Свет
Руте: Светот станува сè поопасно место, ги зголемуваме средствата за одбрана
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, денес во Хаг изјави дека 32-те членки на алијансата ќе донесат „смели одлуки“ на самитот оваа недела, вклучително и усвојување на нов инвестициски план што ќе ги зголеми трошоците за одбрана на пет проценти од бруто домашниот производ (БДП).
На прес-конференцијата еден ден пред почетокот на самитот на НАТО, Руте рече дека сите членки на алијансата ќе ја исполнат целта за издвојување на два проценти од БДП за одбрана оваа година, иако на почетокот на 2025 година, „седум-осум сојузници“ не го достигнаа тоа ниво.
„Значи, постигнавме клучен напредок во последните пет, шест месеци. Новиот план за инвестиции во одбраната, за кој сојузниците ќе се договорат на самитот во Хаг, воведува нова основа: ќе инвестираме пет проценти од БДП во одбраната. Тоа е квантен скок што е амбициозен, историски и фундаментален за обезбедување на нашата иднина“, рече Руте.
Тој изјави дека Шпанија, која се спротивстави на зголемувањето на средствата за одбрана на пет проценти од БДП, не е ослободена од оваа обврска.
„НАТО нема клаузула за исклучок“, рече Руте во врска со ставот на Шпанија за обврската да издвои пет проценти од БДП, на што инсистира американскиот претседател Доналд Трамп.
Европските членки на НАТО учествуваат со само 30 проценти од вкупните средства на алијансата за одбрана. Некои европски земји, како што се Полска, Естонија и Литванија, веќе ги зголемија трошоците за одбрана на пет проценти од БДП, додека Шпанија е на заднината, со помалку од два проценти.
Руте, исто така, рече дека самитот во Хаг ќе се одржи „во вистински историски момент, со значајни и растечки безбедносни предизвици“ за НАТО.
„Како што светот станува сè поопасно место, лидерите на сојузничките земји ќе донесат смели одлуки за зајакнување на нашата колективна одбрана, што ќе го направи НАТО посилен, пофер и посмртоносен сојуз“, рече Руте.
Руте рече дека безбедносната ситуација во светот „драматично се променила“ во последните неколку години, уште од руската окупација на Крим во 2014 година, а особено од 2022 година, кога Русија започна целосна инвазија на Украина.
Тој додаде дека членовите на алијансата затоа мора да достигнат значително повисоко ниво на распределба за одбрана од сегашното, за да можат сите да ја бранат територијата во случај на напад.
„Во исто време, Русија работи заедно со Северна Кореја, Кина, Иран. Кина, исто така, брзо ги зајакнува своите вооружени сили на нивоа што никогаш порано не се видени. Безбедносната ситуација драматично се промени и затоа овој самит е важен – сојузниците мора да бидат способни да се одбранат. Ако дојде тој момент, треба да стоиме заедно, обединети, не само во духот, туку и во пракса“, рече Руте кога беше прашан дали граѓаните на Западен Балкан имаат причина да се грижат.
Руте, исто така, рече дека „пет од осумте земји од Западен Балкан се во НАТО“, дека во Косово има мисија КФОР и дека алијансата во БиХ тесно соработува со мисијата ЕУФОР.
„Јас сум во постојан дијалог со претседателот на Србија, се познаваме долго време, сме блиски пријатели, но не секогаш се согласуваме. И важно е да го продолжиме овој разговор“, рече Руте.
Генералниот секретар на НАТО, исто така, рече дека Русија останува „најголемата и најдиректна закана“ со која се соочува алијансата.
„Москва ја продолжува војната против Украина со поддршка на Северна Кореја, Иран, Кина и Белорусија. Мора да продолжиме да ѝ обезбедуваме на Украина она што ѝ е потребно за да се одбрани и да ги одбие нападите во иднина. Нашата поддршка за Украина е непоколеблива и нема да се откажеме од неа“, рече Руте.
Тој изјави дека наместо најавените 20 милијарди евра, сојузниците ќе обезбедат повеќе од 35 милијарди евра дополнителна безбедносна помош за Украина следната година.
Руте, исто така, рече дека Иран „не смее да развива нуклеарно оружје“.
„Кога станува збор за ставот на НАТО кон нуклеарната програма на Иран, сојузниците одамна се согласија дека Иран не смее да развива нуклеарно оружје. Мојот најголем страв е дека Иран поседува и би можел да користи и распореди нуклеарно оружје со цел да ја зајакне својата контрола врз Израел, целиот регион и другите делови од светот“, рече Руте.
Тој ги отфрли обвинувањата дека бомбардирањето на нуклеарните постројки на Иран од страна на САД на 22 јуни е кршење на меѓународното право.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Колесник: Складиштата со нуклеарно оружје во Полска ќе станат цели за руски ракети
Локациите на нуклеарно оружје во Полска ќе станат легитимна цел на руската армија, изјави членот на Комитетот за одбрана на државната дума, Андреј Колесник. Тој нагласи дека ваквите провокации од страна на Полјаците би можеле да доведат до трета светска војна.
„Или можеби ќе сфатиме дека мора да започнеме превентивен удар врз нуклеарниот потенцијал што е во Полска? Трета светска војна, светот ќе се сруши – нема опции. Значи, ова е пат што води кон ескалација и на крајот до Трета светска војна. Дали им е потребно? Секој претседател сака да ја покаже својата сила и цврстина. Не мислам дека Полска ќе има корист од ова. Значи, за нас, ова е само уште една цел. Или ќе бидат крстосувачки ракети – нема разлика. Некои [руски] ракети ќе бидат пренасочени кон Полска“, забележа Колесник.
