Свет
Сателит што беше исклучен во 1967 година почна да емитува сигнал, астрономите збунети
Астрономите во Австралија открија необичен радио сигнал кон средината на јуни, објави CNN. На почетокот, истражувачите мислеа дека откриле нешто необично.
„Бевме навистина возбудени, мислевме дека откривме непознат објект во близина на Земјата“, рече Кленси Џејмс, вонреден професор на Институтот за радиоастрономија Куртин на Универзитетот Куртин во Западна Австралија. Податоците што ги проучуваше Џејмс и неговиот тим дојдоа од радиотелескопот ASKAP – низа од 36 антени високи околу три ката, лоцирани на територијата на народот Ваџари Јамаџи. Телескопот обично се користи за пребарување на таканаречени „брзи радио бранови“ (FRB) – бранови на енергија што доаѓаат од далечни галаксии.
„Ова се неверојатно моќни радио бранови што траат околу милисекунда“, рече Џејмс. „Не знаеме точно што ги произведува и се обидуваме да го откриеме тоа, бидејќи тие ги побиваат познатите закони на физиката, тие се толку силни. Исто така, се обидуваме да ги користиме за да ја проучиме дистрибуцијата на материјата во универзумот.“
Научниците веруваат дека ваквите сигнали може да доаѓаат од магнетари – екстремно густите остатоци од мртви ѕвезди со силни магнетни полиња. „Магнетарите се апсолутно луди“, рече Џејмс. „Тие се најекстремните нешта што постојат во универзумот пред нешто да стане црна дупка.“
Но, сигналот што го снимија дојде многу блиску до Земјата – толку блиску што не можеше да биде астрономски објект. „Успеавме да пресметаме дека доаѓа од околу 2.800 милји оддалеченост. И совршено се совпаѓаше со локацијата на стар сателит наречен Реле 2. Постојат бази на податоци каде што можете да проверите каде е секој сателит, а ниеден друг не беше во близина“, објасни Џејмс.
Краток спој по децении тишина
Во 1964 година, НАСА го лансираше Реле 2, експериментален комуникациски сателит. Тоа беше подобрен модел на Реле 1, кој се користеше за пренесување сигнали помеѓу САД и Европа и за емитување на Олимписките игри во Токио во 1964 година.
Три години по лансирањето, Реле 2 ја заврши својата мисија – двата главни инструменти откажаа и оттогаш бесцелно орбитира околу Земјата како вселенски отпад. Но, на 13 јуни 2025 година, Џејмс и неговиот тим го поврзаа тој стар сателит со чуден сигнал што го детектираа.
Дали „мртов“ сателит одеднаш може да оживее по повеќе од половина век тишина?
За да се обидат да одговорат на тоа прашање, астрономите напишаа научен труд што ќе биде објавен во The Astrophysical Journal Letters. Тие сфатија дека изворот не е некоја галактичка аномалија кога забележаа дека сликата што ја генерираше телескопот е заматена.
„Причината зошто ја добивме заматената слика беше затоа што изворот беше во блиското поле на антената – во рамките на десетици илјади километри“, рече Џејмс. „Кога изворот е толку блиску, сигналот трае малку подолго за да стигне до надворешните антени, создавајќи закривен бранов фронт, за разлика од прав бран кога доаѓа од далеку.“
За да ја изострат сликата, научниците ги исклучија податоците од надворешните антени и го анализираа само внатрешниот дел од телескопот.
„На почетокот, сигналот изгледаше доста слаб. Но, како што зумиравме, стануваше сè посилен и посилен. Целиот сигнал траеше околу 30 наносекунди, а најсилниот дел траеше само три наносекунди, што е токму на границата на она што нашиот инструмент може да го сними“, рече Џејмс. „Сигналот беше околу 2.000 до 3.000 пати посилен од сè друго што сме го детектирале – најсветлата работа на небото.“
Искра во вселената
Научниците веруваат дека блесокот најверојатно бил предизвикан од статички електрицитет насобран на металната површина на сателитот кој одеднаш се испразнил. „Електроните се насобрале на површината на вселенското летало. Тој полека создава електричен полнеж сè додека не се скрати, а потоа одеднаш се појавува искра“, објасни Џејмс.
Друга, помалку веројатна можност е микрометеорит – вселенска карпа со пречник само еден милиметар – да го погоди сателитот. „Ако микрометеорит го погоди вселенското летало со брзина од 12 милји во секунда, добиените остатоци можат да се претворат во плазма – густ, топол гас“, рече Џејмс. „И таа плазма може да емитува краток радио бран“.
Но, за да се случи такво сценарио, треба да се спојат неколку фактори. „Знаеме дека електростатските празнења всушност можат да бидат доста чести“, рече Џејмс. „Тие не се опасни за луѓето, но можат да го оштетат вселенското летало“.
Нова закана за вселенските набљудувања
Бидејќи ваквите феномени се тешки за откривање, Џејмс верува дека настанот покажува како радиотелескопите можат да детектираат необични дефекти на сателитите – и со многу поевтина опрема од големите антенски низи како ASKAP. Тој исто така шпекулира дека постарите сателити како Relay 2 може да бидат направени од материјали кои се посклони кон акумулирање на статички полнежи.
Но, фактот дека сателитите можат да произведат радио бранови што се мешаат во астрономските набљудувања претставува сериозен предизвик – и дополнително го комплицира проблемот со вселенскиот отпад. Од почетокот на вселенската ера, речиси 22.000 сателити се лансирани во орбитата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Вучиќ: Секој ден ме прикажуваат како некаков Хитлер
Ако има некој што е постојано нападнат на ужасен начин во сопствената земја, тоа сум јас. Секој ден ме прикажуваат како некаков Хитлер, вели српскиот претседател, Александар Вучиќ, во интервју за германскиот „Cicero“.
