Свет
Ќе завршат бенефициите за големите потрошувачи на струја

МЕПСО ќе бара прво банкарска гаранција, па потоа ќе испорачува електрична енергија
МЕПСО ќе бара прво банкарска гаранција, па потоа ќе испорачува електрична енергија
"Силмак", "Фени, "Макстил", "Митал стил" веќе не можат да се надеваат дека ќе плаќаат струја по привилегирани цени
МАЈА ТОМИЌ
Од почетокот на годинава за големите потрошувачи на струја требаше да престанат да важат досегашните повластени цени за струјата, за што тие склучуваа договори со ЕСМ. Според законските решенија, за сите потрошувачи на електрична енергија ќе важат исти цени зависно од тоа во која група се тие класифицирани. Но, иако овие одредби од Законот за енергетика требаше да започнат да се применуваат од јануари 2006 година, тоа сў уште не се случило и големите компании уште ја плаќаат струјата по претходно договорена, привилегирана цена. Неофицијално, таа изнесува 22 евроцента за еден мегават, а се најавува нејзина корекција за неколку центи повеќе.
Големите потрошувачи се класифицирани во Законот во групата на оние што трошат или планираат да потрошат над 20 гигавати струја годишно. Од почетокот на годинава тие требаше за потребните количества струја, неопходни за процесот на производството, да склучуваат нови договори со МЕПСО, ,,Македонскиот преносен систем оператор", но тоа сў уште не се случува. Според законските одредби, ако сакаат да набават струја, компаниите прво ќе мораат да приложат банкарска гаранција. Од овој месец требаше и практично да профункционира новиот начин на соработка меѓу МЕПСО и домашните компании, но работите уште се статус кво. Односно, испораките на струја течат според претходните договори склучени со некогашно ЕСМ и според старите, бенефицирани цени, а сў уште не е избрана банка која ќе биде подготвена да ја гарантира наплатата на струјата.
Примената на новите законски решенија во практика ќе значи дека “Силмак", “Фени, “Макстил", “Митал стил" и уште пет други домашни компании во иднина не можат да се надеваат дека ќе плаќаат струја по привилегирани цени, ниту пак дека, како досега, државата ќе им ги простува направените долгови и ќе им испорачува струја непречено.
Во МЕПСО велат дека уште не е најдена домашна банка која ќе се нафати да даде гаранција, бидејќи не е баш мал ризикот во кој треба да влезе, ако се има предвид дека за месечни набавки на струја една компанија треба да издвои околу милион евра. Со приложувањето на банкарската гаранција, всушност треба да се избегне досегашната ситуација на трупање долгови поради неплатена струја.
А, колку точно изнесува повластената цена на еден мегават-час, ниту големите компании ниту надлежните не откриваат. Неофицијално, станува збор за цена од околу 22 евроцента за мегават-час, а во тек се преговори за нејзино зголемување меѓу 25 и 30 евроценти. Сепак, и покрај привилегиите, компаниите не ја плаќаа редовно струјата. На некогашно ЕСМ по оваа основа тие му должат околу 15 милиони евра, од кои само долгот на “Силмак" изнесува 7 милиони евра. Засега е неизвесно дали воопшто средствата ќе бидат наплатени. Само во последните неколку месеци по поделбата на ЕСМ на три друштва, долгот за неплатените сметки достигна околу 8 милиони евра.
Инаку, побарувачката на струја од увоз расте од година на година. Додека лани беа увезени околу 2 милијарди киловат-часа, што беше двојно повеќе од 2004 година, за оваа 2006 година се планира потрошувачка од околу 4 милијарди киловат-часа, за што ќе бидат потрошени околу 120 милиони евра. Тоа е резултат на зголемената побарувачка на струја кај сите категории потрошувачи.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
„Зеленски се соочува со тешка средба со Трамп, мировните услови нема да бидат во корист на Киев“

Украинскиот претседател Володимир Зеленски се соочува со тешка средба со американскиот лидер Доналд Трамп во Белата куќа. Условите за евентуален мировен договор веројатно нема да бидат во корист на Киев, изјави експерт за надворешна политика за Си-ен-ен.
Роберт Инглиш, директор на Центарот за централноевропски студии на Универзитетот во Јужна Калифорнија, рече дека Трамп бил многу јасен во своите пораки до Зеленски.