Пратеникот нагласи дека досега Русија беше доста попустлива кон непријателските потези на Полска за распоредување конвенционално оружје.
Развојот на нуклеарниот капацитет би бил пресвртница во односите меѓу двете земји, додаде тој.
„Ќе имаме нови цели на полска територија ако Полска одлучи да стане цел. Претходно бевме попустливи по ова прашање: конвенционално оружје, авијација. Полска порано беше пријателска земја. Но, во изминатите 30 години, тие се направија целосно бескорисни ако одлучат да распоредат нуклеарно оружје на нивна територија“, заклучи Колесник.
Претходно, полскиот претседател Карол Навроцки изјави дека земјата треба да добие пристап до заедничка употреба на нуклеарно оружје од страна на сојузниците. Затоа, Варшава треба да се приклучи на програмата на НАТО за нуклеарно одвраќање.
Фото: принтскрин
Свет
(Видео) Два летачки автомобили се судрија во Кина
Два летачки автомобили од кинескиот производител на електрични возила Xpeng Inc. се судрија во воздух за време на тест лет на аеромитинг во Чангчун, повторно отворајќи прашања за безбедноста на технологијата, објави Bloomberg.
Според Xpeng Aeroht, стартап компанија која стана подружница на Xpeng во 2020 година, едно од таканаречените електрични возила за вертикално полетување и слетување (eVTOL) се запалило при слетувањето, додека другото успеало безбедно да слета.
Flying Car collision in China raised safety concerns for eVTOL Industry for the Urban Air Mobility (UAM) networks while confronting real-world risks.
The flying car collision in Changchun shocked a crowd during an airshow rehearsal on September 16, raising questions on… pic.twitter.com/FdXmJeLtVK
— FL360aero (@fl360aero) September 17, 2025
Снимките од инцидентот покажуваат облак од црн чад што се издига од урнатиот eVTOL на рамно тревно поле, со противпожарни возила во близина. Двата летачки автомобили се приближиле еден до друг и воспоставиле контакт за време на тест летот, а властите оттогаш ја расчистиле областа и започнале истрага за причината, соопшти Xpeng Aeroht.
The XPENG X2 is a two-seater flying car developed by XPENG AEROHT. It adopts an enclosed cockpit with a minimalist teardrop-shaped design. To reduce weight, the XPENG X2 has a complete carbon fiber structure.
Credit: XPENG AEROHT #flyingcars #technology #engineering #evtol… pic.twitter.com/mucyJU12kU
— Wevolver (@WevolverApp) February 7, 2025
Според Bloomberg, инцидентот би можел да биде сериозен удар за Xpeng Aeroht, кој се подготвува да започне со испораки на својот модел на носач на авиони – класично електрично возило кое доаѓа со посебен eVTOL модул. Копнениот носач на авиони моментално е достапен за нарачка во Кина, а масовното производство се очекува во 2026 година.
Кина долго време промовира визија за таканаречената економија на ниска надморска височина, што би и користело на индустријата eVTOL и би го поттикнало нивното масовно усвојување. Сепак, остануваат прашањата за безбедноста и сигурноста на летачките возила што треба да превезуваат луѓе на кратки растојанија, а се предвидува дека многу од нив ќе бидат без пилоти, пренесува медиумот.
Xpeng Aeroht изјави дека никој не е повреден, иако на местото на несреќата се видени служби за итни случаи. Во видеата споделени на социјалните медиуми, може да се видат пожарникари како истураат вода врз летачкото возило што гори, додека претставник на компанијата сè уште не одговорил на прашањата за можни повреди.
Несреќата со eVTOL се случи само една недела откако Xpeng ги повлече повеќето од своите електрични возила P7+ поради дефект на контролниот систем.
Свет
ОН: Жените од Газа се принудени да се породуваат на улица поради израелските напади
Обединетите нации соопштија дека жените во Појасот Газа се принудени да се породуваат на улица, додека илјадници се раселени поради израелските воени операции што траат од октомври 2023 година, пренесува Анадолија.
„Израелската офанзива во Газа ги принудува жените да се породуваат на улица, без болници, лекари или чиста вода“, изјави портпаролот на ОН, Стефан Дујарик, на прес-конференција, повикувајќи се на Фондот за население на ОН (УНФПА).
„Ситуацијата се влошува од час во час“
„УНФПА вели дека 23.000 жени се оставени без грижа, а околу 15 бебиња се раѓаат секоја недела без медицинска помош“, додаде тој.
Дујарик повика на итна заштита на цивилите, велејќи дека ситуацијата на терен „се влошува од час во час“. Тој нагласи дека „издавањето наредби за раселување не ги ослободува страните во конфликтот од нивната одговорност да ги заштитат цивилите за време на непријателствата“.
Тој рече дека Израел „уште еднаш им наредил“ на луѓето во градот Газа да ја напуштат областа во следните 48 часа и „да се движат кон југ преку привремениот премин на патот Салах ад Дин, кој поминува низ центарот на Појасот Газа“.
„Илјадници луѓе продолжуваат да бегаат поради активните непријателства. Патиштата, како што можете да замислите, се пренатрупани. Луѓето се гладни, а децата се трауматизирани“, рече тој.
Тој, исто така, нагласи дека Израел продолжува да ги попречува операциите за помош во енклавата, велејќи дека „вчера, две хуманитарни операции за прием на пратки храна од преминот Газа беа откажани или одбиени“.
„Другите мисии беа овозможени, но се соочија со пречки на терен. Преминот Зиким беше затворен петти ден по ред“, рече тој.
Фото: принтскрин