На прашањето: „Фридом Хаус повеќе не ја смета Србија за слободна демократија, туку за хибриден режим. Ве обвинуваат дека ја укинувате поделбата на власта поради вашето прекумерно влијание врз партијата, парламентот и медиумите. Како го коментирате тоа?“, тој одговори:
„Имам сосема поинакво мислење и ја повикувам Фридом Хаус да дојде тука, да разгледа сè и да дојде до искрен резултат на лице место. Знаете, јас веќе го знам тоа. Ако има некој што е постојано нападнат на ужасен начин во сопствената земја, тоа сум јас. Секој ден ме прикажуваат како некаков Хитлер.
А потоа секогаш тврдат дека имаме авторитарен или автократски режим во Србија. Но, да бидеме искрени: Во кој авторитарен режим е можно зградите на владејачката партија да бидат физички нападнати 800 пати откако ја презеде функцијата? 29 пати нашите партиски згради се целосно уништени или изгорени.“
На барање да даде коментар за тоа што српската полиција дејствува против демонстрантите, но и против луѓето кои протестираат против него и за критичките во Европскиот парламент за употреба на брутални методи и наводната употреба на звучни топови, Вучиќ вели:
„Тоа никогаш не се случило. Едноставно не се случило. Ќе ви кажам едно: Ако се покаже дека е употребено акустично оружје, тогаш повеќе не сум претседател. Не ја лажам јавноста. Тие критичари во Европскиот парламент во основа само ја пренесуваа пораката на медиумите што се против нас. Постојат многу различни интереси, бизнис интереси. Верувам дека сите ја знаат вистината, но дека постојат и овие различни интереси.“
Тој во интервјуто вели дека не сака да открие кои странски влади плаќаат за протестите против него, за да не ги расипе односите со тие земји.
„Нема да кажам кои влади ги платиле демонстрантите. Имам докази, но не сакам да ги презентирам бидејќи не сакам да ги загрозам односите со тие земји. Знаеме дека имаше масовна финансиска поддршка за овие луѓе од странство. Интересно е што протестите се променија, последните големи демонстрации дојдоа од ултрадесничарски студентски групи, а не од проевропски групи. И оттогаш, финансиерите исто така се повлекоа.
Сето ова не значи дека немаме поделено општество во Србија. Да, го имаме. Но, тие протести не се израз на тоа, тие се израз на астротурфинг, односно политички мотивирана и финансирана ПР кампања која се обидува да создаде впечаток за спонтано движење на граѓаните. Во иднина ќе откриеме кој стои зад тоа. Во моментов имаме други грижи, пред сè енергетски проблеми, кои за нас се прашање на опстанок.“
Фото: ЕПА
Свет
(Видео) Трамп извади лист од сакото за време на интервју: „Донесов список, погледнете“
Американскиот претседател Доналд Трамп извади парче хартија од сакото за време на гостувањето во емисијата „60 минути“ на Си-би-ес. На листот се наоѓаше список со осум војни за кои Трамп тврди дека ги завршил.
„Донесов список. Погледнете го ова. Војни. Колку завршив. Камбоџа и Тајланд. Косово и Србија. Конго и Руанда. Пакистан и Индија. Тие соборија седум авиони. Израел и Иран, знаете? Египет и Етиопија. Етиопија изгради голема брана. Ерменија и Азербејџан. И ако погледнете, Израел и Хамас, што е, знаете, тешка ситуација“, рече Трамп.
On the program “60 Minutes”, Trump showed a sheet of paper with a list of wars he said he had ended. pic.twitter.com/OzeiVkHu9R
— WarTranslated (@wartranslated) November 3, 2025
„Завршив осум од девет војни. Знаете како ги завршив. Во 60 проценти од случаите реков: Ако не престанете да се борите, ќе ставам царини на вашите земји и нема да можете да работите со Соединетите Американски Држави“, додаде тој.
Водителката Нора О’Донел го праша зошто ваквите тактики не функционираат со рускиот претседател Владимир Путин.
„Мислам дека со Путин функционира. Се однесував поинаку со него бидејќи не работиме многу со Русија, знаете? Тој не е некој што купува многу од нас. Но мислам дека би сакал. Мислам дека сака да дојде и сака да тргува со нас и сака да заработи многу пари за Русија. Тоа ми се допаѓа“, одговори тој.
Водителката беше заинтересирана дали може тој да склучи договор со Путин во следните неколку месеци.
„Мислам дека ќе го направиме тоа, да. Мислам дека тој навистина сака да работи со Соединетите Американски Држави. Функционира со Индија, и функционира и со Пакистан, и функционираше и со 60 проценти од тие земји. Можам да ви кажам, ако не беа царините и трговијата, немаше да можам да работам“, нагласи Трамп.
фото: принтскрин
Свет
Ердоган: Муслиманските земји треба да ја водат обновата на Појасот Газа
Турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган изјави дека верува оти е клучно муслиманските нации да ја преземат водечката улога во обновата на Појасот Газа, објави „Тајмс оф Израел“.
Ердоган ја истакна својата доверба во посветеноста на Хамас да го почитува договорот.
„Хамас изгледа доста решен да се придржува до договорот за прекин на огнот“, рече тој нагласувајќи дека е од суштинско значење Организацијата на Исламската конференција да игра водечка улога во обновата на Газа.
Во меѓувреме, прекинот на огнот останува кревок, при што двете страни, Израел и Хамас, се обвинуваат меѓусебно за прекршувања.
Израелската страна тврди дека нејзините сили одговориле само на директни закани од палестински оперативци. Израел исто така инсистира дека Хамас го прекршува договорот со тоа што не ги враќа сите тела на заложниците што останале во Појасот Газа.

