Свет
Се продлабочува кризата во Иран
И покрај методите и пропагандата со која режимот на претседателот Ахамдинеџад се обидува да се пресмета со противниците, аналитичарите сметаат дека иранската политичка криза е се поизразена
Речиси два месеца, од 13-ти јуни, опозицијата во Иран протестира против, како што тврди, лажираните претедателски избори на кои победи Махмуд Ахмадинеџад. Тамошната власт приемнува брутални мерки да ги разбие демонстрантите кои секојдневно протестираат низ улиците на главниот град Техеран, употребувајќи пендреци, солзавец па дури и огнено орујже. Опозицијата обвинува за монтирани судски процесиВо саботата во Техеран се одржа и првото судење на околу стотина демонстранти, и е досега најголемиот процес кој се водел во Исламската република Иран. Меѓу обвинетите за подривање на уставниот поредок и соработка со непријателска пропагнада, се наоѓаат и поранешни високи фунцкионери, како на пример поранешниот потрпетседател на државата Мохамад Али Абтахи. Лицата се обвинети за незаконско демонстрирање, напади на воени и владини згради, поврзаност со вооружени опозициски групи и заговор против режимот. За овој процес може да информираат само државните медиуми кои се под силна контрола на власта. А како што известија тие, повеќето обвиенти ги признале делата. Абтахи наводно изјавил дека и’ наштетол на државата со оспорувањето на изборните резултати според кои Ахмадинеџад уверливо победил и дека опозицискито противкандидат Мирхосеин Мусави и поранешните претседатели Мохамад Катами и Али Акбар Рафсанџани ги организирале протестите.Тројцата опозициски лидери и набљудувачите го отфрлаат ваквото признание на Абтахи и сметаат дека тоа е лажирано или изнудено со присила. Според нов, овие монтирани процеси се само доказ дека режимот се соочува со незадоволство на граѓаните. Обвинетите инаку минале неколку седмици во притвор без можност да се сретнат со нивните адвокати. Опозициајта тврди дека тие изгледале многу лошо и смета дека врз нив е вршена психичка и физичка тортура.Нови протести во средаСе очекува дека во среда, кога треба да се одржи инаугурациската церемонија на вторито мандат на Ахмадинеџад, ќе има големи протести во Техеран. Полицијата и пара полициските милиции вложуваа гоелми напори да ги разбијат демонсѕтрациите а сега се во подготвеност воопшто да не дозволат масовни собирања на јавните места. Мината седмица и покрај гоелмите полициски сили, илјадници демонстранти се собраа на гробот на студентката Неда Ага Солтан, одбележувајќи 40 дена од нејзиното убиство на демонстрациите, станувајќи така симбол на опозицискито отпор во Иран.Ахмадинеџад на удар и на конзервативцитеНа запад засега нема политичкиоценки како би можела да заврши политичката криза во Иран. Едиснтвено се признава дека ситуацијата е многу комлпицирана и чувстивтелна. Имено Ахмадинеџад беше цел на жесоки критики на врховните верски лидери и од страна на конзервативните тврдолинијаши бидејќи цела седмица одолговлекуваше да ја исполни наредбата на ајатолахот Али Хамнеи кој не се согласи со неговиот избор и именување на потпретседателот Есфендиар Рахи Машаи. Потоа во продолжение на судирот со Хамнеи, Ахадинеџад го разреши и минситерпт за разузнавачки служби, кој му упати критики а е претставник на тврдото крило на иранските конзервативци. Оставка во саботата поднесе и министерот за култура, а во неделата е соопштено дека се повлекол уште едн функционер близок на Ахмадинеџад.По инаугиурацијата, иранскиот претседател ќе има две седмици да состави листа од членови на неговата влада која ќе ја предложи на изгласување на парламентот. Се претпоставува дека конзервативното парламентарно мнозинство ќе го изгласа предлогот на Ахмадинеџад, доколку тој не предложи само луѓе кои му се нему блиски.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Египетската полиција приведе туристи кои се соблекле за фотографија кај пирамидите
Тројца млади шпански туристи беа приведени во Египет поради снимање „непримерени фотографии“ кај пирамидите во Гиза.
Според „Еџипт индепендент“, тие делумно се соблекле за време на фотографирањето, по што биле приведени од полицијата и испитани.
