Свет
Кој лежи на пари, не лежи во затвор

Спорни правни СТАНДАРДИ во пресметката со криминалот
Спорни правни СТАНДАРДИ во пресметката со криминалот
Со трампата "пари за казна" не само што се губи основната функција на казнената политика туку дополнително се поттикнува криминалот, велат правните експерти
Државата не може да го провери потеклото на парите со кои поранешната директорка на скопскиот Катастар, Татјана Митревска, си ја откупи едногодишната затворска казна што ја "доби" поради фалсификување и уништување службени документи. Во судската постапка тоа никогаш не беше спомнато, но според информациите што се вртеа во јавноста, таа го извршила кривичното дело за да го скрие вистинскиот сопственик на имотот на Водно вреден 2,5 милиони евра. Станува збор за фамозната вила на Водно, за чиј сопственик се спомнуваше поранешниот премиер Љубчо Георгиевски.
Овој случај покажува дека битката против корупцијата и против високиот државен криминал се води само декларативно и дека во практиката и понатаму функционираат политички договори, во кои неретко се замешани и судовите. Според експертите, со трампата "пари за казна" не само што се губи основната функција на казнен5ата политика туку дополнително се поттикнува криминалот.
Ваквиот пат до "правдата" неодамна беше истрасиран со измената во Кривичниот законик, со која беше внесена одредбата за откуп на затворските казни до една година. Високи политички извори тврдат дека со таа одредба биле купени гласовите на ВМРО-Народна за да го поддржи Законот за парничната постапка, со кој се воведе двојазичност во судовите на целата територија на Македонија. Измената на Кривичниот законик помина без ниту збор на собраниска расправа, а беше усвоена со 72 пратенички гласа. За измената не гласаа само пратениците на ВМРО-ДПМНЕ.
– Предлогот за измената на КЗ неоправдано беше даден по итна постапка, без соодветно образложение и без да ни се остави простор да се консултираме со експерти. Текстот буквално го најдовме на собраниските клупи. Ценевме дека таквото решение не е добро и дека сите граѓани нема да имаат ист третман, односно дека само богатите ќе можат да си ги откупат казните – вели Силвана Бонева, координаторка на пратениците на ВМРО-ДПМНЕ.
Експертите јавно истапија со критики за оваа одредба.
– Тоа е несреќна одредба, донесена набрзина и без консултации со стручњаците. Здружението за кривично право, во кое членуваат многу професори, судии, обвинители, полицајци и адвокати, уште во септември се изјасни дека оваа несмасна, нејасна и неприменлива одредба не треба да влезе во Кривичниот законик бидејќи е непрецизна, а со тоа спротивна од уставното начело на законитост – вели професорот по кривично право, Владо Камбовски.
Според него, судовите треба да ги одбијат доставените барања за замена на казните со пари и да побараат Уставниот суд да се изјасни за оваа законска одредба.
Претседателот на Врховниот суд, Дане Илиев, вели дека судовите не можат при пресудувањето да се повикуваат на правни празнини и неприменливост на законите.
– Ние ќе работиме според законот. Судовите не одлучуваат дали законските одредби се добри или не. За незадоволните постојат жалби. Судството воопшто не беше консултирано за оваа измена на КЗ – вели тој.
Министерката за правда, Мери Младеновска-Ѓорѓиевска, вели дека ваквата одредба е прифатена поради пренатрупаноста на затворите и полнењето на државниот буџет.
– Сметавме дека ќе се постигне подобар ефект во ресоцијализацијата ако вршителите на дела со затворски казни до една година си ја платат казната и на тој начин ја избегнат "криминалната инфекција" во затворите. Не е точно дека само богатите ќе можат да си ја откупат слободата. Судовите, освен тежината на делото треба да ја имаат предвид и материјалната состојба на осудените. Така, може да се случи на поимотните да им биде одредена поголема сума за откуп на затворската казна, а на помалку имотните таа да биде помала. Ја имавме предвид и социјалната димензија, бидејќи со казните над шест месеци затвор е предвидено работниот однос автоматски да престане, што може да продуцира нов криминал. Друг е проблемот што судовите водат блага казнена политика, па до една година се осудуваат и лица кои сториле тешки кривични дела – вели Младеновска.
