Свет
Трамп ја пофали „разумната“ одлука на Путин да се воздржи од протерување на дипломатите

Избраниот американски претседател Доналд Трамп во петокот ја пофали „многу паметната“ одлука на рускиот претседател Владимир Путин да не возврати со иста мерка, откако американскиот претседател на заминување Барак Обама нареди во четвртокот протерување на 35 руски дипломати од САД и други санкции против Русија поради наводното мешање во изборниот процес што му овозможило на Трамп да стане 45-от претседател.
Рускиот претседател Владимир Путин, наспроти сите очекувања, во петокот изјави дека нема да ги протерува американските дипломати, дека тие и нивните деца кои ги покани на новогодишна и божикна прослава во Кремљ можат да се движат каде што сакаат, откако американскиот претседател Барак Обама кој се наоѓа на одмор на Хаваи во четвртокот нареди протерување на 35 руски дипломати, воведе санкции за двете разузнавачки служби на Русија, и против две правни и девет физички лица за кои неговата администрација верува дека се вмешани во американските претседателски избори.
„Извонреден потег со воздржувањето (на Владимир Путин) – отсекогаш знаев дека е многу паметен!“, напиша избраниот американски претседател Доналд Трамп кој на должноста стапува на 20-ти јануари.
„Русија никого нема да протерува“, рече Путин, иако шефот на руската дипломатија Сергеј Лавров претходно во интервју за руската државна телевизија во петокот изјави дека на претседателот ќе му предложи да ги протера и да ги прогласи за непожелни американски дипломати до амбасадата во Москва и конзулатот во Санкт Петерург.
„Следните чекори кон обновувањето на руско-американските односи ќе се градат на политиката каква што ќе ја спроведува претседателот Трамп“, порача Путин, но додаде дека сепак Русија „го задржува правото“ да преземе одредени мерки.
Трамп повеќепати во текот на кампањата го фалеше Путин и во својот тим именуваше луѓе за кои се тврди дека се блиски на Москва, но не се знае дали ќе ги промени одлуките кои ги донесе администрацијата на Обама за време на коишто односите со Русија паднаа на нивото од Студената војна, а се влошија и со најблискиот блискоисточен сојузник Израел, како и со стратешкиот партнер Турција.
Обама тврди дека мерките за протерување и нови санкции против Русија се затоа што 35-те дипломати биле осомничени за шпионирање и помагале во наводното руско хакирање на серверите на неговата Демократска партија пред претседателските избори годинава. Неговата администрација ја обвинува Москва дека преку хакери раководени од неа украла десетици доверливи електронски преписки меѓи функционерите на партијата.
Лавров одговори дека ваквите американски обвинувања немаат основа и оти се без доказ, и порача дека санкциите нема да минат без одговор на заканите на Обама дека можни се други чекори против Русија „кои не мора да бидат јавно објавени“.
Рускиот премиер Дмитриј Медведев изрази жалење што администрацијата на Обама својот мандат го завршува со „антируска агонија“.
Трамп изјави дека следната седмица ќе се сретне со челниците на американските тајни служби. Од нив, а претходно месецов изрази отворено сомневање во нивните компетенции по тврдењата од нивна страна дека Русите му помогнале да стане американски претседател, очекува да го информираат за фактите./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Регион
Црна Гора планира да произведува дронови; САД: Покажуваат дека се сериозни