За време на истрагата, туристите изјавиле дека немале намера да го прекршат јавниот морал. Тие објасниле дека само сакале да направат смешни фотографии за спомен, не сфаќајќи дека ги кршат египетските закони.
По плаќање на парична гаранција од 5000 египетски фунти (околу 90 евра), тие се пуштени на слобода до завршување на истрагата.
Фото: Рипато / Freepik
Свет
Кина ги ублажува трговските тензии со Европа со ново одобрение за извоз на чипови
Кинеското Министерство за трговија одобрило продолжување на испораките на чипови на компанијата „Некспериа“, која е од клучно значење за европската автомобилска индустрија. Одлуката следи по договор меѓу Европската комисија и Пекинг за повторно активирање на трговијата со полупроводници, објави комесарот Марош Шефчович.
Портпаролот на кинеското министерство изјави дека Кина презела практични мерки за извоз во цивилни цели и ја повика холандската страна да ги исправи своите погрешни практики. Потегот дојде по тензиите предизвикани од холандската одлука да воведе вето врз управувањето со „Нексерија“ поради национална безбедност. Поради тоа Кина претходно го замрзна извозот на чипови, што ја загрози европската автомобилска индустрија.
По обновувањето на дел од извозот, автомобилските компании како „Волксваген“ веќе почнале да добиваат нови пратки, а акциите на „Вингтек технолоџи“ на берзата во Шангај пораснаа за повеќе од 3 отсто.
Паралелно, Кина привремено ја укина и забраната за извоз на некои стратешки суровини во САД, меѓу кои галиум и германум, што дополнително ги намали ризиците во глобалните синџири на снабдување.
Свет
Столтенберг: „Војната во Украина можеше да се избегне“
Поранешниот генерален секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, откри дека руската инвазија на Украина можеше да се спречи, но дека поддршката на алијансата дојде како „премногу мала, предоцна“.
Зборувајќи во интервју за РСЕ/РЛ на 7 ноември, тој исто така вели дека за време на мандатот се плашел дека НАТО може да се распадне.
Столтенберг се присети на напнатиот телефонски повик што го добил од украинскиот претседател Володимир Зеленски во февруари 2022 година додека руските тенкови се приближуваа кон Киев.
„Зеленски ми се јави од бункерот. Побара НАТО да го затвори небото и да ги запре руските авиони, беспилотните летала и хеликоптерите. Ми рече: ‘Знам дека НАТО може да го направи тоа, вие веќе го направивте тоа’“, рече Столтенберг.
Како што истакна, ако го стореа тоа, ќе почнаа целосна војна меѓу НАТО и Русија.
„Ќе моравме да ги уништиме руските системи за воздушна одбрана во Белорусија и Русија и да собориме руски авиони. Како што рече тогаш претседателот Бајден – „нема да ризикуваме трета светска војна поради Украина“, додаде Столтенберг.
Столтенберг, кој го водеше НАТО од 2014 до 2024 година, ги опиша раните реакции на алијансата на инвазијата како длабоко конфликтни.
„На 24 февруари 2022 година донесовме две одлуки: да ја зголемиме поддршката за Украина и да спречиме ширење на војната надвор од нејзините граници. Овие цели беа фундаментално контрадикторни. Ако нашата единствена цел беше победата на Украина, ќе испраќавме војници и авиони. Не го направивме ова за да избегнеме директна војна меѓу НАТО и Русија“, рече Столтенберг.
Столтенберг верува дека посилната воена поддршка за Украина по руската анексија на Крим во 2014 година би можела да го одврати Путин од почнување инвазија од големи размери.
„Нашата поддршка дојде предоцна и беше премногу слаба. Се плашевме да ја провоцираме Русија, но Русија сепак изврши инвазија“, додаде тој.
Сега, како норвешки министер за финансии, Столтенберг истакнува дека Русија може да се согласи на преговори само со зајакнување на Украина на фронтот.
„Не можеме да го предомислиме Путин, тој сака контрола врз Украина. Но, можеме да ја промениме неговата пресметка. Ако цената стане превисока, тој би можел да седне на преговарачка маса. Зеленски понуди разговори за прекин на огнот, но Путин ги отфрли. Мораме да ја направиме Украина посилна на бојното поле“, додаде Столтенберг.