Извршниот директор на "Транспарентност Македонија", невладина организација која со занимава со проблематиката на корупцијата, вели дека откупот на казната е добра идеја, но само кога станува збор за дела од небрежност или од од мала општествена опасност.
Но, делото за кое беше осудена Митревска не спаѓа во тие "лесни" дела и оттаму потекнуваат сомневањата дека казната од една година затвор не е донесена во судовите, туку во политичките кабинети. Правниците објаснуваат дека потеклото на парите на Митревска не може да се провери, бидејќи законот со кој е предвидена постапката за тоа е донесен по нејзиното сменување од функцијата и не важи ретроактивно. Татјана беше сменета во 2002 година, а Законот за спречување на корупцијата, кој ги обврзува функционерите да си го пријават имотот, беше донесен во 2003 година. Според тоа, Антикорупциската комисија нема можност да ја спореди нејзината претходна со сегашната имотна состојба.
– Можност за проверка на имотот има само за функционерите што биле на позиции кога бил донесен законот и потоа. Во тие случаи, ако антикорупциската комисија утврди дека тие не го пријавиле, лажно го пријавиле или не ги пријавиле промените во имотот, поднесува барање до Управата за јавни приходи, која може да ги изврши потребните проверки. Но, и тука постојат проблеми поради немањето единствена евиденција за имотот на граѓаните. Ако непријавениот имот значително го надминува приходот што може легално да се стекне, треба да се извести и обвинителството, кое треба да поведе постапка за кривично дело за утврдување на потеклото на несразмерно стекнат имот – објаснува вишиот јавен обвинител од Штип, Тодор Витларов.
Но, дури и во вакви случаи можни се малверзации, бидејќи трето лице може да ги даде парите за откуп на нечија слобода. Дирекцијата за спречување перење пари е должна да ги провери трансакциите од над 15.000 евра. Но, тоа може да се направи само ако трансакциите одат преку банка или друга институција овластена да работи со пари и само ако од тие институции има известување дека станува збор за сомнителна трансакција и за "испрани пари". (Н.Н.С.-Т.П.)
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Подољак за Путин: „Од една страна вели секако, но од друга страна, јасно е кој сака војната да продолжи“

Вонредната состојба во Украина нема да биде укината во случај на 30-дневно примирје со Русија, ниту за тоа време ќе се одржат избори, изјави денеска советникот на шефот на кабинетот на украинскиот претседател, Михаил Подољак.
„Примирјето од 30 дена не е крај на војната. Ситуацијата ќе биде непредвидлива. Невозможно е да се укинат вонредната состојба и процедурите за заштита на земјата за толку краток временски период. Ќе биде неопходно да се преговара, проверени набљудувачи кои ќе можат да го забележат прекршувањето на примирјето и да обезбедат одвојување на страните. Мораме да ја задржиме способноста за борба“, рече тој.
Подољак истакна и дека изборите во Украина нема да се одржат доколку се прогласи 30-дневен прекин на огнот, бидејќи се уште не е можно да се гарантира безбедноста на избирачките места и изборната кампања.
Тој нагласи дека тоа ќе биде можно доколку започнат преговорите за стабилен прекин на огнот гарантиран од неутрални набљудувачи.
Подољак посочи дека Украина нема да се откаже од одредени барања, како што се безбедносни гаранции, почитување на територијалниот интегритет на Украина и зачувување на нејзината култура, историја и јазик.
Тој го обвини рускиот претседател Владимир Путин дека всушност не планира да прифати привремено примирје според американскиот предлог, иако рускиот лидер рече дека начелно се согласува со предлогот, но дека „има нијанси“.
„Неговиот одговор е двосмислен. Од една страна, тој вели – се разбира, ова е јасно, ова е неопходно, но од друга страна, тој продолжува да вели дека има нијанси. И тие ја бришат самата идеја за прекин на огнот“, рече Подољак.
