Свет
Под Атлантскиот Океан откриен голем мистериозен резервоар со слатка вода

Нуачниците кои дупчат длабоко под Атлантскиот Океан покрај брегот на североисточниот дел на САД ова лето открија огромен, мистериозен резервоар на слатка вода. Нивното откритие би можело да има огромни импликации за светот кој се соочува со сè посериозна криза со водата, објавува CNN.
Мистерија позната со децении
Постоењето на слатка вода под Атлантикот е познато со децении, но во голема мера останало неистражено. Во текот на 1960-тите и 1970-тите, научните експедиции и компаниите кои дупчат за нафта на океанското дно повремено наидувале на слатка вода. Клучниот момент дојде во 2019 година, кога научниците од океанографскиот институт Вудс Хоул и Универзитетот Колумбија објавија „изненадувачко откритие“. Користејќи електромагнетни бранови, тие мапираа гигантски појас на слатка вода што се протега по должината на брегот од Масачусетс до Њу Џерси, а можеби и пошироко.
„Се чини дека е најголемата таква формација некогаш пронајдена во светот“, рекоа научниците во тоа време.
Откритието покрена големи прашања: Како водата стигнала таму? Колку е стара и дали се надополнува? И најважно од сè, дали таквите крајбрежни водоносни слоеви би можеле да станат нов извор на свежа вода за жедниот свет? За да најдат одговори, тим меѓународни научници, како дел од проектот Експедиција 501, одлучија директно да дупчат во водоносниот слој.
Во мај, тие испловија од Конектикат со брод опремен со дупчалка и поминаа три месеци на море. Тие истражуваа длабочини помеѓу околу 300 и 400 метри под морското дно на различни локации за да соберат примероци од седименти и вода.
Тие пронајдоа вода со содржина на сол значително пониска од морската вода, на нивото препорачано од американските и меѓународните агенции за вода за пиење. Примероците сега се испратени на лабораториско тестирање за да се утврди какви микроби содржат и колку би можеле да бидат безбедни за пиење. Друга мистерија е староста на водата. „Можеби е стара 200 години, може да биде стара 20.000 години“, рече Брендон Дуган, професор по геофизика на Училиштето за рудници во Колорадо и водач на експедицијата.
Присуството на помлада вода би сугерирало дека резервоарот се надополнува, додека постарата вода би укажувала дека станува збор за ограничен ресурс. Дуган рече дека треба да имаат одговори за околу шест месеци. Научниците, исто така, ќе спроведат тестови за да го утврдат потеклото на водата – дали доаѓа од топење на глечерите или од врнежи од дожд.
„Мислиме дека слатката вода стигнала таму пред илјадници години, кога нивото на морето било многу пониско, а континенталниот гребен бил изложен на копно“, објасни Холи Мајкл, професорка на Универзитетот во Делавер и членка на експедицијата.
Потенцијал за жеден свет
Водоносниот слој потврден од експедицијата изгледа огромен. Ерик Атијас, доцент на Универзитетот во Тексас, кој не бил вклучен во проектот, го нагласува неговото значење. Може да „содржи доволно слатка вода за да снабдува метропола со големина на Њујорк стотици години“, изјави тој за CNN, додавајќи дека тоа буди надежи дека може да „ги ублажи идните недостатоци за крајбрежното население“.
Речиси половина од светската популација живее во радиус од 100 километри од брегот, а многумина зависат од внатрешните водоносни слоеви, ресурси кои брзо се намалуваат поради прекумерното пумпање и влијанието на климатските промени.
„Крајбрежните водни ресурси ќе бидат под зголемен притисок во иднина“, рече Мајкл, принудувајќи ги заедниците да се свртат кон поскапи извори како што е десалинизацијата. Подводните водоносни слоеви би можеле да бидат алтернатива, но прво треба да се справат со голем број предизвици. Екстракцијата и транспортот на вода до брегот би било енергетски интензивно и скапо. Исто така, постои прашањето кој би управувал со водата испумпана од федералните води.
Постои и технички предизвик за спречување на контаминација на слатката вода од околната солена вода. Користењето на подземните води од брегот „ќе биде скапо, а не бесконечно“, нагласи Мајкл. „Заштитата на слатката вода што ја имаме на копно е сè уште најдоброто нешто што можеме да го направиме. Секако, тоа не значи дека не треба да бараме алтернативни опции, затоа се занимаваме со оваа наука.“
И покрај сето тоа, Дуган е оптимист, проценувајќи дека ќе поминат околу 10 години пред да можат да се искористат подводните водоносни слоеви. Доказите сугерираат дека слични резерви постојат на секој континент. „Можеме да го земеме она што го научивме во овој мал дел од Нова Англија и да почнеме да размислуваме како тоа се применува во други области“, заклучи тој.
Фото: принтскрин
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Колесник: Складиштата со нуклеарно оружје во Полска ќе станат цели за руски ракети

