Политичките ставови на Доналд Трамп се менуваа со децении, но една работа остана иста – од 1980-тите, тој тврди дека царините се најдобриот начин за зајакнување на американската економија. Сега тој реши со овој потег да го стави на линија својот претседателски мандат и политичката кариера.

Актуелниот американски претседател најави воведување големи царини за увоз од голем број земји, вклучително и американски сојузници, конкуренти и противници.

Во говорот што беше мешавина од славење и самопофалба, Трамп потсети на неговата долгогодишна поддршка за царините и критиките за договорите за слободна трговија како НАФТА и Светската трговска организација.

Тој рече дека очекува отпор од „глобалистите“ и „посебните интереси“, но ги повика Американците да му веруваат на неговите инстинкти. „Запомнете, сите предвидувања на нашите противници за трговијата во последните 30 години беа целосно погрешни“, рече Трамп.

Царини до 50 отсто за „најлошите престапници“

Трамп најави дека ќе воведе царини до 50 отсто за „најлошите престапници“. 53 отсто одат за Кина, 20 отсто за Европската Унија и Јужна Кореја, а основната стапка за сите земји ќе биде 10 отсто. Канада засега нема да добие дополнителни царини, но нема да добие ниту олеснување.

Во својот втор мандат, опкружен со советници кои го делат неговиот светоглед и со републиканско мнозинство во Конгресот, Трамп е во позиција конечно да го спроведе она што тој го нарекува „трговска политика насочена кон Америка“. Според него, токму таквите политики ги направија САД богата нација пред повеќе од сто години и ќе го прават тоа повторно.

„Со години, чесните американски граѓани мораа да гледаат одстрана како другите земји стануваат богати и моќни, често на наша сметка“, рече Трамп. „Денес го менуваме тоа. Денес ќе ја направиме Америка повторно голема – и поголема од кога било досега“, додаде тој.

Економски ризик без преседан

Но, економските експерти предупредуваат дека потегот на Трамп може да има катастрофални последици. Тие велат дека високите царини ќе се прелеат на американските потрошувачи преку повисоки цени и може да предизвикаат глобална рецесија.

Поранешниот главен економист на Меѓународниот монетарен фонд, Кен Рогоф, изјави за Би-би-си дека шансите САД, најголемата светска економија, да влезе во рецесија сега се зголемени на 50 отсто.

„Тој само што фрли нуклеарна бомба врз глобалниот трговски систем“, рече Рогоф. „Последиците од царините од ова ниво на увозот во САД се едноставно запрепастувачки“, додаде тој.

Од сојузник во противник

Потегот на Трамп, исто така, се заканува да ги влоши односите со сојузниците. САД се обидуваат да ги зајакнат врските со Јапонија и Јужна Кореја во последниве години како противтежа на Кина. Но, сега овие три земји најавија дека заедно ќе реагираат на американската трговска политика.

Ако успее, Трамп ќе го преобликува глобалниот економски поредок што самите САД помогнаа да се воспостави по Втората светска војна. Ветува дека ќе го оживее американското производство, ќе генерира нови приходи и ќе ја намали зависноста од глобалните синџири на снабдување кои пропаднаа за време на пандемијата на Ковид.

Тоа е амбициозен план и многумина го сметаат за целосно нереален. Но, Трамп, кој опсесивно сака да остави длабока трага во историјата, го гледа ова како можеби неговата најголема можност. Во својот говор тој ден го нарече „ден на американското ослободување“.

Историски ден со неизвесен исход

Сепак, едно е сигурно, доколку Трамп ја спроведе својата најава до крај, тоа ќе биде историски пресврт во американската трговска политика. Прашање е само дали ќе остане запаметен како успех или економски неуспех.

Иако целиот говор беше триумфален и исполнет со самодоверба, малку сомнеж се провлече на крајот.

„Тоа ќе биде ден кога, се надевам, за неколку години ќе погледнете наназад и ќе кажете: знаете што, тој беше во право“, рече Трамп.

Крајно жалосно е што владата на САД ја објави својата одлука да наметне реципрочни тарифи, иако ние изразивме загриженост на различни нивоа и ги повикавме САД да не преземаат унилатерални мерки, изјави портпаролот на владата Јошимаса Хајаши.

„Ние сме сериозно загрижени за тоа дали тарифната мерка е во согласност со правилата на Светската трговска организација и трговскиот договор помеѓу Јапонија и САД“, додаде портпаролот.

Трамп најави нови општи тарифи од 10% за поголемиот дел од увозот во САД.

Секретарот за трговија на Јапонија, Јоџи Муто, му соопштил на секретарот за трговија на САД, Хауард Лутник, дека тарифниот пакет на САД ќе им отежне на јапонските компании да инвестираат на американскиот пазар и на крајот ќе и наштети на најголемата светска економија.

Запрашан од домашните новинари за можноста за одмазда, Муто одговорил само дека Јапонија ќе мора да го направи она што е во нејзин национален интерес, не навлегувајќи во детали.

Царините на претседателот Доналд Трамп од 10% на австралискиот увоз ќе ги погоди Американците кои сакаат говедско месо од сојузникот на Пацификот, изјави за Си-ен-ен, Ричард Денис, извршен директор на австралискиот институт.

Денис објасни дека Австралија и онака не извезува големи количини говедско месо во САД и најверојатно ќе го пренасочи извозот во земји со пониски царини.

„Мислам дека ова е многу поважен ден за американските бургери отколку за австралиската економија“, изјави тој за Си-ен-ен.

„Ако сакаат да платат повеќе за тоа сега… Тоа е нивен проблем, а не на Австралија“, додаде тој.

Тој, сепак, предупреди дека царините ќе влијаат на односите меѓу сојузниците, посочувајќи дека со тоа САД практично го „поништиле“ договорот за слободна трговија со Австралија.