„Трамп јасно му кажа дека ќе мора да прифати дека поголемиот дел од изгубената територија е изгубен на долг рок“, рече Инглиш, додавајќи: „Сите илузии за враќање на Крим и поголемиот дел од Донбас се завршени“.
Според него, Зеленски ќе мора да се соочи со болната вистина. „Зад сцената, постои јасно разбирање дека Зеленски ќе мора да го проголта тоа горчливо апче. Сега мора да се фокусираме на иднината и да обезбедиме цврсти безбедносни гаранции за Украина“.
На Зеленски во Вашингтон ќе му се придружи силна делегација од европски лидери – Емануел Макрон (Франција), Фридрих Мерц (Германија), Кир Стармер (Велика Британија) и Урсула фон дер Лајен (Европска комисија).
Целта на посетата е да се координира поддршката за Киев и да се обликува заеднички пристап кон иднината на западната помош за Украина.
„Самиот факт дека сите се таму заедно и се обидуваат да постигнат заедничко разбирање – тоа е клучно“, рече Инглиш.
Сепак, тој предупредува дека главниот акцент веројатно ќе се префрли од членството во НАТО на долгорочните безбедносни аранжмани.
„Додека постои подготвеност за обезбедување воени сили и ветувања за помош на Украина, додека САД обезбедуваат залихи, разузнавање и логистика – ако сето ова е поткрепено со некаков договор што може да трае со години и да се обновува на неодредено време – тоа ќе биде многу блиску до заштитата на НАТО. А тоа е она што Украина го немала претходно.“
Свет
Зеленски: Нема да ги повториме грешките од минатото

Украинскиот претседател Володимир Зеленски пристигна во Соединетите Американски Држави на клучни разговори со американскиот претседател Доналд Трамп и европските лидери за завршување на војната во Украина, а се соочува со зафатен распоред во Белата куќа, објавува „Киев пост“.
Во објава на Телеграм, Зеленски рече дека сите подеднакво сакаат брз и сигурен крај на војната, додавајќи дека мирот мора да биде траен.
„Не како пред многу години, кога Украина беше принудена да се откаже од Крим и дел од Донбас, а Путин едноставно го искористи тоа како појдовна точка за нов напад. Или кога на Украина ѝ беа дадени наводни ‘безбедносни гаранции’ во 1994 година, што не функционираше“, напиша тој.
Зеленски нагласи дека Украина не требало да се откаже од Крим во 2014 година, „исто како што Украинците не се откажаа од Киев, Одеса или Харков по 2022 година“. Според него, украинските одбранбени сили моментално напредуваат во регионите Донецк и Суми.
„Ние ќе ја заштитиме Украина, ефикасно ќе ја гарантираме нејзината безбедност, а нашиот народ секогаш ќе му биде благодарен на претседателот Трамп, на сите во Америка и на секој партнер за нивната поддршка и непроценлива помош“, рече тој. „Русија мора да ја заврши оваа војна што ја започна. И се надевам дека нашата заедничка сила со Америка, со нашите европски пријатели, ќе ја принуди Русија да постигне вистински мир“, додаде Зеленски.
Зеленски и делегација од европски лидери отидоа во САД откако учествуваа на состанокот „Коалиција на волните“ во Брисел. Се очекува разговорите со Трамп да се фокусираат на опциите за завршување на војната во Украина и можноста за средба меѓу Зеленски и рускиот претседател Владимир Путин.
Во објава на социјалните мрежи, Трамп рече дека членството на Украина во НАТО и враќањето на Крим „не се тема“ во преговорите за завршување на руската инвазија.
„Претседателот на Украина може да ја заврши војната со Русија речиси веднаш ако сака, или може да продолжи да се бори“, напиша Трамп, додавајќи: „Нема враќање на Крим и НЕМА ПРИКЛУЧУВАЊЕ НА УКРАИНА ВО НАТО. Некои работи никогаш не се менуваат!!!“
Трамп, исто така, објави: „Утре е голем ден во Белата куќа. Никогаш не сум имал толку многу европски лидери одеднаш. Голема чест е да ги угостиме!!!“, осврнувајќи се на средбата со Зеленски, генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, и лидери како што се Французинот Емануел Макрон, Британецот Кир Стармер и Италијанката Џорџа Мелони.
