Свет
Се тресе земјата, патиштата распукани: на Исланд паника поради вулканската ерупција

Речиси 900 земјотреси го погодија јужниот дел на Исланд во понеделникот, соопштија властите, покрај десетиците илјади потреси што го погодија регионот во последните недели додека земјата се подготвува за можна вулканска ерупција.
„Во моментот сме соочени со огромна неизвесност: дали ќе има ерупција и, доколку е така, каква штета ќе има“, изјави Метју Џејмс Робертс, истражувачки менаџер во Исландскиот метеоролошки институт.
Жителите на градот Гриндавик опишаа дека ги напуштиле своите домови во раните утрински часови во саботата, бидејќи земјата се тресела, патиштата пукнале и зградите претрпеле структурни оштетувања.
Ханс Вера, 56-годишен Белгиец, кој живее на Исланд од 1999 година, рече дека куќата на неговото семејство постојано се тресела.
„Постојано се тресеше, не можеше да се спие,“ изјавил Вера, кој со семејството привремено се преселил во предградијата на главниот град Рејкјавик.
„Не се само луѓето во Гриндавик шокирани од оваа ситуација, туку целиот Исланд“, рече тој.
Речиси сите 3.800 жители на градот успеале да најдат сместување кај членови на семејството или пријателите, а само 50-70 луѓе биле сместени во центрите за евакуација, рече спасувачот.
На некои евакуирани во неделата им беше дозволено да се вратат накратко во градот за да соберат документи, лекови или домашни миленици, но не им беше дозволено сами да возат.
Во говорот пред парламентот, исландската премиерка, Катрин Јакобсдотир, рече дека петочната евакуација на градот била направена имајќи ја предвид безбедноста на жителите, но го споделила своето сочувство со оние што биле принудени да ги напуштат своите домови.
„Како што сите можеме да замислиме, голема одлука е да се замолат луѓето да ги напуштат своите домови на краток рок. Сите чувствуваме колку е тешка оваа неизвесност врз нив. Се прават напори да се создаде простор за жителите да може да ги подигнат најпотребните работи, но безбедноста на луѓето е приоритет“, рече таа.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Трамп почнал договори за средба помеѓу Зеленски и Путин, потоа би се вклучил и тој

По завршувањето на средбата во Белата куќа со украинскиот претседател Володимир Зеленски и лидерите на Европа, американскиот претседател Доналд Трамп соопшти дека телефонски разговарал со рускиот претседател за да започне организацијата на средба помеѓу Зеленски и Путин, на место што дополнително ќе се одреди.
По одржувањето на таа средба, според Трамп, би следел трилатерална средба која ќе го вклучува и него.
На состанокот со Зеленски, претседателите и премиерите на Франција, Финска, Италија, Обединетото Кралство, Германија, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен и генералниот секретар на НАТО Марк Руте, разговараа за безбедносни гаранции за Украина, кои би ги обезбедиле различните европски земји во координација со САД, соопшти Трамп на социјалните мрежи.
„Сите се многу задоволни од можноста за мир помеѓу Русија и Украина“, рече Трамп во својата објава. Тој додаде дека потпретседателот Џ.Д. Ванс, државниот секретар Марко Рубио и специјалниот пратеник Стив Виткоф координираат со Русија и Украина околу понатамошните чекори.
Трамп ја оцени иницијативата како „многу добар, ран чекор“ во обидите за завршување на конфликтот кој трае речиси четири години.
Кремљ потврди дека Доналд Трамп денес имал телефонски разговор со Владимир Путин за време на состанокот во Белата куќа со Володимир Зеленски и европските лидери. Руските медиуми го цитираа портпаролот на Путин дека разговорот траел околу 40 минути.
Свет
„Фајненшл тајмс“ја објави понудата на Украина до САД за безбедносните гаранции

