Свет
ЕУ против селењето на амбасадата на САД во Ерусалим

Високата претставничка на Европската унија за заедничка надворешна политика и безбедност, Федерика Могерини, предупреди во понеделникот вечерта дека е против секоја еднострана акција во врска со контроверзната изјава на новиот американски претседател Доналд Трамп за префрлување на амбасадата на САД во Израел од Тел Авив во Ерусалим.
„Мислам дека е многу важно за сите нас да се воздржиме од еднострани акции, особено од оние коишто би имале тешки последици на големи области од јавното мнение во светот“, предупреди шефицата на дипломатијата на ЕУ, Федерика Могерини на прес-конференцијата по состанокот на министрите за надворешни работи на земјите членки во Брисел.
Доналд Трамп, кој во петок ќе ја преземе должноста претседател на САД, вети дека ќе го признае Ерусалим за престолнина на Израел и во тој град ќе ја премести американската амбасада.
Статусот на Ерусалим е еден од големите камења на сопнување во изралеско-палестинските преговори. Палестинците сакаат Ерусалим, особено неговиот источен дел кој меѓународната заедница го смета за окупирана палестинска територија од Израел во војната од 1967 година, да го прогласат за главен град на својата идна држава. Израелската страна, пак, објави дека Ерусалим го смета за своја неделива и историска престолнина.
Во Париз во неделата делегации на околу 70 земји и организации се собраа на блискоисточната мировна конференција и повторија дека се заземаат за решението со две држави, палестинска и израелска и палестинска и порачаа дека нема да признаат еднострани акции кои би го загрозиле решението постигнато со преговори, особено по прашањето на границите и на статусот на Ерусалим.
Могерини во понеделникот во Брисел тврдеше и дека министрите на конференцијата на која присуствуваше и американскиот државен секретар Џон Кери од администрацијата на демократот Барак Обама на заминување, биле единствени и демантираше дека Велика Британија ја блокирала заедничката изјава на Париската конференција.
„Тоа не одговара на она што се одвиваше на состанокот. Изјавите за тоа прашање беа неофицијални“, тврди шефицата на дипломатијата на ЕУ.
Лондон, чии претставници беа многу резервирани во Париз, во неделата не ја потпиша заедничката изјава.
„Имаме одредени резерви за меѓународната конференција чија цел би требало да биде поттикнување на мирот меѓу двете страни, без нивното присуство, а конференцијата се одржува спротивно на волјата на Израел“, се прецизира во писмената изјава на британскиот Форин Офис, за која се дозна во понеделникот.
Овие пораки доаѓаат во многу експлозивна атмосфера кога решението за две држави се чини недостижно, речиси 70 години по основањето на Државата Израел и почетокот на конфликтот. Пораката од Париз, исто така, дојде пет дена пред стапувањето на власт на новата американска администрација која зазема силни произрелски ставови.
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху оцени во неделата дека конференцијата е „бескорисна“, а палестинската страна изрази задоволство од заклучоците.
Израел остро се спротиставува на секој мултилатерален пристап на ова прашање и израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху остро го критикуваше и пред конференцијата и оцени дека станува збор за палестинска измама под покровителство на Франција, за дополнително да бидат заземени антиизраелски ставови.
Израел тврди дека споменатата меѓународна конференција и неодамнешната резолуција на Советот за безбедност на ОН, за што ја обвини администрацијата на американскиот претседател на заминување Барак Обама, е оддалечување од мирот, бидејќи ги поттикнуваат Палестинците на одбивање на директни преговори со Израел. Министерството за надворешни работи во Ерусалим додаде и дека доколку земјите кои беа застапени во Париз навистина сакаат напредување на мировниот процес, би требало да извршат врз палестинскиот челник Махмуд Абас да ги прифати повикот на премиерот Бенјамин Нетанјаху на директни преговори.
„Конференцијата во Париз беше вештачки обид на лица надвор од Блискиот исток да им диктираат решенија на луѓето на Блискиот исток кои мора да живеат со нивните последици“, се заклучува во изјавата на израелското министерство за надворешни работи./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.