Свет
Забележани големи разлики во просечниот животен век во текот на втората година од Ковид-19
Драматична разлика во просечниот животен век на луѓето меѓу разни региони во светот се појавила во текот на втората година од пандемијата на коронавирусот, покажува студија, според која во Хрватска е забележано намалување на очекуваниот животен век за 11,6 месеци.
Истражувањата покажуваат дека повисоките стапки на вакцинација им помогнале на некои нации да закрепнат многу побргу од другите, објави АФП.
Бидејќи владите водеа разни статистички податоци за Ковид-19, научниците се обидоа да добијат појасна слика за вистинското влијание на пандемијата со мерење на вкупниот број годишни смртни случаи во земјите од сите причини и споредувајќи го со бројот пред пандемијата.
Минатата година, научниците од Леверхулм, центарот за демографска наука на Универзитетот во Оксфорд, рекоа дека во 2020 година пандемијата предизвика најголемо намалување на очекуваниот животен век од Втората светска војна. Но, во 2021 година се појавува ненадејна дивергенција, рече Риди Кашјап, професор по демографија на „Оксфорд“ и коавтор на најновата студија објавена во списанието Nature Human Behaviour.
„Некои земји почнуваат да покажуваат знаци на закрепнување“, а во други ситуацијата „се влошува, загубите се зголемуваат“, рече тој за АФП.
Научниците ги анализираа податоците за смртноста во 29 европски земји вклучувајќи САД и Чиле од 2015 година. Во многу западноевропски земји очекуваниот животен век се врати на нивоата пред пандемијата.
Франција, Белгија, Швајцарија и Шведска дури успеаја целосно да се вратат на бројката од 2019 година. Сепак, во Источна Европа очекуваниот животен век падна на ниво што не е забележано од распадот на Советскиот Сојуз, се вели во студијата.
Во Бугарија очекуваниот животен век се намали за 25 месеци во 2021 година откако падна за 18 месеци претходната година, што значи дека е намален повеќе од три и пол години од почетокот на пандемијата. Бугарија има најниска стапка на вакцинација во Европската Унија.
Според тоа, во 2021 година во Хрватска е забележано намалување на животниот век за 11,6 месеци, во однос на 9,4 месеци пред една година, а во Словенија има зголемување од 3,1 во 2021 година и намалување од 10,4 месеци претходната година.
„Бугарија, Чиле, Хрватска, Чешка, Естонија, Германија, Грција, Унгарија, Литванија, Полска и Словачка претрпеа значително поголеми дефицити во очекуваниот животен век во 2021 година отколку во 2020 година, што укажува на влошување на товарот на смртност за време на пандемијата“, се додава во студијата.
Истражувањето покажува дека Хрватска, Грција, Унгарија, Северна Ирска и Словачка речиси не забележале загуби на живот кај возрасната група од 40 до 59 години во 2020 година, но имаат значително зголемување на смртноста во истата група во 2021 година.
Земјите што имале поголем процент од населението целосно вакцинирано до октомври 2021 година имале помал пад на очекуваниот животен век, покажа студијата.
„Ова сугерира дека постои јасна врска“, рече Кашјап.
Возраста на луѓето што умираат од Ковид-19 исто така се префрли кон помладите луѓе, при што очекуваниот животен век над 80 се враќа во нормала на многу места.
Тоа е „делумно знак дека вакцините навистина ги штитат постарите лица“, рече Кашјап.
Во САД стапката на смртност кај луѓето над 80 години се врати на нивоата пред пандемијата, но стапките на смртност се зголемија за средовечните и помладите, што резултира со опаѓање на очекуваниот животен век во земјата за речиси три месеци.
Во групата на луѓе над 60 години, Словачка, Хрватска и Унгарија се издвојуваат како земји со изненадувачки висок дефицит во очекуваниот животен век со оглед на нивната стапка на вакцинација.
Јонас Шоли, коавтор на студијата од германскиот институт за демографски истражувања „Макс Планк“, рече дека земјите како „Шведска, Швајцарија, Белгија и Франција успеале да закрепнат на нивоата на очекуваниот животен век пред пандемијата бидејќи успеале да ги заштитат и старите и младите“.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Политико: Европските дипломати во Вашингтон во неизвесност по новата стратегија на САД
Европските дипломати во Вашингтон се соочуваат со мрачна атмосфера и чувство дека трансатлантскиот сојуз, каков што постоеше по Втората светска војна, е сериозно нарушен под администрацијата на Доналд Трамп, пишува Политико.
По објавувањето на новата американска Стратегија за национална безбедност, која поранешниот шеф на европската дипломатија Жозеп Борел ја опиша како „политичка објава на војна“, европските претставници сѐ почесто чувствуваат отворен презир од Вашингтон. Според изјави на дипломати дадени под услов на анонимност, „Западниот сојуз е завршен“ и односите „никогаш нема да се вратат на старо“.
„По неколку божиќни забави во европските амбасади оваа недела, стана јасно дека атмосферата е прилично мрачна, какода го гледаат Гринч како им го краде Божиќ“, пишува Политико.
Политико наведува дека кај европските дипломати владее „психосоцијална дезориентација“ – чувство на губење на идентитет и сигурност, предизвикано од наглиот прекин со поредокот воспоставен по 1945 година. Иако дел од нив сè уште се надеваат дека ситуацијата ќе се нормализира со нов американски претседател, други признаваат дека Трамп ја принудува Европа да се соочи со сопствените слабости.
