Свет
Забележани големи разлики во просечниот животен век во текот на втората година од Ковид-19
Драматична разлика во просечниот животен век на луѓето меѓу разни региони во светот се појавила во текот на втората година од пандемијата на коронавирусот, покажува студија, според која во Хрватска е забележано намалување на очекуваниот животен век за 11,6 месеци.
Истражувањата покажуваат дека повисоките стапки на вакцинација им помогнале на некои нации да закрепнат многу побргу од другите, објави АФП.
Бидејќи владите водеа разни статистички податоци за Ковид-19, научниците се обидоа да добијат појасна слика за вистинското влијание на пандемијата со мерење на вкупниот број годишни смртни случаи во земјите од сите причини и споредувајќи го со бројот пред пандемијата.
Минатата година, научниците од Леверхулм, центарот за демографска наука на Универзитетот во Оксфорд, рекоа дека во 2020 година пандемијата предизвика најголемо намалување на очекуваниот животен век од Втората светска војна. Но, во 2021 година се појавува ненадејна дивергенција, рече Риди Кашјап, професор по демографија на „Оксфорд“ и коавтор на најновата студија објавена во списанието Nature Human Behaviour.
„Некои земји почнуваат да покажуваат знаци на закрепнување“, а во други ситуацијата „се влошува, загубите се зголемуваат“, рече тој за АФП.
Научниците ги анализираа податоците за смртноста во 29 европски земји вклучувајќи САД и Чиле од 2015 година. Во многу западноевропски земји очекуваниот животен век се врати на нивоата пред пандемијата.
Франција, Белгија, Швајцарија и Шведска дури успеаја целосно да се вратат на бројката од 2019 година. Сепак, во Источна Европа очекуваниот животен век падна на ниво што не е забележано од распадот на Советскиот Сојуз, се вели во студијата.
Во Бугарија очекуваниот животен век се намали за 25 месеци во 2021 година откако падна за 18 месеци претходната година, што значи дека е намален повеќе од три и пол години од почетокот на пандемијата. Бугарија има најниска стапка на вакцинација во Европската Унија.
Според тоа, во 2021 година во Хрватска е забележано намалување на животниот век за 11,6 месеци, во однос на 9,4 месеци пред една година, а во Словенија има зголемување од 3,1 во 2021 година и намалување од 10,4 месеци претходната година.
„Бугарија, Чиле, Хрватска, Чешка, Естонија, Германија, Грција, Унгарија, Литванија, Полска и Словачка претрпеа значително поголеми дефицити во очекуваниот животен век во 2021 година отколку во 2020 година, што укажува на влошување на товарот на смртност за време на пандемијата“, се додава во студијата.
Истражувањето покажува дека Хрватска, Грција, Унгарија, Северна Ирска и Словачка речиси не забележале загуби на живот кај возрасната група од 40 до 59 години во 2020 година, но имаат значително зголемување на смртноста во истата група во 2021 година.
Земјите што имале поголем процент од населението целосно вакцинирано до октомври 2021 година имале помал пад на очекуваниот животен век, покажа студијата.
„Ова сугерира дека постои јасна врска“, рече Кашјап.
Возраста на луѓето што умираат од Ковид-19 исто така се префрли кон помладите луѓе, при што очекуваниот животен век над 80 се враќа во нормала на многу места.
Тоа е „делумно знак дека вакцините навистина ги штитат постарите лица“, рече Кашјап.
Во САД стапката на смртност кај луѓето над 80 години се врати на нивоата пред пандемијата, но стапките на смртност се зголемија за средовечните и помладите, што резултира со опаѓање на очекуваниот животен век во земјата за речиси три месеци.
Во групата на луѓе над 60 години, Словачка, Хрватска и Унгарија се издвојуваат како земји со изненадувачки висок дефицит во очекуваниот животен век со оглед на нивната стапка на вакцинација.
Јонас Шоли, коавтор на студијата од германскиот институт за демографски истражувања „Макс Планк“, рече дека земјите како „Шведска, Швајцарија, Белгија и Франција успеале да закрепнат на нивоата на очекуваниот животен век пред пандемијата бидејќи успеале да ги заштитат и старите и младите“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Орбан: Срамно е како ЕУ се однесува кон Србија
Унгарскиот премиер Виктор Орбан денес изјави дека Србија е клучна земја во Западен Балкан и дека начинот на кој Европската унија се однесува кон Белград е срамен и неправеден.
Орбан го изјави ова пред самитот на Европската унија и земјите од Западен Балкан во Брисел, одговарајќи на прашање за отсуството на Србија од состанокот, објавија регионалните медиуми.
Тој изјави дека Западен Балкан претставува економска резерва на злато за Европската Унија и дека Србија игра клучна улога во регионалната стабилност и заштитата на Европа од мигрантските текови.
„Не можеме ништо да направиме без Србија. Она што се случува тука, мислам на третманот и однесувањето кон Србија, е срамно. Тоа е целосно неправедно и неприфатливо“, рече Орбан.
Унгарскиот премиер истакна дека Србија сочинува повеќе од една третина од вкупното население на Западен Балкан, додека, според него, најмалку половина од економијата на регионот е поврзана со таа земја. Тој додаде дека околу две третини од извозот на Западен Балкан е поврзан со Србија.
„Без Србија, невозможно е да се направи нешто на Западен Балкан“, тврди Орбан.
