Свет
Бурни реакции за новите царини на Трамп: се огласија Јапонија, Канада и ЕУ

Канада наскоро ќе одговори на новите царини за увезените возила што ги најави американскиот претседател Доналд Трамп и може да воведе реципрочни мерки против САД, изјави канадскиот премиер Марк Карни, коментирајќи ја најавата на американскиот претседател дека од април ќе воведе царини од 25 отсто за тој сегмент.
Карни го нарече потегот на Трамп „директен напад“ и им рече на новинарите дека во четврток ќе свика состанок на владата на високо ниво за да одлучи за одговорот. „Ние ќе ги браниме нашите работници, ќе ги браниме нашите бизниси, ќе ја браниме нашата земја и ќе ја браниме заедно“, рече тој.
Царините инаку би можеле да и наштетат на високо интегрираната северноамериканска автомобилска индустрија. Канада веќе објави пакет одмазднички царини во вкупна вредност од 155 милијарди канадски долари, за кои рече дека ќе бидат воведени во фази, во зависност од потезите на Трамп.
На прашањето кога Канада ќе одговори, Карни рече: „Тоа ќе се случи наскоро, имаме можности. Можеме да воведеме контра царини“.
Во исто време, јапонскиот премиер Шигеру Ишиба рече дека Токио ќе ги стави „сите опции на маса“. Ишиба во тамошниот парламент ги истакна значајните инвестиции на Јапонија во САД, како и фактот дека таму отвора работни места.
„Јапонија е земјата која инвестира најголема сума во Соединетите држави, па се прашуваме дали има смисла Вашингтон да применува униформни царини за сите земји. Тоа е она што го истакнавме и ќе продолжиме да го правиме тоа“, нагласи тој.
Аналитичарите велат дека овој потег може да и нанесе тежок удар на јапонската економија, со оглед на нејзината зависност од извозот на автомобили во САД. Автомобилите учествуваа со 28,3 отсто од вкупниот извоз на Јапонија во САД во 2024 година, што е највисок сооднос меѓу сите извозни производи.
„Мораме да размислиме што е најдобро за националниот интерес на Јапонија. Ги ставаме сите опции на маса за да го разгледаме најефективниот одговор“, истакна Ишиба, без да ги прецизира можните чекори што може да ги преземе Токио.
Незадоволство од најавата на Трамп изрази и претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен.
I deeply regret the U.S. decision to impose tariffs on EU automotive exports.
Tariffs are taxes – bad for businesses, worse for consumers, in the US and the EU.
The EU will continue to seek negotiated solutions, while safeguarding its economic interests ↓
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) March 26, 2025
„Длабоко жалам за одлуката на САД да воведат царини за автомобилите. Царините се даноци – лоши за бизнисите, уште полоши за потрошувачите, во САД и ЕУ. ЕУ ќе продолжи да бара решенија преку преговори, додека ги штити своите економски интереси“, напиша таа на Икс.
Од друга страна, и американските производители на автомобили и нивните глобални конкуренти се погодени од најавата на претседателот Доналд Трамп дека ќе воведе царини од 25 отсто за сите возила од странско производство и автоделови увезени во САД.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.