Новата американска надворешна политика, според текстот, повеќе не се темели на вредности и демократија, туку на принципот „што функционира за Америка“, што вклучува приближување кон авторитарни режими и избегнување критики кон земји како Русија, Кина и Иран.
Свет
Орбан: Одземањето на замрзнатиот руски имот значи објава на војна
Унгарскиот премиер Виктор Орбан изјави дека плановите на Европската унија за користење на замрзнатиот руски имот претставуваат „објава на војна“ и носат сериозни ризици за европската економија.
Говорејќи на антивоен собир во Мохач, Орбан предупреди дека одземањето на 200 до 300 милијарди евра руски имот ќе има последици, вклучително и загрозување на довербата во еврото и потенцијален удар врз белгиската економија, каде што средствата се депонирани.
„Ќе се борам во Брисел, тие ја заобиколуваат Унгарија и посегнуваат по руски средства, тоа е објава на војна. Никогаш не сум видел дека земањето 200-300 милијарди евра средства нема никакви последици“, рече Орбан.
Тој ја обвини Европската унија дека ја водат тројца Германци кои, според него, ја туркаат Унијата во „слепа улица“.
Орбан повторно го истакна својот став дека војната во Украина ќе ја платат не само сегашните генерации, туку и идните, преку задолжување и економски притисоци, додавајќи дека Унгарија ќе се спротивстави на таквите политики во Брисел.
Фото: depositphotos
Регион
По три децении, Хрватска регистрира случај на лепра
Во Хрватска е потврден изолиран случај на лепра, хронична заразна болест позната уште од библиски времиња. Станува збор за странски работник, а надлежните институции уверуваат дека ситуацијата е под контрола и дека нема причина за паника, објави „Индекс“, повикувајќи се на Министерството за здравство.
Последниот регистриран случај на лепра во Хрватска бил во 1993 година.
Лепрата, позната и како губа, е хронична заразна болест предизвикана од бактеријата Mycobacterium leprae. Најчесто ги зафаќа кожата и периферните нерви, а доколку не се лекува, може да доведе до трајни оштетувања и инвалидитет. Иако со векови била симбол на стигма и изолација, денес лепрата успешно се лекува со комбинација од антибиотици и претставува излечива болест. Според податоците на Светската здравствена организација, повеќето заболени со навремено лекување можат да водат нормален живот без ризик за околината.
Ситуацијата е под контрола, смируваат надлежните
Пациентот со симптоми на лепра пред околу десет дена се јавил кај епидемиолозите во Сплит. Случајот го потврди и раководителот на Службата за епидемиологија на заразни болести при Хрватскиот завод за јавно здравје, Бернард Кајиќ.
„За ова не се зборуваше јавно затоа што случајот е навреме откриен. Човекот се лекува, неговите блиски контакти добија постекспозициска терапија, иако тие не се заразени. Сè е под контрола“, изјави Кајиќ.
Од Министерството за здравство појаснија дека станува збор за странски работник од Непал, кој со семејството живее во Хрватска веќе две години.
Болест што се лекува
Кајиќ објасни дека лепрата се манифестира со кожни промени и оштетувања на нервите, поради што пациентите губат осет или чувствуваат слабост. „Слично како и туберкулозата, која исто така е хронична болест, лепрата може да се излекува. Лекувањето трае од шест до дванаесет месеци со повеќе видови лекови. Не станува збор за нешто страшно“, нагласи тој.
Можни здравствени проверки за странски работници
Во Хрватска се подготвува регулатива, поттикната од ХЗЈЗ, со која странските работници би морале да приложат доказ за вакцинација за да добијат дозвола за работа. Станува збор за основни вакцини важни за колективниот имунитет, а се разгледува и воведување прегледи за болести кои не се присутни во земјата, со цел навремено откривање и спречување на нивно ширење.
За случајот зборуваше и Иван Пуљиз, раководител на Клиниката за инфективни болести „Д-р Фран Михаљевиќ“, кој истакна дека нема причина за загриженост кај граѓаните.
„Последниот случај во Хрватска бил пред повеќе од 30 години. Во текот на 20 век биле регистрирани околу 20 случаи“, изјави Пуљиз, додавајќи дека болеста повторно се појавува поради миграции од земји каде што лепрата сè уште е ендемска, како делови од Бразил, Индија, Индонезија и Демократска Република Конго.
Инкубацискиот период може да трае од половина година до 10 години, а понекогаш и подолго, поради што болеста не може однапред да се детектира кај лица кои доаѓаат од тие региони.
Нема опасност од ширење
Лекарите нагласуваат дека лепрата не е високо заразна болест. За пренос е потребен долготраен и близок контакт, најчесто во рамки на исто домаќинство. Не е потребна ниту посебна изолација, а терапијата брзо го намалува ризикот од заразување.
Случај и во Романија
Како што пренесува „Индекс“, во Романија неодамна е потврден прв случај на лепра по повеќе од 40 години. Заболена е жена од азиско потекло, вработена како масерка во спа-центар во Клуж-Напока, додека уште три лица се под медицински надзор. Објектот е привремено затворен, спроведена е дезинфекција и е започната епидемиолошка истрага. Последниот случај во Романија бил регистриран во 1981 година.
Фото: pexels