Тој тврди дека Путин во суштина сака Украина да престане да се брани и да произведува оружје, како и да се откаже од контролата над линијата на фронтот.
„Стана јасно кој сака да ја продолжи војната. Нашето искуство од 2014 година ни кажува дека Москва ги прекршува сите договори. Самитот во Џеда ја стави во позиција каде што ќе треба да ја разјасни ситуацијата. Ќе видиме“, рече тој.
Зборувајќи за украинско-американските преговори во Џеда, Подољак истакна дека САД директно не соопштувале какви отстапки ќе мора да направи Украина.
„Тие сакаат да имаат транспарентни економски односи со Украина, во кои инвестираа значителни воени и финансиски ресурси. А Украина е многу заинтересирана за обновување на ефективни билатерални односи: САД имаат клучен арсенал, како што се противракетна одбрана, специјална муниција и разузнавање“, рече тој.
Тој посочи дека и покрај конфликтот меѓу претседателите на Украина и на САД, Володимир Зеленски и Доналд Трамп, на средбата во Овалната соба, Киев „му верува“ на американскиот лидер, кој, како што тврди Подољак, е сојузник на Украина.
Подољак истакна дека „војната продолжува“, и дека украинските војници продолжуваат да дејствуваат во руската област Курск.
Свет
Деветмесечно бебе починало во автомобил, мајка и заборавила да ја однесе во градинка во Никозија

Деветмесечно бебе било пронајдено починато во автомобил пред градинка во Никозија.
Била повикана брза помош и бебето било пренесено во болница. Лекарите неуспешно се обиделе да го оживеат, пренесуваат медиумите во регионот.
Според написите, мајката го заборавила бебето во автомобилот. Жената го ставила бебето во автомобил и тргнала на работа, заборавајќи да го остави во градинката, која е веднаш до нејзиното работно место. Автомобилот останал на истото место до попладневните часови.
Кога завршила со работа, по работното време, отишла да го земе детето, но кога видела дека не е во дневен центар, сфатила што се случило.
Известена е полиција и се очекува мајката да биде уапсена.
Свет
Расте бројот на заболени од мали сипаници во САД

Епидемијата на мали сипаници (морбили) во Западен Тексас и Ново Мексико, во САД, сега достигна речиси 300 случаи, а од оваа болест починаа две невакцинирани лица.
Случаи на сипаници се пријавени во Алјаска, Калифорнија, Флорида, Џорџија, Канзас, Кентаки, Мериленд, Њу Џерси, Њујорк, Пенсилванија, Род Ајленд, Вермонт и Вашингтон.
Денеска, американскиот Центар за контрола и превенција на болести (ЦДЦ) објави дека бројот на потврдени случаи на сипаници во САД го надминал бројот од 2024 година.
Здравствените власти во Тексас објавија дека до вторник имало 36 нови случаи на сипаници, со што вкупниот број во Тексас се искачи на 259. Уште пет лица се хоспитализирани, односно вкупно 34.
Сипаниците се предизвикани од високо заразен вирус кој исто така се пренесува преку воздухот кога заразено лице дише, кива или кашла. Во САД, случаите и епидемиите на болеста обично започнуваат со некој што се заразил со болеста во странство, а болеста се шири особено во заедниците со ниски стапки на вакцинација.
Малите сипаници најпрво го инфицираат респираторниот тракт, а потоа се шири низ телото, предизвикувајќи висока температура, течење на носот, кашлица, црвенило, насолзени очи и осип. Повеќето деца закрепнуваат од сипаници, но инфекцијата може да доведе до опасни компликации како што се пневмонија, слепило, оток на мозокот и смрт.
Најдобар начин да се избегне добивање на мали сипаници е вакцината против сипаници, заушки и рубеола (ММР). Првата инјекција се препорачува за деца меѓу 12 и 15 месеци, а втората меѓу четири и шест години, пренесуваат светските агенции.