Свет
Џиновска ледена санта мраз се топи покрај брегот на Антарктикот

Џиновска ледена санта мраз формирана со отцепување од Антарктикот пред 39 години и некогаш најголема во светот, сега бргу се топи бидејќи океанот се затоплува, велат научниците.
На почетокот на годината овој колос од мраз, наречен A23a, покриваше речиси 4.000 квадратни километри, што е половина од големината на Луксембург.
Но, како што се движеше на север, кон потоплите региони на Јужниот Океан, се откинаа големи парчиња. Неговата големина сега е 1.770 квадратни километри, а ширината достигнува до 60 километри според анализата на АФП на сателитските снимки на европската служба „Коперник“.
„Би рекол дека е навистина на крајот. Водата е премногу топла. Се топи постојано“, изјави Ендру Мејерс, океанолог во Британското антарктичко истражување, за АФП.
„Очекувам тоа да продолжи и тој ќе биде непрепознатлив во рок од неколку недели“, додаде тој.
A23a се одвои од континентот во 1986 година и заринка во морето Ведел, каде што остана повеќе од три децении. Повторно исплови во 2020 година, носена од силната антарктичка циркумполарна океанска струја.
Повторно заринка во март 2025 година, недалеку од јужна Џорџија, британски остров во јужниот Атлантик. Се стравуваше дека го загрозува животот на пингвините и на морските лавови.
Тој го заврши своето патување со тоа што го обиколуваше овој остров и се движеше побргу додека силните бранови и постудените води на овој океан сè уште земаа данок.
Научниците беа изненадени кога видоа дека траеше толку долго. „Повеќето ледени брегови не одат толку далеку“ бидејќи се осудени откога ќе ја напуштат заштитата на антарктичката клима, објасни Мајерс.
Формирањето ледени брегови е природен процес и научниците веруваат дека стапката со која Антарктикот ги произведува е зголемена, веројатно поради климатските промени предизвикани од човекот.
Фото: принтскрин
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Германија: Илјадници лица го променија полот во првата година од новиот закон

Во изминатата година, откако стапи во сила новиот закон за самоопределување, илјадници граѓани во Германија го променија својот пол и идентитет, јавува Католичката новинска агенција (KNA).
Само во Берлин над 2.500 лица поднеле барање за промена на пол и идентитет, а во Лајпциг и Келн бројот изнесува околу илјада, односно седумстотини. Најмногу барања биле поднесени веднаш по стапувањето на законот на сила на 1 ноември минатата година.
Според законот, секој граѓанин може со едноставно барање до матичарот да ја смени ознаката за пол во документите — во машки, женски, „разно“ или без наведување.
До донесувањето на овој закон, за промена на пол биле потребни две психијатриски вештачења и судска одлука.
Христијанско-демократската унија (CDU/CSU) која сега е на власт, најави дека ќе го преиспита законот до крајот на 2026 година.
Законот предизвика меѓународно внимание по случајот на неонацистот Свен Либих, кој пред да оди во затвор формално го смени полот за да биде сместен во женски оддел, но потоа не се појавил во затворот, поради што е распишана потерница.
Свет
Русин со УСБ полно со податоци избегал во Франција, пронајден во тешка состојба

Рускиот дезертер и поранешен воен лекар Алексеј Жилјаев, кој на новинари им предал база на податоци од Главната воено-медицинска управа на руското Министерство за одбрана, е хоспитализиран во Франција во тешка состојба, јави Радио Москва.
Според извор запознаен со случајот, Жилјаев не може да оди и го загубил помнењето, а неговите пријатели и познаници го барале со месеци, откако му се загубила секоја трага. Причината за неговата состојба сè уште не е позната, но лекарите ја исклучиле можноста за труење.
Пред исчезнувањето, Жилјаев активно истапувал во медиумите. Раскажал дека кон крајот на 2023 година доброволно заминал во војната откако на железничка станица во Санкт Петербург видел група воени инвалиди. Како студент по медицина, почувствувал дека мора да ги искористи своите знаења на фронтот, иако тврдеше дека „секогаш бил против режимот“ и учествувал на протестите на Навални.
Во август 2024 година добил неофицијално отсуство и повеќе не се вратил во единицата. Се поврзал со претставници на организацијата „Идите шумом“, кои му помогнале да избега во Франција, каде што побарал азил.
Портпаролот на организацијата, Иван Чувиљаев, потврдил дека тие му помогнале при бегството: „Не би рекол дека приказната беше нешто посебна — повеќе типична. Имаше долгови, кредити, му било непријатно отворено да зборува за тоа. Потоа беше пратен во евакуациска група, таму се нагледал ужаси, разви јасен посттрауматски стрес. Нашите психолози работеа со него“, изјавил Чувиљаев.
Жилјаев од Русија изнесол УСБ со база на податоци од Главната воено-медицинска управа, која содржи информации за 166.000 пациенти што поминале низ воените болници во Русија и на анектираниот Крим.
Како што објаснил, податоците се пренесуваат преку затворен систем за размена, наречен ЗСПД, кој користи стандарден електронски протокол (SMTP и POP3). Новинарите на Радио Слободна Европа ја потврдиле автентичноста на базата.
Засега нема докази дека Жилјаев бил нападнат.
Свет
Специјалци вежбале, па по грешка упаднале во училиште и ги исплашиле децата: „Мислеа дека се статисти кои добро глумат“

Полициска вежба во чешкиот град Варнсдорф заврши како вистински фијаско, откако специјалците влегоа во погрешно училиште, предизвикувајќи паника меѓу учениците и професорите.
Според чешките медиуми, полицијата организирала симулација на апсење на вооружен напаѓач во областа Дечин. Планот бил акцијата да се одвива во зградата на поранешно основно училиште, но полицајците грешка влегле во соседната гимназија.
Во таа гимназија никој не бил известен за вежбата – ниту вработените, ниту учениците, пренесува порталот Novinky.
„Полицајците ѕвонеле на вратата, а кога домарот им отворил, едноставно влетале внатре. Професорите и учениците беа шокирани, не знаеја што се случува. Полицајците, пак, мислеа дека се работи за статисти кои добро глумат. Дури по неколку минути сфатија дека нешто не е во ред, а потоа командирите им јавија дека влегле во погрешна зграда“, изјавил градоначалникот на Варнсдорф, Јан Шимек.
Откако сфатиле дека се во грешно училиште, специјалците ја напуштиле гимназијата и преминале во објектот каде што првично требало да се одржи вежбата.
Заменик-градоначалникот Јири Сухарда објаснил дека во истиот комплекс се наоѓаат повеќе образовни институции – гимназија, градинка и поранешно основно училиште.
„Првата единица едноставно ги помешала објектите. Сè се разјасни брзо, полицијата реагираше коректно и веднаш се извини. Не е пријатно, но има и полоши ситуации“, изјавил Сухарда.
Инцидентот го потврдила и чешката полиција, наведувајќи дека се работи за човечка грешка.
„За време на вежбата, екипата влезе во зграда која не беше дел од сценариото. Директорот на полициската управа во Дечин веднаш стапи во контакт со раководството на училиштето и се извини за непријатноста што можела да ја предизвика ситуацијата,“ изјавил портпаролот Камил Марек.