Регион
Тајната на Тито која никој никогаш не ја разјасни
На денешен ден, пред 45 години, почина Јосип Броз Тито, доживотен претседател на Социјалистичка Федеративна Република Југославија и Сојузот на комунистите на Југославија, маршал и врховен командант на вооружените сили, кој владееше со Југославија 35 години.
Поминаа 45 години од смртта на Тито, но многу граѓани на поранешна СФРЈ сè уште го посетуваат неговиот гроб во Куќата на цвеќето во Дедиње, Белград, каде пред десет години беше погребана и неговата сопруга Јованка. Датумот на смртта на Тито се совпаѓа со почетокот на економската криза во СФРЈ.
Тито се разболел на 88-годишна возраст, но тоа не го спречило да учествува на Самитот на неврзаните во Хавана во 1979 година. Новата 1980 година ја дочека во Караѓорѓево, но не издржа, па седејќи им честиташе на народот на Југославија. Три дена подоцна бил примен во Клиничкиот центар во Љубљана поради затнување на феморалните и поплитеалните артерии, а на 20 јануари му била ампутирана левата нога, додека во февруари му откажале бубрезите, а потоа добил проблеми со срцето и белите дробови. Починал на 4 мај 1980 година во 15:05 часот.
Во 18 часот и 50 минути сите ТВ екрани беа затемнети 30 секунди, а потоа спикерот Миодраг Здравковиќ со насолзени очи рече: „Другарот Тито е мртов“.
На погребот на Јосип Броз Тито во Белград присуствуваа повеќе од 200 истакнати личности од целиот свет, меѓу кои претседателот на СССР Леонид Брежњев, канцеларот на тогашна Западна Германија Хелмут Шмит, лидерот на ГДР Ерих Хонекер и британската премиерка Маргарет Тачер. Тито беше погребан под ритамот на Интернационалата и југословенската национална химна, а сирените одекнаа во градовите и пристаништата низ земјата.Десет години подоцна, поранешна Југославија беше сцена на граѓански војни, по отцепувањето на поранешните југословенски републики, прво на Словенија, а потоа и на Хрватска и Босна и Херцеговина. Јосип Броз Тито е роден во Кумровац, Загорје, во мешано хрватско-словенечко семејство во мај 1892 година.
За време на неговиот живот, 25 мај бил означен како датум на раѓање, а тоа како „Ден на младоста“. Како австроунгарски војник учествувал во Првата светска војна, со чин капар, меѓу другото и на српскиот фронт. Бил ранет и заробен во Галиција, на рускиот фронт, во 1915 година, па извесно време поминал како затвореник во Русија. Во неговите официјални биографии, во повоениот период, се наведува дека тогаш учествувал во Октомвриската револуција.
Во Кралството на Србите, Хрватите и Словенците се вратил на крајот на октомври 1920 година, кога станал член на Комунистичката партија. Во 1937 година станал генерален секретар на КПЈ, по разрешувањето и егзекуцијата на Милан Горкиќ, претходниот лидер на таа партија. Работел и студирал во 1936 и 1937 година во Коминтерната во Москва. Тоа беше време на најтешките чистки во советската номенклатура и комунистичката интернационала, кога беа ликвидирани и значителен број југословенски комунистички шампиони.
Ниту денес не е јасно како тој успеа да направи една мала и опустошена од војна земја на Балканот во водач на едно големо светско движење; оваа слава продолжува и денес, па доволно е да се каже „Белград“ во која било од земјите од неврзаниот блок, од кои многу добија голема помош од Југославија и дека сите врати се отворени.
Неговата улога во Движењето на неврзаните, во подоцнежната фаза, е особено запаметена по неговите доследни напори да ги задржи Неврзаните од влијанието на одредени про-блок членови. Во внатрешната политика остави аранжман кој на крајот се покажа неодржлив за функционирањето на СФРЈ, како што е Уставот од 1974 година, кој практично ја обезвласти државата на сметка на републиките.
Како водач на КПЈ го предводеше партизанското движење во Втората светска војна, а од војната излезе како легендарен водач. Покрај борбата против окупаторот, единиците под негова команда ја спроведоа и комунистичката револуција, за време и по војната, во која, меѓу другото, исчезнаа десетици илјади некомунисти во спроведувањето на револуционерната „правда“ под образложение „борба против соработниците на окупаторот“.
Во 1948 година ја отфрли Резолуцијата на Информбирото на Комунистичките партии и се спротивстави на силниот притисок на Сталин, по што со години вешто балансира меѓу источниот и западниот блок, освојувајќи ја единствената позиција на Југославија како лидер на Движењето на неврзаните.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
Шефот на Европскиот совет: Западниот Балкан избира, да остане во минатото или европска иднина
Западен Балкан може да избере да остане заробен во минатото или да продолжи кон заедничка иднина во Европската Унија, изјави претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, по самитот ЕУ-Западен Балкан.