Тој оцени дека, за да се најдат решенија за постојните предизвици, Европската унија прво треба да ја прифати Србија како членка, а дури потоа да го продолжи процесот на проширување со другите земји во регионот.
„Ние го правиме токму спротивното. Не е добро. Лошо е, неправедно и срамно. Затоа ние Унгарците мора да ја поддржиме Србија да продолжи напред“, заклучи Орбан.
Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави доцна синоќа дека Србија нема да присуствува на денешниот самит ЕУ-Западен Балкан во Брисел, наведувајќи дека не сака владата на земјата да трпи притисок, но повтори дека Белград останува посветен на членството во ЕУ.
фото/депозитфотос
Свет
Убиен почитуван професор од МИТ, бил застрелан пред неговиот дом
Шок и неверување владееше во престижниот Масачусетски институт за технологија (МИТ) и во мирното бостонско предградие Бруклин по веста за бруталното убиство на почитуван професор.
Нуно Ф.Г. Луреиро, 47, професор по нуклеарни науки, инженерство и физика и директор на Центарот за наука за плазма и фузија на МИТ, беше застрелан повеќе пати во понеделникот вечерта во својот дом на улицата Гибс. Починал од повредите во болница рано наутро во вторник, потврди канцеларијата на окружниот обвинител на округот Норфолк, Мајкл В. Морисеј, според „Бостон тајмс“.
Соседка која живее во станот над Луреиро рече дека слушнала повеќе истрели во понеделник вечерта. Кога ја отворила вратата, затекнала ужасна сцена – Лоуреиро лежел на грб на влезот од зградата.
Полициските службеници на местото на настанот пронашле чаури во лобито и куршуми во ѕидот. Информациите за убиецот се спротивставени; еден полицаец пријавил сив седан кој возел со исклучени светла, додека друг споменал син или црн седан.
Шефицата на полицијата во Бруклин, Џенифер Пастер, изјави дека истрагата за убиство е активна и во тек. „За да го заштитиме интегритетот на истрагата, ограничени сме во информациите што можеме да ги споделиме во овој момент и бараме разбирање и трпение од заедницата“, рече Пастер.
Иако ФБИ понуди помош на државните власти, таа во овој момент не е побарана. Специјалниот агент Тед Докс нагласи дека злосторството не изгледа поврзано со пукањето што се случи во саботата на Универзитетот Браун, каде што беа убиени двајца студенти.
Во вторник вечерта на улицата Гибс се одржа бдение во спомен на убиениот професор. Според соседите, Лоуреиро имал три деца, а неговата смрт ја потресе целата заедница.
Претседателката на МИТ, Сали Корнблут, изрази сочувство до семејството. „Соочени со оваа шокантна загуба, нашите мисли се со неговата сопруга и нивното семејство, како и со неговите многубројни посветени студенти, пријатели и колеги“, рече Корнблут, додавајќи дека универзитетот ги поддржува сите погодени од оваа трагедија.
Лоуреиро пораснал во малиот град Визеу, Португалија, и уште од мал знаел дека сака да биде научник. Тој дипломирал физика од Лисабон, докторирал од Империјал колеџ во Лондон и продолжил со постдокторски истражувања на престижниот универзитет Принстон и Националната лабораторија за истражување на фузија во Велика Британија.
По враќањето во Португалија, се приклучил на МИТ во 2016 година. Опишан како „признаен теоретски физичар и научник за фузија“, во 2024 година бил именуван за директор на Центарот за плазма и фузиска наука на МИТ, кој има повеќе од 250 истражувачи и студенти.
Неговото почитување во научната заедница се одразува во фактот дека ја добил Претседателската награда за научници и инженери во рана кариера, највисокото признание што владата на САД им го доделува на научниците во рана кариера.
Свет
Зеленски бара конкретни чекори против Русија
Украинскиот претседател Володимир Зеленски ги повика сојузниците на Украина да му дадат поддршка на Киев и да и покажат на Русија дека војната е бесмислена, пред клучниот самит на Европската унија на кој треба да се разговара за замрзнатите средства на Русија.
„Исходот од овие состаноци – исходот за Европа – мора да биде таков што Русија ќе почувствува дека нејзината желба да продолжи со борбите следната година ќе биде бесмислена бидејќи Украина ќе има поддршка“, рече Зеленски во своето вечерашно обраќање.
Тој ги повика украинските партнери да донесат одлука за користење на речиси 250 милијарди долари замрзнати руски државни средства во Европската унија, од кои повеќето се чуваат во белгискиот Euroclear, за поддршка на заем за Украина.
Владите на ЕУ минатата недела се согласија да ги задржат средствата замрзнати до понатамошно известување, наместо да гласаат на секои шест месеци дали да го продолжат статусот.
Некои европски лидери се спротивставија на планот, плашејќи се дека тоа би можело да претставува правни ризици за нив.
„Ни треба сите наши партнери да имаат храброст да ја видат вистината, да ја признаат вистината и да дејствуваат соодветно“, рече Зеленски. Тој додаде дека постапките на Русија покажуваат дека таа има намера да продолжи да се бори следната година.
„Сојузниците во Соединетите Американски Држави често велат дека се чини дека Русија сака да ја заврши војната. Но, Русија испраќа сосема поинаква реторика и сигнали, вклучително и официјални наредби до својата војска“, рече Зеленски.
фото/депозитфотос

