Свет
Католичката црква пред најважната одлука од нејзината понова историја

Смртта на папата Франциско го означи почетокот на можеби најважната фаза во поновата историја на Католичката црква – борбата за нејзиниот идентитет и иднина.
Следната конклава, која ќе ги собере кардиналите од целиот свет нема да биде само избор на нов поглавар. Тоа ќе биде судир на две визии: да се продолжи со реформите што ги иницира Папата од Аргентина или да се врати Црквата на поконзервативен пат.
Во Ватикан дејствува мала, но организирана и влијателна група која сака да поништи многу одлуки на Франциско. На многумина најмногу им пречеше неговата отвореност за заедница за разведените и повторно венчаните, прифаќањето на ЛГБТК+ верниците и острата критика на конзервативните католици кои, како што рече, сакаат да ја вратат црквата „наназад“.
Тие кругови се особено вознемирени од реформите на Френсиско, кои вклучуваат поголема улога на жените во Црквата, потенцијално како ѓаконики, и вклучување на лаици во одлучувањето. Овие промени беа забележани и дискутирани преку Архиерејскиот синод, а реформскиот процес се очекува да заврши до 2028 година.
Иако гласаат само кардиналите помлади од 80 години, постарите и пензионираните кардинали играат важна улога во неформалните консултации пред конклавата. Многумина од нив не се луѓе на Франциско и би можеле да се обидат да го насочат разговорот во поконзервативна насока.
Меѓу клучните фигури кои би можеле да влијаат на изборот се американскиот кардинал Бласе Купич, пензионираниот индиски кардинал Освалд Грацијас, поранешниот папски нунциј на САД Кристоф Пјер, Британецот Артур Рош и искусниот хондурас кардинал Оскар Родригез Марадијага.
Во игра се и Канаѓанецот Марк Оулет, Ганаецот Питер Турксон и њујоршкиот кардинал Тимоти Долан. Критиките често доаѓаат од пензионираниот кардинал Џозеф Зен од Хонг Конг, кој со години се спротивставуваше на политиката на Френсиско кон Кина.
Претстојната конклава нема да се одржи само зад затворени врати – улога ќе имаат и социјалните мрежи и дигиталните кампањи. Во 2024 година, веб-страницата „Извештај на колеџот на кардиналите“ беше отворена во Соединетите држави, на која детално се опишани ставовите на кардиналите за истополовите заедници, женското ракополагање и односите Ватикан-Кина. Групата „The Red Hat Report“ се обиде да собере повеќе од еден милион долари за досиејата за папите, тврдејќи дека нивната анализа би го спречила изборот на Франциско да постоеле.
Некои африкански и источноевропски бискупи веќе се противат на благословите за истополовите парови.
Некои верници и кардинали можеби ќе сакаат папа кој ќе ги продолжи реформите, но со помалку „изненадувања“ и медиумско внимание. Но, реформите почнаа и прашање е дали нешто може да ги спречи, освен можеби новиот папа.
Идната конклава ќе се одржи под притисок на историјата, поделеноста, реформите и отпорот. Кој и да биде избран ќе го понесе товарот на наследството на Френсиско и очекувањата на повеќе од милијарда католици, а дали ќе ги исполнат или ќе го сменат правецот ќе се види многу брзо.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Колесник: Складиштата со нуклеарно оружје во Полска ќе станат цели за руски ракети

Локациите на нуклеарно оружје во Полска ќе станат легитимна цел на руската армија, изјави членот на Комитетот за одбрана на државната дума, Андреј Колесник. Тој нагласи дека ваквите провокации од страна на Полјаците би можеле да доведат до трета светска војна.
„Или можеби ќе сфатиме дека мора да започнеме превентивен удар врз нуклеарниот потенцијал што е во Полска? Трета светска војна, светот ќе се сруши – нема опции. Значи, ова е пат што води кон ескалација и на крајот до Трета светска војна. Дали им е потребно? Секој претседател сака да ја покаже својата сила и цврстина. Не мислам дека Полска ќе има корист од ова. Значи, за нас, ова е само уште една цел. Или ќе бидат крстосувачки ракети – нема разлика. Некои [руски] ракети ќе бидат пренасочени кон Полска“, забележа Колесник.
Пратеникот нагласи дека досега Русија беше доста попустлива кон непријателските потези на Полска за распоредување конвенционално оружје.
Развојот на нуклеарниот капацитет би бил пресвртница во односите меѓу двете земји, додаде тој.
„Ќе имаме нови цели на полска територија ако Полска одлучи да стане цел. Претходно бевме попустливи по ова прашање: конвенционално оружје, авијација. Полска порано беше пријателска земја. Но, во изминатите 30 години, тие се направија целосно бескорисни ако одлучат да распоредат нуклеарно оружје на нивна територија“, заклучи Колесник.
Претходно, полскиот претседател Карол Навроцки изјави дека земјата треба да добие пристап до заедничка употреба на нуклеарно оружје од страна на сојузниците. Затоа, Варшава треба да се приклучи на програмата на НАТО за нуклеарно одвраќање.
Фото: принтскрин
Свет
(Видео) Два летачки автомобили се судрија во Кина

