период релевантоста на Западен Балкан е уште поважна. Проблемите со кои ЕУ се соочува сега не беа предизивкани од проширувањето, постојат други причини за тоа а проширувањето во многу аспекти имаше лековит ефект врз Унијата“, вели Петерле.

За австриската европратеничка и потпретседател на Европскиот парламент, Улрике Луначек, вклученоста на граѓанското општество во решавањето на билатералните прашања ќе се добие и гаранција за спроведувањето на сите евентуални решенија на овие проблеми.

„Доколку сакате да одите напред не можете минатото едноставно да го оставите назад, но исто така важно е да се помирите со тоа што се случило. Сметаме дека има потреба да се решат билатералните прашања, а доколку во процесот навремено е вклучено и граѓанското општество, тогаш тоа ќе биде гарант дека решенијата ќе биде спроведени од страна на сите.

Австрискиот министер за надворешни работи Себастијан Курц, пак, ги повтори заложбите на неговата земја за европската перспектива на регионот, потенцирајќи ја улогата на граѓанското општество.

„Јасно е дека иднината на Западен Балкан е во ЕУ, нема сомневања за ова и резултатите од Brexit треба да претставуваат предупредување за сите нас да ги имплементираме неопходни реформи на европско ниво, и нема да ги промени нашата посветеност кон европската перспектива на Западен Балкан. Граѓанското општество има силна улога во ова, за да се постигне напредок во понекогаш тешките реформи и во одбраната на демократијата и човековите права“, порача Курц.

Францускиот министер Десир, пак, потенцираше дека за интеграцијата на Балканот во Унијата е потребно и силно граѓанско општество, а пак безбедноста на ЕУ ја поврза со соработката со балканските држави, бидејќи „ЕУ никогаш нема да биде комплетна без целосната интеграцијата на Западниот Балкан“./крај/мф/бс