Свет
Дигитална зависност кај младите: „Никој не презема ништо“

Децата и тинејџерите не можат да престанат да скролаат низ екраните – а тоа им го оштетува здравјето.
Времето што младите луѓе го поминуваат на социјалните медиуми е повеќе од двојно зголемено од 2010 година и сега изнесува околу три часа на ден. Најмалку еден од десет тинејџери покажале знаци на зависност и проблематичност од социјални медиуми до 2022 година, вклучувајќи тешкотии при контролирање на употребата и симптоми на апстиненција.
„Секој знае дека е зависност. Ги знам добрите и лошите страни. Сè уште го користам“, изјави за Политико Хана Кузмитович, полска средношколка.
Охрабрени од експертите за јавно здравје, европските влади разгледуваат нови начини да ги одвлечат младите луѓе од мобилните телефони преку проверка на возраста, кампањи за подигање на јавната свест, па дури и забрани на социјалните медиуми.
Европските земји имаат слобода да поставуваат свои граници и ги користат. Претседателот Емануел Макрон повикува на целосна забрана за лица под 15 години во Франција, додека Данска, Грција, Шпанија, Италија, Холандија и други разгледуваат нови ограничувања.
Во меѓувреме, технолошките компании воведуваат мерки како што се ограничувања на содржината соодветна на возраста, оневозможување на одредени функции и нивните сопствени функции за приватност, иако некои тврдат дека ова не е доволно и дека сè уште не е пронајдена вистинската насока.
Некои експерти тврдат дека социјалните медиуми не се толку лоши и всушност можат да донесат придобивки за младите луѓе.
„Одредени видови технологија се всушност доста добри за создавање пријателства и градење блискост“, рече Џесика Пјотровски, раководител на Факултетот за комуникациски истражувања на Универзитетот во Амстердам и советник на YouTube за заштита на малолетници.
Сепак, има сè повеќе докази што ги поврзуваат социјалните медиуми со проблеми, вклучувајќи депресија и нарушувања на спиењето, како и повисоки нивоа на употреба на психоактивни супстанции, работи што повеќе не можат да се игнорираат.
„Потребни се регулативи и вклучување на технолошките компании. Ова им штети на тинејџерите и децата и треба да се направи нешто“, рече Кадри Соова, директорка на Mental Health Europe.
Бројни скандали во последните неколку години покажаа дека технолошките компании не секогаш го применувале пристапот „безбедноста на прво место“ за своите малолетни корисници. Поранешната вработена во Мета (тогаш Фејсбук), Франсес Хауген, објави интерни документи во 2021 година кои открија дека компанијата била свесна за штетата што ја нанесува на менталното здравје на тинејџерите и направила многу малку за да ја спречи.
Експертите за здравје на децата тврдат дека постојните регулаторни алатки не се ниту доволни ниту ефикасни. Тие сакаат повеќе акција од технолошките компании, за кои велат дека ги дизајнираат своите платформи да бидат зависност.
Амстердамскиот невропсихијатар Тео Комперноле, кој се залага за забрана на социјалните мрежи за деца, рече дека регулативата мора да се фокусира на самите компании; во спротивно, тоа е „како борба против дрогата и неправење ништо во врска со производителите“.
Социјалните медиуми, како коцкањето, тутунот и алкохолот, се потпираат на негирање на штетата, рече Марк Петикрју, професор по јавно здравје на Лондонската школа за хигиена и тропска медицина. Тие не се разликуваат од кој било друг вид зависност, додаде Петикрју.
Во јуни, министрите за здравство на ЕУ усвоија заклучоци на Советот на ЕУ со кои ги повикуваат земјите да разгледаат превентивни политики за регулирање на пристапот на младите луѓе до дигиталните технологии. Тие вклучуваат зони без екрани и дигитални ограничувања во училиштата, како и повик до дизајнерите на дигитални платформи да „преземат поголема одговорност“.
