Свет
Си-ен-ен: Смртта на Раиси доаѓа во тешко време за Блискиот Исток и за самиот Иран

Смртта на иранскиот претседател Ебрахим Раиси и министерот за надворешни работи во хеликоптерска несреќа доаѓа во особено тешко време на Блискиот Исток – и за самиот Иран, според анализата на Си-Ен-Ен.
Војната на Израел против Хамас и хуманитарната катастрофа што следеше во Газа во последните седум месеци го „загреаја“ глобалното јавно мислење и ги зголемија тензиите низ Блискиот Исток.
Тоа фрли ново светло и на повеќедецениската војна во сенка меѓу Иран и Израел, пишува Си-Ен-Ен.
Минатиот месец, Иран започна напад со беспилотни летала и ракети врз Израел, што е негов прв директен напад врз земјата како одговор на израелското бомбардирање на иранскиот конзулат во Дамаск, при што беше убиен главниот командант на елитната иранска револуционерна гарда (ИРГЦ).
„Израел возврати една недела подоцна, погодувајќи цели во близина на иранскиот град Исфахан, но со значително помал воен одговор.
Оттогаш, директните удари меѓу двете страни престанаа. Но, војната продолжува, при што милитантните групи поддржани од Иран како Хамас и Хезболах сè уште се борат против израелските сили.
Во последниве години, тврдокорното раководство на Иран се соочи со „експлозија на незадоволство“ на улиците, бидејќи нацијата издржа години на санкции предводени од САД.
Во 2022 година, земјата беше потресена од демонстрации предводени од младите против свештеничката власт и влошените економски услови. Ова се случи по смртта на Махса Амини во притвор на озлогласената „иранска морална полиција“.
Иранските власти тогаш, како одговор на протестите, започнаа акција насочена кон борба против несогласувањето на народот.
Тоа сузбивање доведе до кршење на човековите права, од кои некои претставуваат „злосторства против човештвото“, според извештајот на Обединетите нации објавен во март.
И додека протестите во голема мера згаснаа, противењето на свештеничкото раководство останува длабоко вкоренето кај многу Иранци, особено кај младите, кои копнеат за реформи, платени работни места и оддалечување од системот во кој се „задушени“ од религиозното владеење.
Инаку, овластувањата на иранскиот претседател се помали од оние на врховниот лидер Али Хамнеи, кој е последниот арбитер за внатрешните и надворешните работи во Исламската Република.
Бидејќи Раиси е мртов, најверојатно ќе треба да се одржат нови избори.
Уставот на Иран налага дека потпретседателот – моментално Мохамед Мокбар – ќе ја преземе функцијата привремен претседател и дека новите претседателски избори ќе се одржат во рок од 50 дена.
Ова значи дека иранскиот свештенички естаблишмент, предводен од Хамнеи, сега треба да најде нов лидер кого ќе може да го поддржи во ситуација на интензивна регионална несигурност и незадоволство во сопствената земја“, анализира Си-Ен-Ен.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Трамп: Ќе воспоставиме центри за храна во Газа

Американскиот претседател Доналд Трамп денес изјави дека во Газа владее вистинскa глад и дека САД ќе воспостават центри за храна во регионот.
„Ќе воспоставиме центри со храна, без огради, за да се олесни пристапот“, изјави Трамп пред новинарите по средбата со британскиот премиер Кир Стармер во Тернбери, каде што Трамп поседува имот со голф игралиште.
Тој додаде дека САД ќе соработуваат со други земји за да испратат повеќе хуманитарна помош за народот во Газа. Според Трамп, САД досега потрошиле 60 милиони долари за хуманитарна помош за Газа.
Стармер ја нарече хуманитарната ситуација во Газа „апсолутно неподнослива“ и порача дека помошта мора итно да се достави.
„Мора да ги поттикнеме другите земји да помогнат во испораката на помошта и да, тоа вклучува и вршење притисок врз Израел, бидејќи станува збор за хуманитарна катастрофа“, рече британскиот премиер.
Трамп исто така изјави дека во последно време е многу тешко да се преговара со палестинскиот Хамас, но дека со израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху разговара за „разни планови“ за ослободување на израелските заложници, кои се во заробеништво повеќе од 20 месеци.
Тој нагласи дека ослободувањето на заложниците што Хамас ги држи во Газа е од клучна важност, посочувајќи дека милитантната група го променила ставот и одбива да ги ослободи. Хамас сè уште држи 54 заложници, од кои, според проценките, повеќето се веќе мртви. Меѓу нив има и двајца американски државјани.
Свет
Хакери го нападнаа московскиот аеродром, откажани 60 летови

