Вилијам Ли се бори со тоа што го опишуваат како „херој“ откако им помогна на своите соседи да избегаат од катастрофалниот пожар што ја проголта станбената зграда во Хонг Конг, негов дом од раѓање. Наместо гордост, го прогонува вина дека не успеал да спаси повеќе луѓе од огнената стихија во комплексот Ванг Фук Корт, во која загинаа најмалку 159 лица, пренесе Би-би-си.

„Срцето ми се кине секој пат кога некој ќе ме нарече херој“, вели 40-годишникот низ солзи. Недела дена по катастрофата, пожарникарите сѐ уште ги пребаруваат остатоците од седумте изгорени облакодери во потрага по телата на 30 соседи на Ли – луѓе кои, како и тој, имале несреќа да бидат дома кога избувнал смртоносниот пожар.

Причината за пожарот и тоа зошто повеќе луѓе не успеале да се спасат сега се предмет на истрага на независен одбор, кој го наложи административниот челник на Хонг Конг. Веќе било откриено дека околу зградата била поставена мрежа што не е отпорна на оган и дека противпожарните аларми не функционирале правилно – клучна причина зошто Ли првично не бил загрижен кога сопругата му се јавила да му каже дека нивната зграда гори.

Наместо веднаш да избега, тој поминал речиси 10 минути пакувајќи работи. Но, во моментот кога ги отворил вратите, размерите на катастрофата му станале јасни: густ чад го исполнил ходникот и го натерал да се повлече назад во станот. Додека неговата сопруга станувала сѐ похистерична на телефонот, Ли немал време за паника. Ставал мокри крпи под вратата за да спречи влегување на чадот и се обидувал да смисли што понатаму.

Тогаш слушнал гласови во ходникот. Воздухот бил толку густ од чад што не можел да види кој повикува. Покривајќи го лицето со мокра крпа, успеал да напипа двајца соседи и да ги внесе во релативната безбедност на својот стан. Во исто време, во соседниот блок, 66-годишната Бај Шуи Лин, исто така, се обидувала да им помогне на соседите. Се смета дека спасила најмалку три семејства, удирајќи им на врати за да ги предупреди на пожарот. Бај, сепак, не преживеала. Нејзините синови го идентификувале телото за време на викендот.

„Да ја замолевме да си замине минута порано, мислам дека ќе преживееше“, рекол нејзиниот син Јип Ка-Куи за Си-Би-Ес. „Но ја познаваме. Немаше да замине без да ги предупреди другите.“

Назад во станот на Ли, спасениот пар му рекол дека слушнале уште еден глас во ходникот – домашна помошничка која повикувала постара жена. Но гласот стивнал. Овој пат, Ли не можел да помогне. „Се чувствувам многу виновно“, рекол. „Некои луѓе не беа спасени, а јас не ги отворив повторно вратите за да се обидам да ги најдам.“

Минувале часови, а опциите за бегство исчезнувале. Еден противпожарен излез бил блокиран од пламенот, додека за другиот соседот на Ли верувал дека е заклучен. Решиле да не скокаат од прозорецот на вториот кат поради интензитетот на огнот и постојаните експлозии. Заробен во својот дом, Ли чекал повеќе од два часа пред да биде спасен.

„Тоа беше прв пат да почувствувам дека смртта ми е близу“, вели Ли. Почнал да се простува од пријателите преку Ватсап: „Не можам да побегнам. Ако ми се случи нешто, грижете се за моите деца. Внимавајте.“

Отприлика два и пол часа по избувнувањето на пожарот, пожарникарите конечно стигнале до нив со скали. Ли инсистирал спасувачите прво да го изнесат постариот пар. „Му рековме дека тој треба да оди прв. Тој одби и рече дека е млад и дека може да го поднесе тоа“, раскажала соседката за локалните медиуми.

Кога пожарникарите се вратиле по него, Ли тешко се одвојувал од домот исполнет со спомени. „Пожарот значеше дека ништо не можам да понесам со себе.“

Повторно се сретнал со семејството во блискиот ресторан, но вистинските размери на ужасот го погодиле дури во болницата.

„Веќе немав сила во себе и кога стигнав на итна помош, колената ми попуштија. Мирисот на изгорено ми остана во носот“, се сеќава. „Навистина сакав да го исперам тој мирис.“

Откако бил примен на оддел, конечно имал простор да плаче.

„Кога претходно сум бил во болница, сакав што побрзо да си одам дома. Но овој пат, кога сестрата ме праша дали сакам дома – не сакав да одам. Се чувствував како да избегнувам нешто со што ќе треба да се соочам.“

Сепак, решил да се соочи со траумата директно – давајќи што повеќе интервјуа.