„Да бидеме јасни, покрај техничките детали на процесот, треба да се направи фундаментален политички избор: изборот помеѓу останување заробен во минатото или движење кон заедничка иднина во Европската Унија, изборот помеѓу поделба или помирување и соработка, кои се самите столбови на Европската Унија“, рече Кошта во изјава објавена по самитот, според медиумите во регионот.
Тој рече дека процесот на проширување се движи побрзо отколку што се одвивал во последните 15 години и дека можноста треба да се искористи. Тој рече дека проширувањето е процес базиран на заслуги, а не трка или натпревар меѓу земјите кандидати.
„Оние што се движат побрзо не треба да бидат попречени од оние што се движат побавно. Напротив, тие треба да го одредат темпото и да бидат инспирација за сите“, рече Кошта.
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, изјави дека „за прв пат по повеќе од 10 години, проширувањето стана реална можност“. Таа го пофали „импресивниот напредок“ на Црна Гора и Албанија, кои станаа извор на инспирација за другите земји од Западен Балкан.
Во својата изјава, претседателот на Европскиот совет ги спомена сите земји од Западен Балкан, освен Србија, чиј претседател, Александар Вучиќ, одби да дојде на самитот.
Кошта го истакна брзиот напредок на Црна Гора и Албанија, изразувајќи надеж дека Северна Македонија ќе напредува следната година. Што се однесува до Босна и Херцеговина, тој вели дека оваа година земјата усвои реформска агенда, што е неопходен чекор за приклучување кон Планот за раст и што ќе им овозможи да го искористат целиот потенцијал на поддршката од Европската Унија и постепената интеграција.
Фото: депозитфотос
Регион
Орбан: Срамно е како ЕУ се однесува кон Србија
Унгарскиот премиер Виктор Орбан денес изјави дека Србија е клучна земја во Западен Балкан и дека начинот на кој Европската унија се однесува кон Белград е срамен и неправеден.
Орбан го изјави ова пред самитот на Европската унија и земјите од Западен Балкан во Брисел, одговарајќи на прашање за отсуството на Србија од состанокот, објавија регионалните медиуми.
Тој изјави дека Западен Балкан претставува економска резерва на злато за Европската Унија и дека Србија игра клучна улога во регионалната стабилност и заштитата на Европа од мигрантските текови.
„Не можеме ништо да направиме без Србија. Она што се случува тука, мислам на третманот и однесувањето кон Србија, е срамно. Тоа е целосно неправедно и неприфатливо“, рече Орбан.
Унгарскиот премиер истакна дека Србија сочинува повеќе од една третина од вкупното население на Западен Балкан, додека, според него, најмалку половина од економијата на регионот е поврзана со таа земја. Тој додаде дека околу две третини од извозот на Западен Балкан е поврзан со Србија.
„Без Србија, невозможно е да се направи нешто на Западен Балкан“, тврди Орбан.
Тој оцени дека, за да се најдат решенија за постојните предизвици, Европската унија прво треба да ја прифати Србија како членка, а дури потоа да го продолжи процесот на проширување со другите земји во регионот.
„Ние го правиме токму спротивното. Не е добро. Лошо е, неправедно и срамно. Затоа ние Унгарците мора да ја поддржиме Србија да продолжи напред“, заклучи Орбан.
Српскиот претседател Александар Вучиќ изјави доцна синоќа дека Србија нема да присуствува на денешниот самит ЕУ-Западен Балкан во Брисел, наведувајќи дека не сака владата на земјата да трпи притисок, но повтори дека Белград останува посветен на членството во ЕУ.
фото/депозитфотос
Регион
Храната за бебиња „аптамил АР1“ повлечена од пазарот во Хрватска
Поради зголеменото присуство на бактеријата Bacillus cereus, хрватскиот Државен инспекторат го повлече од пазарот „аптамил АР1“, формула за бебиња, произведена од Nutricia Export BV од Холандија, соопшти Хрватската агенција за земјоделство и храна (HAPIH).
Ова е исклучиво за производот од 400 g (храна за посебни медицински потреби) со рок на траење до 17.5.2026 година и ЛОТ: 111444865. Дистрибутер на производот на хрватскиот пазар е AWT International d.o.o.
Производот не е во согласност со регулативата на Европскиот парламент и на Советот за утврдување на општите принципи и барања на законодавството за храна, основање на Европскиот орган за безбедност на храната и утврдување процедури во прашањата за безбедност на храната и водичот за микробиолошки критериуми за храна, објави 2Индекс.хр“.