Два летачки автомобили од кинескиот производител на електрични возила Xpeng Inc. се судрија во воздух за време на тест лет на аеромитинг во Чангчун, повторно отворајќи прашања за безбедноста на технологијата, објави Bloomberg.
Според Xpeng Aeroht, стартап компанија која стана подружница на Xpeng во 2020 година, едно од таканаречените електрични возила за вертикално полетување и слетување (eVTOL) се запалило при слетувањето, додека другото успеало безбедно да слета.
Flying Car collision in China raised safety concerns for eVTOL Industry for the Urban Air Mobility (UAM) networks while confronting real-world risks.
The flying car collision in Changchun shocked a crowd during an airshow rehearsal on September 16, raising questions on… pic.twitter.com/FdXmJeLtVK
— FL360aero (@fl360aero) September 17, 2025
Снимките од инцидентот покажуваат облак од црн чад што се издига од урнатиот eVTOL на рамно тревно поле, со противпожарни возила во близина. Двата летачки автомобили се приближиле еден до друг и воспоставиле контакт за време на тест летот, а властите оттогаш ја расчистиле областа и започнале истрага за причината, соопшти Xpeng Aeroht.
The XPENG X2 is a two-seater flying car developed by XPENG AEROHT. It adopts an enclosed cockpit with a minimalist teardrop-shaped design. To reduce weight, the XPENG X2 has a complete carbon fiber structure.
Credit: XPENG AEROHT #flyingcars #technology #engineering #evtol… pic.twitter.com/mucyJU12kU
— Wevolver (@WevolverApp) February 7, 2025
Според Bloomberg, инцидентот би можел да биде сериозен удар за Xpeng Aeroht, кој се подготвува да започне со испораки на својот модел на носач на авиони – класично електрично возило кое доаѓа со посебен eVTOL модул. Копнениот носач на авиони моментално е достапен за нарачка во Кина, а масовното производство се очекува во 2026 година.
Кина долго време промовира визија за таканаречената економија на ниска надморска височина, што би и користело на индустријата eVTOL и би го поттикнало нивното масовно усвојување. Сепак, остануваат прашањата за безбедноста и сигурноста на летачките возила што треба да превезуваат луѓе на кратки растојанија, а се предвидува дека многу од нив ќе бидат без пилоти, пренесува медиумот.
Xpeng Aeroht изјави дека никој не е повреден, иако на местото на несреќата се видени служби за итни случаи. Во видеата споделени на социјалните медиуми, може да се видат пожарникари како истураат вода врз летачкото возило што гори, додека претставник на компанијата сè уште не одговорил на прашањата за можни повреди.
Несреќата со eVTOL се случи само една недела откако Xpeng ги повлече повеќето од своите електрични возила P7+ поради дефект на контролниот систем.
Свет
ОН: Жените од Газа се принудени да се породуваат на улица поради израелските напади

Обединетите нации соопштија дека жените во Појасот Газа се принудени да се породуваат на улица, додека илјадници се раселени поради израелските воени операции што траат од октомври 2023 година, пренесува Анадолија.
„Израелската офанзива во Газа ги принудува жените да се породуваат на улица, без болници, лекари или чиста вода“, изјави портпаролот на ОН, Стефан Дујарик, на прес-конференција, повикувајќи се на Фондот за население на ОН (УНФПА).
„Ситуацијата се влошува од час во час“
„УНФПА вели дека 23.000 жени се оставени без грижа, а околу 15 бебиња се раѓаат секоја недела без медицинска помош“, додаде тој.
Дујарик повика на итна заштита на цивилите, велејќи дека ситуацијата на терен „се влошува од час во час“. Тој нагласи дека „издавањето наредби за раселување не ги ослободува страните во конфликтот од нивната одговорност да ги заштитат цивилите за време на непријателствата“.
Тој рече дека Израел „уште еднаш им наредил“ на луѓето во градот Газа да ја напуштат областа во следните 48 часа и „да се движат кон југ преку привремениот премин на патот Салах ад Дин, кој поминува низ центарот на Појасот Газа“.
„Илјадници луѓе продолжуваат да бегаат поради активните непријателства. Патиштата, како што можете да замислите, се пренатрупани. Луѓето се гладни, а децата се трауматизирани“, рече тој.
Тој, исто така, нагласи дека Израел продолжува да ги попречува операциите за помош во енклавата, велејќи дека „вчера, две хуманитарни операции за прием на пратки храна од преминот Газа беа откажани или одбиени“.
„Другите мисии беа овозможени, но се соочија со пречки на терен. Преминот Зиким беше затворен петти ден по ред“, рече тој.
Фото: принтскрин