„Се надевам дека многу луѓе ќе се јават за да помогнат да се открие вистината. Се надевам дека жителите на Ванг Фук Корт ќе добијат одговори и правда.“

Експоненцијалното зголемување на бројот на сателити во ниската Земјина орбита донесе напредок во телекомуникациите, вклучително и пристап до широкопојасен интернет до руралните и оддалечените области низ целиот свет, но исто така предизвика и пораст на светлосното загадување во вселената што го загрозува работењето на астрономските опсерватории во орбитата.

Нова студија на НАСА, фокусирана на четири вселенски телескопи – два оперативни и два планирани – проценува дека голем процент од сликите што овие опсерватории ќе ги направат во текот на следната деценија би можеле да бидат контаминирани од светлината емитирана или рефлектирана од сателитите со кои ја делат ниската Земјина орбита.

Научниците пресметале дека околу 40 проценти од сликите направени од вселенскиот телескоп Hubble на НАСА и околу 96 проценти од оние направени од опсерваторијата SPHEREx на американската вселенска агенција би можеле да бидат контаминирани од светлината од сателитот. Тие исто така пресметале дека околу 96 проценти од сликите од планираната опсерваторија ARRAKIHS на Европската вселенска агенција и планираниот телескоп Xuntian на Кина би можеле да бидат слично засегнати.

Тие додадоа дека Hubble ќе биде помалку засегнат поради неговото тесно видно поле.

Орбиталните телескопи се клучен дел од истражувањето на вселената. Тие можат да набљудуваат поширок опсег на електромагнетниот спектар од телескопите на земјата, а недостатокот на атмосферски пречки им овозможува да создаваат поостри слики од универзумот, што овозможува директно снимање на далечни галаксии или планети надвор од нашиот Сончев систем.

„Иако досега поголемиот дел од светлосното загадување доаѓаше од градовите и возилата, порастот на констелации на телекомуникациските сателити брзо почнува да влијае на астрономските опсерватории низ целиот свет“, рече астрономот Алехандро Борлаф од истражувачкиот центар „Ејмс“ на НАСА во Калифорнија, главен автор на студијата објавена во списанието „Nature“.

„Додека телескопите ѕиркаат во вселената обидувајќи се да детектираат далечни галаксии, планети и астероиди, сателитите понекогаш минуваат пред нивните камери, оставајќи траги од светлина што влијаат на слабиот сигнал што го примаме од вселената. Ова беше познат проблем за телескопите на Земјата. Но, досега, се сметаше дека вселенските телескопи – многу поскапи и поставени на навидум недопрени точки на гледање во вселената – се практично ослободени од светлосно загадување предизвикано од човекот“, рече Борлаф.

Драматично зголемување на бројот на сателити
Во 2019 година, имаше околу 2.000 сателити во ниската Земјина орбита. Сега има околу 15.000. Борлаф рече дека индустриските планови предвидуваат околу 560.000 сателити во ниската Земјина орбита во текот на следната деценија.

„За да добиете претстава за тоа колку се зголемил тој број неодамна, да речеме само дека лансиравме повеќе сателити во ниската земјина орбита во последните четири години – од 2021 до 2025 година – отколку во претходните седум децении вселенски летови заедно“, рече Борлаф.

Можно решение
Еден начин да се реши овој проблем би бил поставување на сателити во орбити пониски од оние во кои работат телескопите.

Романската војска уништи поморски дрон кој претставуваше закана за пловидбата во Црното Море, соопшти вчера романското Министерство за национална одбрана, поради растечките загрижености за ризиците во таа област поврзани со војната во Украина.

„Интервентниот тим доби овластување да го неутрализира идентификуваниот објект, во согласност со важечките оперативни процедури, а околу 13:00 часот поморскиот дрон беше уништен со контролирана детонација“, се вели во соопштението.

The SBU denies that Romania destroyed a Sea Baby drone

In a comment to hromadske, the SBU said that all Sea Baby naval drones continue to carry out combat missions in the Black Sea and that none have been lost.

In turn, Romania’s Defense Ministry has published a video showing… https://t.co/yhPyHiRWMD pic.twitter.com/iiMIYisEhM

— NEXTA (@nexta_tv) December 3, 2025

Министерството соопшти дека дронот Sea Baby е пронајден 66 километри источно од Констанца. Sea Baby е поморски дрон развиен од Украина. Портпаролот на романското Министерство за одбрана одби да прецизира од која земја доаѓа дронот, но потврди дека станува збор за Sea Baby.

Безбедносната служба на Украина (СБУ) соопшти дека сите нејзини дронови Sea Baby кои учествувале во оперативни мисии во регионот на Црното Море се пронајдени.

„Ниту еден од нив не влегол во романските води. Украина непогрешливо се придржува до меѓународното право, не ги крши меѓународните граници и се однесува кон своите партнери со почит“, објави прес-службата на СБУ.