Свет
„Часовникот на судниот ден“ никогаш не бил поблиску до уништување на човештвото

Научниците денеска објавија дека „часовникот на судниот ден“ е поместен најблиску до точката на самоуништување до која човештвото некогаш стигнало, пишува ABC News.
За прв пат по три години, Билтенот на атомските научници го помести метафоричниот часовник за една секунда нанапред, на 89 секунди до полноќ, што ја означува теоретската точка на судниот ден.
„Комитетот за наука и безбедност на Билтенот на атомските научници заклучи дека светот не постигнал доволен напредок во справувањето со егзистенцијалните ризици што му се закануваат на целото човештво. Така, го движиме часовникот напред“, рече Даниел Холц, претседател на Комитетот за наука и безбедност, за време на директен пренос.
„Со поставување на часовникот поблиску до полноќ, ние испраќаме остар сигнал“, рече Холц.
„Бидејќи светот е веќе опасно блиску до работ на бездната, секое движење кон полноќ треба да се сфати како знак на екстремна опасност и недвосмислено предупредување. Секоја секунда ја зголемува веројатноста за глобална катастрофа“, истакна тој.
Во изминатите две години, часовникот стоеше на 90 секунди до полноќ, а научниците како причини за потегот ги наведоа војната во Украина и зголемениот ризик од нуклеарна ескалација.
Меѓу причините за поместување на часовникот за една секунда поблиску до полноќ, Холц ги наведе дополнителните зголемувања на нуклеарниот ризик, климатските промени, биолошките закани и напредокот во технологијата како што е вештачката интелигенција.
„Во меѓувреме, договорите за контрола на оружјето се распаднати и има активни конфликти во кои се вклучени нуклеарните сили. Напорите на светот за справување со климатските промени остануваат недоволни бидејќи повеќето влади не успеваат да ги спроведат финансиските и политичките иницијативи потребни за запирање на глобалното затоплување“, рече тој, истакнувајќи дека 2024 година беше најтоплата година досега.
„Напредокот во низа нарушувачки технологии, вклучувајќи ги биотехнологијата, вештачката интелигенција и истражувањето на вселената, далеку ги надмина политиките, регулативата и длабинското разбирање на нивните последици“, додаде Холц.
Холц, исто така, истакна дека сите ризици кои влијаеле на одлуката на организацијата да го рекалибрира часовникот се влошени со ширењето на дезинформации и теории на заговор кои го нарушуваат комуникацискиот екосистем и се повеќе ја замаглуваат границата помеѓу вистината и лагата.
„Часот на судниот ден“ е дизајниран како графичко предупредување за јавноста за тоа колку човештвото е блиску до уништување на светот со потенцијално опасни технологии. Часовникот е основан во 1947 година од Алберт Ајнштајн, директорот на проектот Менхетен Џ. Роберт Опенхајмер и научници од Универзитетот во Чикаго кои учествуваа во развојот на првите атомски бомби како дел од проектот Менхетен.
Создаден е помалку од две години откако САД ги фрлија атомските бомби на Хирошима и Нагасаки за време на Втората светска војна, и првично беше поставен на седум минути до полноќ. Во текот на изминатите седум децении, часовникот многупати се поместуваше напред и назад.
Најоддалечената точка од полноќ беше 17 минути во 1991 година, откако беше обновен Договорот за ограничување на стратешкото оружје (СОЛ), а тогашниот американски претседател Џорџ Буш и советскиот претседател Михаил Горбачов најавија намалување на нуклеарниот арсенал на нивните земји.
Веќе 77 години, Билтенот на атомските научници, непрофитна медиумска организација составена од светски лидери и нобеловци, објавува колку, според нив, светот е блиску до уништување на човечкиот вид.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Зеленски: Подготвени сме да го потпишеме договорот за минералите со САД и да седнеме на преговарачката маса што поскоро

Украинскиот претседател, Володимир Зеленски, изјави дека е подготвен да го потпише договорот за минералите и безбедност со САД и да работи под „силното водство“ на претседателот Доналд Трамп.
Иако призна дека неговата средба со претседателот Доналд Трамп не поминала според планираното, Зеленски ја повтори посветеноста на Украина за мир и го пофали Трамп што и дал ракети „Јавелин“ на украинската војска.
I would like to reiterate Ukraine’s commitment to peace.
None of us wants an endless war. Ukraine is ready to come to the negotiating table as soon as possible to bring lasting peace closer. Nobody wants peace more than Ukrainians. My team and I stand ready to work under…
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) March 4, 2025
Во изјавата објавена на „Икс“, тој рече:
„Би сакал да ја повторам посветеноста на Украина за мир. Никој од нас не сака бескрајна војна. Украина е подготвена да седне на преговарачка маса што е можно поскоро за да се доближи до траен мир. Никој не сака мир повеќе од Украинците. Мојот тим и јас сме подготвени да работиме под силно водство на претседателот Трамп за да постигнеме мир што ќе трае“.
„Подготвени сме да работиме брзо за да ја завршиме војната, а првите чекори би можеле да бидат ослободување на затвореници и прекин на огнот во воздухот – забрана за ракети, беспилотни летала со долг дострел, бомби насочени кон енергија и друга цивилна инфраструктура – и итен прекин на огнот на море, доколку Русија го стори истото. Тогаш сакаме брзо да поминеме низ сите следни фази и да работиме со САД за да постигнеме силен конечен договор.
Навистина цениме колку Америка направи за да и помогне на Украина да го зачува својот суверенитет и независност. И се сеќаваме на моментот кога ситуацијата се промени кога претседателот Трамп и даде „Јавелин“ на Украина. Ние сме благодарни за тоа.
Нашиот состанок во Вашингтон, во Белата куќа во петокот, не помина според планираното. Жал ни е што се случи тоа. Време е да се постават работите на место. Би сакале идната соработка и комуникација да биде конструктивна.
Што се однесува до договорот за минерали и безбедност, Украина е подготвена да го потпише во секое време и во секој погоден формат. Овој договор го гледаме како чекор кон поголема безбедност и солидни безбедносни гаранции и искрено се надевам дека ќе функционира ефективно“, рече тој.
Претходно денес САД ја запреа финансиската поддршка за Украина.
Регион
ЕУ: Американските санкции кон Канада и Мексико ја загрозуваат економската стабилност