Собирот следува по самитот на Трамп со Владимир Путин во Алјаска, каде што рускиот лидер наводно се согласил на гаранција „слична на Член 5“ за Украина како дел од потенцијален договор.
Свет
(Видео) Ураганот Ерин се засили на четврта категорија, опасно се зајакнува и се заканува на брегот на САД

Ураганот Ерин се врати во бура од категорија 4, со ветрови од 210 км/ч и се протега во круг од 370 километри, соопшти Националниот центар за урагани во неделата вечерта. Бурата се наоѓа на околу 1.600 км југоисточно од Кејп Хатерас, Северна Каролина, и се движи кон северозапад, објави Си-ен-ен.
Иако не се очекува бурата директно да стигне до копно, метеоролозите предупредуваат дека силните бранови ќе претставуваат значителна закана, почнувајќи од понеделник на јужните плажи, а подоцна во текот на неделата во североисточните крајбрежни области.
Last night, the 53rd Weather Reconnaissance Squadron flew into the eye of Hurricane Erin—and captured imagery of the breathtaking stadium effect.
These missions provide critical data to the NHC to improve forecasts, helping keep communities safe before the storm makes… pic.twitter.com/RpAs7yMDRf
— Hurricane Hunters (@53rdWRS) August 16, 2025
Метеоролозите предупредуваат дека струјата ќе претставува закана дури и пред да бидат видливи високите бранови, па затоа пливачите се повикуваат да бидат исклучително внимателни.
Поради сериозноста на ситуацијата, округот Дер, Северна Каролина, прогласи локална вонредна состојба и издаде задолжителна наредба за евакуација на островот Хатерас.
Apparently the Puerto Rican frogs are big fans of Hurricane #Erin 🐸🌀
The coqui frogs were having a LOUD discussion yesterday as Erin's outer bands were lashing the island with rain and wind.
It's also possible they didn't like Erin but we don't speak frog… #PRwx pic.twitter.com/Dj0ZU0KC0b
— WeatherNation (@WeatherNation) August 17, 2025
„Поплави од крајбрежјето и прелевање на океанот се очекуваат уште во вторник, 19 август, и ќе продолжат до четврток, 21 август. Делови од автопатот 12 на Северна Каролина на островот Хатерас веројатно ќе бидат непроодни неколку дена“, се вели во соопштението.
Надворешните рабови на Ерин веќе носат обилни дождови во Порторико, каде што се очекуваат уште 5 до 10 сантиметри дожд до понеделник, а досега 100.000 луѓе останаа без струја. Обилни дождови, до 6 сантиметри, се предвидуваат и за источните Бахами, каде што се на сила предупредувања за тропски бури, заедно со ризик од ненадејни поплави и лизгање на земјиштето.
Ерин доживеа неверојатно брза промена на силата, феномен што станува сè почест како што се затоплува планетата. За само 24 часа, бурата се претвори од ураган од категорија 1 со ветрови од 120 километри на час, во ретка категорија 5 со ветрови од речиси 260 километри на час. Ова го направи Ерин еден од најбрзо зајакнатите атлантски урагани некогаш забележани.
A hi-res IR view of Hurricane Erin's impressive eye, as seen yesterday by GOES-East.
Still in awe. pic.twitter.com/os72K6BVPs
— Nahel Belgherze (@WxNB_) August 17, 2025
Овој феномен се јавува кога ураганот се зајакнува за најмалку 55 километри на час за 24 часа. Ваквите промени историски се случувале подоцна во сезоната, но поради затоплувањето на океаните и атмосферата, тие стануваат сè почести. Ерин, исто така, стана еден од само 43 урагани од категорија 5 регистрирани во Атлантикот, од кои 11 се случиле од 2016 година.
Ерин е првиот голем ураган во оваа атлантска сезона. Пред него, четири именувани системи – Андреа, Бери, Шантал и Декстер – не успеаја да се зајакнат над силата на тропските бури. Долгорочните прогнози покажуваат дека може да се очекуваат нови бури во истиот дел од Атлантикот барем до почетокот на септември, а метеоролозите предвидуваат надпросечна тропска активност оваа година.
фото: принтскрин