Еден од најзначајните законски акти што влијаат на онлајн платформите е Законот за дигитални услуги на ЕУ, кој бара од социјалните мрежи да воспостават „соодветни и пропорционални мерки за да обезбедат високо ниво на приватност, безбедност и заштита на малолетниците“.
Фејсбук и Инстаграм, како и ТикТок, се под истрага за кршење на правилата на DSA за малолетници. Бидејќи значајниот закон им даде на платформите само нејасни одговорности, извршната власт на ЕУ изготви збир на многу оспорени упатства за да објасни што треба да прават платформите.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
За нешто повеќе од два месеци, 30 српски државјани починаа во Грција, срцевите проблеми најчеста причина

За нешто повеќе од два месеци, 30 српски државјани починаа во Грција, а срцевите проблеми се најчеста причина. Српски Телеграф истражувал кој е изложен на ризик и на кои симптоми треба да се внимава. Д-р Бисерка Обрадовиќ за Телеграф објасни која е можната причина за оваа загрижувачка бројка, како и зошто постарите лица и децата треба да бидат особено внимателни за време на одморите.
Според д-р Обрадовиќ, срцевите и мозочните удари најчесто се случуваат за време на летните одмори, претежно кај постарата популација, која, како што продолжува да вели, оди на море неподготвена, ненавикната на физичка активност, во овој случај пливање.
„Се случува луѓето во подоцнежните години, сакајќи да пливаат и да поминуваат време во вода што е можно повеќе, да го прават тоа неподготвени и да се впуштат во ненадејна физичка активност која, како што покажуваат овие статистики, може да биде фатална и смртоносна за нив“, објаснува докторката.
Имено, Генералниот конзулат на Србија во Солун издал вкупно 23 потврди за пренос на смртни останки на српски граѓани од 1 јуни 2025 година. Во повеќето случаи, причина за смртта била миокардна исхемија, пишуваат српските медиуми. Исто така, се додава дека од јуни, Амбасадата на Србија во Атина издала седум потврди за пренос, од кои две се смртни случаи со давење во морето.
Ненадејното влегување во вода може да биде ризично за секого, односно ги погодува сите без оглед на возраста.
„Нашето тело се загрева за време на престојот на плажа. Ние, така загреани, влегуваме во вода што е 10 степени поладна од температурата на нашето тело. Се случува тогаш нашето тело, сакајќи да ја одржи својата температура, одеднаш да ги стесни крвните садови, а тоа потоа доведува до прекин на работата на срцевиот мускул или мозокот“, објаснува д-р Обрадовиќ за самиот процес што води до фатални последици, па дури и смрт.
Исто така е опасно, вели докторот, ако претерано се сончаме, што може да доведе до хеморагија или крварење или истекување на крв од крвните садови.
Д-р Бисерка Обрадовиќ нагласи дека никогаш не треба да се влегува во вода со полн стомак и дека најризичната група се постарите лица и децата, кои се изложени на поголем ризик од смрт од другите ако не ги почитуваат сите потребни правила и не го слушаат своето тело.
„По јадење, не треба да влегуваме во вода најмалку 40 минути, но исто така е важно да се каже дека не треба да се пие ладен пијалок веднаш по јадењето, што може да доведе до побавно варење и, следствено, до надуеност, па затоа пливањето не доаѓа предвид“, рече докторот, додавајќи дека кардиоваскуларните пациенти исто така треба да бидат внимателни, како и сите оние кои веќе имаат одредена болест, која може особено да се активира со изложување на сонце и ненадејна физичка активност и да доведе до уште полоша здравствена состојба.
Докторот објасни и кога е најдобро време за одење на плажа, а кога во текот на денот апсолутно не треба да бидеме на сонце или во вода.
„Најидеално време за одење на плажа е пред 10 часот наутро, а по 16 часот, додека апсолутно не треба да бидеме на сонце и на плажа помеѓу 11 и 15 часот. Во тој период, дури ни чадор за сонце не помага и најдобро е да се повлечеме во нашите соби“, советува д-р Бисерка.