Црна Гора планира да започне со производство на беспилотни летала во соработка со американска компанија, а првата серија ќе биде донирана на Украина, објавија денес црногорските медиуми, повикувајќи се на „писмо за намери“ усвоено од владата во Подгорица кон крајот на мај.
Во тој документ, како што објави Радио Слободна Европа, црногорската влада наведува дека оваа иницијатива ќе ги подобри капацитетите на војската во однос на НАТО, ќе ги поддржи одбранбените потреби на Украина, како и позицијата на Црна Гора како сигурен снабдувач на најсовремена одбранбена опрема на глобалниот пазар.
Се нагласува дека договорот вреден 15 милиони долари ќе биде поддржан и од американската администрација предводена од претседателот Доналд Трамп. Писмото за намери усвоено од црногорската влада на 29 мај наскоро ќе го потпишат црногорскиот министер за економски развој Ник Ѓељошај и Роберт Џ. Донахју, директор на компанијата „Бај Лајт Профессионал ИТ Сервисиз ДОО“. Тоа ќе биде претходница на договорот што треба да се потпише во септември.
Договорот предвидува користење на компании од Црна Гора и регионот за тестирање на воздушни и подводни технологии на беспилотни системи. Исто така, се наведува дека владата на Црна Гора се согласува да ја донира првата серија беспилотни системи од рано производство и сродна одбранбена опрема на Украина.
Амбасадата на САД објави дека договорот, доколку биде одобрен, ќе промовира заедничка безбедност, стабилност и напредок и дека владата на САД ги охрабрува сите земји-партнери да инвестираат и да соработуваат со американските компании.
„Инвестирањето во одбранбени капацитети, како што се американските беспилотни воздушни системи, ја покажува сериозноста на Црна Гора во исполнувањето на своите обврски кон Алијансата во време кога бараме од Европа да преземе поголем товар за нејзината безбедност“, порачаа тие.
Европа
Естонија се повлекува од Конвенцијата за забрана на противпешадиски мини, стравува од Русија

Парламентот на Естонија денес гласаше за повлекување од Конвенцијата од Отава со која се забранува употребата на противпешадиски мини, поради загриженост за потенцијална воена закана од соседна Русија.
Осумдесет и еден од 101 пратеници го поддржаа предлогот, соопшти прес-службата.
Сите пет земји од Европската Унија и НАТО што граничат со Русија – Литванија, Латвија, Естонија, Полска и Финска – објавија планови за повлекување од меѓународниот договор поради воената закана што ја претставува нивниот многу поголем сосед.
Русија не е членка на Конвенцијата од Отава и користеше мини при инвазијата на Украина. Гласањето на Естонија следеше по гласањето на Латвија и Литванија, чии парламенти веќе го одобрија повлекувањето. Земјите ќе можат да складираат и распоредуваат мини шест месеци откако ќе ги известат другите членки на договорот и Обединетите нации за нивната одлука. Ниту една од петте земји сè уште не го сторила тоа.
Регион
Европската комисија не се откажува од рудникот за литиум во Србија, тој се појави на новата листа

Европската комисија денес објави список од 13 стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји, вклучувајќи го и проектот Јадар во западна Србија, кој предизвика силни протести и спротивставување во таа земја.
Списокот на стратешки проекти во областа на критичните суровини во трети земји вклучува проекти во Канада, Гренланд, Казахстан, Норвешка, Србија, Украина, Замбија, Нова Каледонија, Мадагаскар, Малави, Јужна Африка и Обединетото Кралство.
Според проценката на Комисијата, избраните проекти, од кои повеќето се однесуваат на суровини неопходни за производство на електрични возила и батерии, како што се литиум, никел, кобалт, манган и графит, бараат вкупно 5,5 милијарди евра капитални инвестиции за да започнат со работа.
На листата е вклучен и проектот Јадар во долината на реката Јадар во западна Србија, кој предизвика широко распространето негодување и отпор поради страв од загрозување на здравјето на луѓето и животната средина.
На почетокот на 2022 година, српската влада го поништи усвоениот просторен план за рудникот во долината на реката Јадар и го запре проектот. Сепак, во јули минатата година, повторно донесе одлука со која му дозволи на британско-австралискиот рударски гигант „Рио Тинто“ да го рестартира својот проект за рударство на литиум.
Избраните стратешки проекти ќе добијат поддршка од Комисијата, земјите-членки и финансиските институции во форма на полесен пристап до финансирање. Комисијата, исто така, ќе ја зајакне соработката со трети земји за да се обезбеди развој на овие проекти, особено преку стратешки партнерства што веќе се воспоставени со некои од земјите.