Неколку десетици летови од московскиот аеродром беа откажани денес поради сајбер напад од проукраински хакерски групи, објавија властите.
Руската државна авиокомпанија „Аерофлот“ објави дека 60 летови од аеродромот Шереметјево се откажани поради прекини во ИТ системите. Експертите работат на рестартирање на серверите за да може да продолжи воздушниот сообраќај, додаде Аерофлот. Кремљ ги нарече извештаите поврзани со прекинот на воздушниот сообраќај вознемирувачки.
„Хакерските закани претставуваат опасност за сите големи авиокомпании“, рече портпаролот Дмитриј Песков. Проукраинските хакери ја презедоа одговорноста за нападот. Тие потврдија дека подготовките за нападот врз Аерофлот траеле една година.
Канцеларијата на главниот обвинител на Русија започна истрага за нелегалното хакирање на компјутерски системи. Украинските медиуми ги објавија изјавите на хакерите за нивниот „стратешки удар“ врз Аерофлот, велејќи дека ја презеле контролата врз целата ИТ инфраструктура и уништиле 7.000 сервери.
Тие исто така тврдат дека собрале 12 терабајти податоци и дека испратиле порака до ФСБ и другите агенции за сајбер безбедност во Москва дека не се во можност да ја заштитат критичната ИТ инфраструктура. Кибер нападот го наруши и домашниот и странскиот воздушен сообраќај на Шереметјево.
Регион
Пожари беснеат на Балканот: илјадници се евакуирани, гори и во близина на популарна туристичка дестинација во Албанија

Пожарникарите денес се обидуваат да изгаснат шумски пожари во три одделни покраини во Турција, Грција, во близина на туристичка дестинација во Албанија, Бугарија, Македонија по неколкудневните интензивни горештини.
Чад се издигаше над планинската црноморска покраина Карабук, околу 200 километри северно од главниот град Анкара, а пожарот, кој беснее веќе шести ден, принуди евакуација на повеќе од десетина села и опустоши делови од шумата. Тројца пожарникари загинаа вчера во северозападната покраина Бурса, објави денес турското Министерство за шумарство.
Пожарникарите денес се борат со два одделни пожари, по евакуацијата на повеќе од 3.600 луѓе од населбите во јужните покраини Мерсин и Анталија. Турција беше место на десетици шумски пожари поради екстремна топлина во последните недели, а минатата недела 10 пожарникари загинаа борејќи се со пожар во централната покраина Ескишехир.
Топлите и суви лета се вообичаени во медитеранскиот регион, но сè поинтензивните топлотни бранови придонесоа за разорни шумски пожари во последните години. Во Грција, десетици пожарникари се борат со пожар што избувна во подножјето на планината Химет во Атина, во близина на универзитетски кампус во густо населено предградие. Најмалку 18 хеликоптери и авиони дејствуваат во областа.
Во Албанија, пожарникарите, со помош на армијата, се обидоа да го стават шумскиот пожар под контрола пред да стигне до крајбрежниот град Саранда и други туристички места на југот од земјата на јонскиот брег. Локалната полиција објави дека во последните три дена уапсила 13 лица за намерно палење.
Бугарија распореди противпожарни авиони за да им помогне на копнените сили во борбата против голем шумски пожар во пошумен југозападен регион, додека во Грција неколку села беа евакуирани, а пет лица беа повредени во одделни пожари за време на викендот, кои беа поттикнати од висока топлина и силни ветрови.
Додека Грција денес се соочува со својот трет топлотен бран, дождот во Србија им помогна на пожарникарите да стават под контрола повеќе од 100 шумски пожари.
Во моментов низ Македонија беснеат 15 пожари на отворено, од кои девет сè уште се активни, а шест се ставени под контрола. Најсериозни се огнените линии кај Прилеп, Василево, Кавадарци, Македонски Брод и Берово, каде гори шума, грмушки и ниска вегетација. На некои места ситуацијата е дополнително отежната поради детонации и непристапен терен. Од друга страна, пожарите кај Штип, Карбинци, Кичево и околината на Куманово се стабилизирани и под надзор. Властите повикуваат на внимателност и воздржување од активности што можат да предизвикаат нови пожари.