Докторот наведува дека мора да носиме очила, шапка и постојано да ја мокриме главата, но таа исто така истакнува дека нашата кожа памти сè, па прекумерното сончање може да ни го земе данокот дури и по 10 години, кога можат да се појават тумори на кожата.
фото: принтскрин
Европа
Полска за падот на воениот дрон: „Русија повторно ги провоцира земјите од НАТО“

Полскиот министер за надворешни работи Радослав Сикорски реагираше на синоќешниот инцидент, кога воен дрон се урна во источна Полска, а министерот за одбрана тврди дека станува збор за дрон од руско потекло.
Како што објави на социјалната мрежа Икс, тоа е „уште едно нарушување на нашиот воздушен простор од исток“ што, според него, потврдува дека најважната мисија на Полска во рамките на НАТО е одбраната на сопствената територија.
Сикорски рече дека ќе биде поднесен официјален протест „против сторителите“, без да ја именува земјата за која се верува дека стои зад инцидентот.
Kolejne naruszenie naszej przestrzeni powietrznej ze Wschodu potwierdza, że najważniejszą misją Polski wobec NATO jest obrona naszego własnego terytorium.
Będzie protest MSZ wobec sprawcy.— Radosław Sikorski 🇵🇱🇪🇺 (@sikorskiradek) August 20, 2025
Полскиот вицепремиер и министер за одбрана Владислав Косињак-Камиш потврди дека се верува дека дронот што експлодираше во Полска синоќа потекнува од Русија, објави „Гардијан“.
„Русија повторно ги провоцира земјите од НАТО по инцидентите со дронови во Романија, Литванија и Латвија“, рече тој.
🇵🇱 Na území Lublinského vojvodství došlo k pádu neznámého objektu, který explodoval v okrese Łuków na východě Polska. Podle předběžných informací při incidentu nikdo neutrpěl zranění.
📹 Na sociálních sítích se nyní objevilo video z kamerového systému – záběry pocházejí z polské… pic.twitter.com/LnXHxuV3AO
— neČT24 (@42TCen) August 20, 2025
„Ова се случува во особено важен момент, додека се во тек мировните преговори. Се случува во време кога постои надеж дека војната што ја започна Русија – војна против украинската држава, но и војна што ја загрозува безбедноста на земјите од НАТО – има шанса да заврши.“
„Ќе кажам едно со сигурност: Русија никогаш нема да го признае ова. Исто како што не призна ниту еден од осумте инциденти во Молдавија, три во Романија, три во Литванија, два во Латвија или инцидентот со дронот во Бугарија“, рече Косињак-Камиш.
Свет
Макрон: Израелската офанзива врз Газа би можела да доведе до вистинска катастрофа

Францускиот претседател Емануел Макрон денес предупреди дека планираната израелска воена офанзива врз Газа ќе доведе до „вистинска катастрофа“ и за Израелците и за Палестинците и ќе ризикува да го вовлече целиот регион во „трајна војна“.
Макрон рече дека разговарал со јорданскиот крал Абдула Втори и со египетскиот претседател Абдел Фатах ал-Сиси, нагласувајќи дека тројцата лидери го делат верувањето дека само политички и хуманитарен пат може да го заврши конфликтот.
„Веруваме дека само следниот процес може да ја заврши оваа војна: воспоставување траен прекин на огнот во Газа, ослободување на сите заложници, масовна испорака на хуманитарна помош за народот во Газа и разоружување на Хамас, а воедно и зајакнување на палестинската власт во Газа“, рече Макрон на социјалната платформа Икс.
Тој повика на распоредување меѓународна стабилизациска мисија во Газа и повика на работа на политичко решение кое ќе одговори на аспирациите и на Палестинците и на Израелците.
Макрон, исто така, повтори дека Франција, заедно со Саудиска Арабија, ќе копретседава со конференцијата за решението за две држави во септември во Њујорк.
„Ова е единствениот кредибилен пат за семејствата на заложниците, за Израелците и за Палестинците“, нагласи тој, додавајќи: „Не на војната, да за мирот и безбедноста за сите“.
фото: принтскрин