Локациите на нуклеарно оружје во Полска ќе станат легитимна цел на руската армија, изјави членот на Комитетот за одбрана на државната дума, Андреј Колесник. Тој нагласи дека ваквите провокации од страна на Полјаците би можеле да доведат до трета светска војна.
„Или можеби ќе сфатиме дека мора да започнеме превентивен удар врз нуклеарниот потенцијал што е во Полска? Трета светска војна, светот ќе се сруши – нема опции. Значи, ова е пат што води кон ескалација и на крајот до Трета светска војна. Дали им е потребно? Секој претседател сака да ја покаже својата сила и цврстина. Не мислам дека Полска ќе има корист од ова. Значи, за нас, ова е само уште една цел. Или ќе бидат крстосувачки ракети – нема разлика. Некои [руски] ракети ќе бидат пренасочени кон Полска“, забележа Колесник.
Пратеникот нагласи дека досега Русија беше доста попустлива кон непријателските потези на Полска за распоредување конвенционално оружје.
Развојот на нуклеарниот капацитет би бил пресвртница во односите меѓу двете земји, додаде тој.
„Ќе имаме нови цели на полска територија ако Полска одлучи да стане цел. Претходно бевме попустливи по ова прашање: конвенционално оружје, авијација. Полска порано беше пријателска земја. Но, во изминатите 30 години, тие се направија целосно бескорисни ако одлучат да распоредат нуклеарно оружје на нивна територија“, заклучи Колесник.
Претходно, полскиот претседател Карол Навроцки изјави дека земјата треба да добие пристап до заедничка употреба на нуклеарно оружје од страна на сојузниците. Затоа, Варшава треба да се приклучи на програмата на НАТО за нуклеарно одвраќање.
Фото: принтскрин
Свет
(Видео) Два летачки автомобили се судрија во Кина

Два летачки автомобили од кинескиот производител на електрични возила Xpeng Inc. се судрија во воздух за време на тест лет на аеромитинг во Чангчун, повторно отворајќи прашања за безбедноста на технологијата, објави Bloomberg.
Според Xpeng Aeroht, стартап компанија која стана подружница на Xpeng во 2020 година, едно од таканаречените електрични возила за вертикално полетување и слетување (eVTOL) се запалило при слетувањето, додека другото успеало безбедно да слета.
Flying Car collision in China raised safety concerns for eVTOL Industry for the Urban Air Mobility (UAM) networks while confronting real-world risks.
The flying car collision in Changchun shocked a crowd during an airshow rehearsal on September 16, raising questions on… pic.twitter.com/FdXmJeLtVK
— FL360aero (@fl360aero) September 17, 2025
Снимките од инцидентот покажуваат облак од црн чад што се издига од урнатиот eVTOL на рамно тревно поле, со противпожарни возила во близина. Двата летачки автомобили се приближиле еден до друг и воспоставиле контакт за време на тест летот, а властите оттогаш ја расчистиле областа и започнале истрага за причината, соопшти Xpeng Aeroht.
The XPENG X2 is a two-seater flying car developed by XPENG AEROHT. It adopts an enclosed cockpit with a minimalist teardrop-shaped design. To reduce weight, the XPENG X2 has a complete carbon fiber structure.
Credit: XPENG AEROHT #flyingcars #technology #engineering #evtol… pic.twitter.com/mucyJU12kU
— Wevolver (@WevolverApp) February 7, 2025
Според Bloomberg, инцидентот би можел да биде сериозен удар за Xpeng Aeroht, кој се подготвува да започне со испораки на својот модел на носач на авиони – класично електрично возило кое доаѓа со посебен eVTOL модул. Копнениот носач на авиони моментално е достапен за нарачка во Кина, а масовното производство се очекува во 2026 година.
Кина долго време промовира визија за таканаречената економија на ниска надморска височина, што би и користело на индустријата eVTOL и би го поттикнало нивното масовно усвојување. Сепак, остануваат прашањата за безбедноста и сигурноста на летачките возила што треба да превезуваат луѓе на кратки растојанија, а се предвидува дека многу од нив ќе бидат без пилоти, пренесува медиумот.
Xpeng Aeroht изјави дека никој не е повреден, иако на местото на несреќата се видени служби за итни случаи. Во видеата споделени на социјалните медиуми, може да се видат пожарникари како истураат вода врз летачкото возило што гори, додека претставник на компанијата сè уште не одговорил на прашањата за можни повреди.
Несреќата со eVTOL се случи само една недела откако Xpeng ги повлече повеќето од своите електрични возила P7+ поради дефект на контролниот систем.
Свет
ОН: Жените од Газа се принудени да се породуваат на улица поради израелските напади

Обединетите нации соопштија дека жените во Појасот Газа се принудени да се породуваат на улица, додека илјадници се раселени поради израелските воени операции што траат од октомври 2023 година, пренесува Анадолија.
„Израелската офанзива во Газа ги принудува жените да се породуваат на улица, без болници, лекари или чиста вода“, изјави портпаролот на ОН, Стефан Дујарик, на прес-конференција, повикувајќи се на Фондот за население на ОН (УНФПА).
„Ситуацијата се влошува од час во час“
„УНФПА вели дека 23.000 жени се оставени без грижа, а околу 15 бебиња се раѓаат секоја недела без медицинска помош“, додаде тој.
Дујарик повика на итна заштита на цивилите, велејќи дека ситуацијата на терен „се влошува од час во час“. Тој нагласи дека „издавањето наредби за раселување не ги ослободува страните во конфликтот од нивната одговорност да ги заштитат цивилите за време на непријателствата“.
Тој рече дека Израел „уште еднаш им наредил“ на луѓето во градот Газа да ја напуштат областа во следните 48 часа и „да се движат кон југ преку привремениот премин на патот Салах ад Дин, кој поминува низ центарот на Појасот Газа“.
„Илјадници луѓе продолжуваат да бегаат поради активните непријателства. Патиштата, како што можете да замислите, се пренатрупани. Луѓето се гладни, а децата се трауматизирани“, рече тој.
Тој, исто така, нагласи дека Израел продолжува да ги попречува операциите за помош во енклавата, велејќи дека „вчера, две хуманитарни операции за прием на пратки храна од преминот Газа беа откажани или одбиени“.
„Другите мисии беа овозможени, но се соочија со пречки на терен. Преминот Зиким беше затворен петти ден по ред“, рече тој.
Фото: принтскрин