Украина е подготвена да вети купување на американско оружје во вредност од 100 милијарди долари, финансирано од европски фондови, во обид да обезбеди безбедносни гаранции од САД по потенцијалниот мировен договор со Русија. Предлогот беше изнесен во документ што го видел „Фајненшл тајмс“.
Според истиор предлог, Киев и Вашингтон би склучиле договор вреден 50 милијарди долари за производство на беспилотни летала во соработка со украински компании, кои станаа пионери во оваа технологија од почетокот на руската инвазија во 2022 година.
Киев ги споделил овие претходно необјавени предлози со своите европски сојузници како теми за дискусија пред клучната средба со американскиот претседател Доналд Трамп, која се одржа во Белата куќа, потврдија четири лица запознаени со ситуацијата.
Во документот не е наведено кое оружје Украина сака да го набави, но Киев веќе јасно ја изрази својата желба да купи најмалку 10 американски системи за воздушна одбрана „Патриот“ за да ги заштити своите градови и клучна инфраструктура, заедно со други ракети и опрема. Исто така, не беше наведено колку од договорот за беспилотни летала ќе биде наменет за набавка, а колку за инвестиции.
Овој украински предлог беше наменет да се допадне на политиката на Трамп за зајакнување на американската индустрија. Кога беше прашан за понатамошна воена помош за Украина, Трамп рече во Белата куќа: „Ние не даваме ништо. Ние продаваме оружје“.
Во документот се детализира како Украина има намера да презентира контрапредлог до САД откако Трамп се чинеше дека се приближува кон ставот на Русија за прекин на војната по средбата со претседателот Владимир Путин во Алјаска минатата недела.
Предлогот го повторува повикот на Украина за прекин на огнот, кој Трамп првично го поддржа, но го напушти по средбата со Путин во корист на сеопфатен мировен договор.
Германскиот канцелар Фридрих Мерц му рече на Трамп, за време на јавниот дел од состанокот со украинскиот претседател Володимир Зеленски и другите европски лидери во Вашингтон, дека групата би сакала помош од американскиот претседател во обезбедувањето прекин на огнот пред да преземе какви било понатамошни чекори.
„Не можам да замислам дека следниот состанок ќе се одржи без прекин на огнот“, рече тој. „Затоа, ајде да работиме на тоа и да се обидеме да извршиме притисок врз Русија бидејќи кредибилитетот на овие напори што ги преземаме денес зависи барем од прекин на огнот“.
Во документот се наведува дека „трајниот мир нема да се базира на отстапки и бесплатни подароци за Путин, туку на силна безбедносна рамка што ќе спречи идна агресија“.
Исто така, се додава дека неодамнешните снимки во руските медиуми покажуваат дека Кремљ не е сериозен во врска со потенцијален мировен договор и дека има ниско мислење за раководството на Трамп.
Во него се споменуваат потценувачки коментари за американскиот претседател направени од истакнатиот ТВ водител Владимир Соловјов, кој во една од изјавите се потсмеваше на „заканите“ на Трамп кон Русија, велејќи дека Москва би можела „да ги уништи [САД] со нуклеарно оружје“.
Украина нема да прифати никаков договор што вклучува територијални отстапки кон Русија и инсистира на прекин на огнот како прв чекор кон целосен мировен договор, се вели во документот.
Според документот, Киев, исто така, го отфрла предлогот на Путин до Трамп во Алјаска да ги замрзне останатите линии на фронтот ако Украина ги повлече своите трупи од делумно окупираните источни региони Донецк и Луганск. Ова би создало „упориште за понатамошно и брзо напредување на руските сили кон градот Днепар“ и би му овозможило на Путин да „ги постигне целите на агресијата со други средства“, се вели во документот.
Украина верува дека рускиот обид да ги реши територијалните прашања пред понатамошните преговори за траен мировен договор би создал свршен чин на теренот, а воедно не би направил ништо за да ја обезбеди идната безбедност на Киев, се наведува во документот.
Киев, исто така, инсистира на целосна компензација од Русија за воени штети, потенцијално платени од 300 милијарди долари руски суверени фондови замрзнати во западните земји. Секое олеснување на санкциите треба да се одобри само ако Русија се придржува до иден мировен договор и „игра фер“, се додава во документот.
Свет
Трамп ја паузирал средбата со Зеленски и европските лидери за да му се јави на Путин

Американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин разговарале откако Трамп ја паузирал средбата со украинскиот претседател Володимир Зеленски и другите европски лидери, изјави извор запознаен со случајот за Си-Ен-Ен.
Изворот посочил дека Европејците не биле присутни за време на разговорот.
Eвропски функционер за Си-Ен-Ен изјавил дека Трамп ги прекинал преговорите со европските лидери и Зеленски за да му се јави на Путин. Веста првично беше објавена од германскиот весник Билд, кој јави дека разговорите со европските лидери продолжуваат по телефонскиот повик со Путин во Белата куќа. Информацијата со свои извори ја потврди и „Ројтерс“.