Европската Унија изрази длабоко жалење поради одлуката на САД да воведат царини за увоз од Мексико и Канада велејќи дека тоа „ризикува да ја наруши светската трговија и да ја загрози економската стабилност на двете страни на Атлантикот“.
„ЕУ цврсто се противи на протекционистичките мерки, кои ја поткопуваат отворената и фер трговија. Ги повикуваме САД да го преиспитаат својот пристап и да работат кон кооперативно, засновано на правила решение, кое ќе биде од корист за сите страни“, рече Олоф Гил, портпарол за трговија на Европската комисија, во денешната изјава.
Доналд Трамп ја исполни својата закана дека ќе воведе високи царини на три од водечките трговски партнери на САД, при што тарифите за Канада и Мексико стапија во сила денеска. Ова предизвика брза реакција од Пекинг и Отава.
Поради зголемените стравувања од трговски војни, берзите во Азија и Европа паѓаат.
Овие царини ризикуваат да ја нарушат глобалната трговија, да им наштетат на клучните економски партнери и да создадат непотребна несигурност во време кога меѓународната соработка е потребна повеќе од кога било, изјави портпаролот на Европската комисија.
„Мексико и Канада не се само блиски сојузници на ЕУ, туку и витални економски партнери“, рече тој додавајќи дека овие царини се закана за „длабоко интегрираните синџири на снабдување и инвестициските текови“.
Европа е под закана и од американските санкции. Европската комисија предупреди дека ќе реагира цврсто и веднаш на новите мерки на американскиот претседател, кои би биле насочени против неа.
Свет
Фон дер Лајен: ЕУ има два можни пата пред себе

Во новиот геополитички контекст Европа се соочува со два пата по кои може да оди – да продолжи како досега или да го искористи моментот и да ги мобилизира огромните ресурси што ги има за одбрана на демократијата, нагласи претседателката на ЕК, Урсула фон дер Лајен, во писмото до лидерите на земјите членки на ЕУ.
„Има два можни пата пред нас. Првиот е да го поминеме овој период со усвојување менаџерски пристап, кој ни овозможува да дејствуваме на ситуацијата на теренот, во Украина или на друго место, поединечно или постепено“, им напиша Фон дер Лајен на лидерите на ЕУ пред вонредниот самит, кој ќе се одржи в четврток, посветен исклучиво на европската одбрана и на поддршката за Украина.
„Втората е да ја искористиме можноста, да ги мобилизираме огромните ресурси што ги има Европа, да го повикаме нашиот колективен дух да ја одбраниме демократијата. Верувам дека втората опција е нашиот единствен избор. Тоа е, во крајна линија, нашата цел“, се вели во писмото.
Taa вели дека втората опција бара ослободување на европскиот индустриски и производствен капацитет и негово фокусирање на безбедноста. „Безбедноста е она на што почива нашиот просперитет и од што зависи нашата слобода. Затоа мораме да воспоставиме пречка против оние што сакаат да ни наштетат“, се наведува во писмото.
Претседателката на Комисијата наведува дека Европа многу им е благодарна на Соединетите Американски Држави за поддршката и улогата што ја имаа за нивната безбедност во текот на децениите.
„Како претседателка на Комисијата, силните односи со САД се една од моите главни цели, билатерално и преку групата Г7“, посочува таа додавајќи дека контекстот во кој се наоѓаме денес радикално и драстично се менува.
„Темлите врз кои беше изграден целиот повоен европски политички и економски поредок се разнишани до срж. А кога европскиот поредок е разнишан, историјата нè учи дека целиот меѓународен систем може да се дестабилизира“, се наведува во писмото на Фон дер Лајен.
Во своето писмо до лидерите на земјите членки претседателката на Комисијата наведе план од пет точки за вооружување на Европа, кој може да мобилизира речиси 800 милијарди евра.
Најголем дел од оваа сума, околу 650 милијарди евра, би обезбедиле земјите членки од своите буџети, а преостанатите 150 милијарди би ги обезбедиле преку заедничко задолжување.