Свет
Стратфор: Русија, САД и санкциите врз Иран

Советот за безбеност на Обединетите нации на 9 јуни гласаше за воведување на четвртата рунда санкции против Иран поради неговата тековна нуклеарна програма, но компромисите ги направија целосно „беззаби“
Санкциите вклучуваат забрана за продажба на „тешко“ вооружување, ги ограничуваат транскациите кои можат да се поврзат со нуклеарните активности и додава нови ирански фирми на постоечката црна листа. Две нешта кои треба да се истакнат во врска со санкциите се: прво, дека по години натегање, Вашингтон конечно успеа да ги наметне санкциите, и второ, дека за да се постигне тоа, САД мораа да ги отстранат и оние малку „заби“ што првичниот предлог ги содржеше. Во смисла на празните меѓународни постигнувања, новите санкции се многу налик на предлогот постигнат од страна на Турција и Бразил (не случајно, тоа беа единствените две држави кои гласаа против санкциите) за „размена на горивото“. Тој „договор“ не содржеше ништо што би ја ублажило загриженоста на межународната заедница за иранските активности за збогатување на ураниумот и не успеа да извлече битни концесии од Техеран. Сепак и двета се несомнено значајни настани. Турскиот договор беше употребен, и не само од страна на Техеран, туку и од Анкара и од Бразилија и од другите кои им се спротивставија на санкциите како аргумент дека Иран има волја да постигне компромис и да преговара. Одамна стана јасно дека САД не сакаат да ризикуваат неефективен воен удар врз нуклеарните инсталации на Иран, кога иранската одмазда ќе значи предизвикување на дестабилизација на и онака застрашувачки кршливата ситуација во Ирак и обид да се затвори теснецот Хормуз, што е сериозна закана за се’ уште нестабилното економско заздравување. Така, во долгата сага на иранската нуклеарна програма, турскиот предлог само уште повеќе ја поттикна самоувереноста на Иран во силата на своите преговарачки позиции. Две држави кои секако не му се израдуваа многу на договорот од 17 мај беа Русија (која барем декларативно ја поддржуваше „размената на гориво“) и Кина, двете кочничарки кои со години ги попречуваа американските напори да се воведат санкции. Напротив, веќе наредниот ден, на 18 јунни, американската државна секретарка Хилари Клинтон и соопшти на Комисијата за надворешни работи на сенатот на САД дека администрацијата ја обезбедила поддршката на Русија и на Кина за предлог-резолуцијата за нови санкции врз Иран, која беше усвоена во средата. Што се промени и зошто е тоа толку битно? иако беа постигнати одредени концесии, сепак се’ се сведува на фактот дека на Кина и’ беше лесно да ги одбегнува санкциите се’ додека Русија не беше во игра. Но, Кина (која сака да биде доживеана како „одговорна меѓународна сила“) никогаш немала некоја вистинска „тежина“ во иран, барем не колку што има Русија. Така, со „беззабите“ санкции кои не преставуваат закана за нафтата (и оттаму не ги засегаат кинеските деловни интереси), Кина ќе имаше многу мала корист ако останеше единствената држава со право на вето во СБ која им се противи на санкциите. Во Москва, пак, договорот е дел од една многу покомплицирана шема. Наспроти напорите во изминативе неколку години да се консолидира во сферата на поранешниот Советски Сојуз, при што го поврати влијанието врз држави како што се Украина, Белорусија, Казахстан и Киргистан и окупира делови од Грузија, Русија се подготвува да ја сврти својата надворешнополитичка позиција со цел да стане малку попрагматична. Ова не значи дека Русија прифаќа прозападна надворешна политика. Токму напротив, Русија се подготвува за силен почеток на својата програма за модернизација и ќе и’ биде потребен западот за да успее во тоа. Така, кога првиот вице-премиер на Русија Сергеј Иванов дојде во Вашинготн во мај, тој на Клинтон, секретарот за одбрана Роберт Гејтс и на Советникот за национална безбедност Џим Џоунс им предложи една зделка. Русија е подготвена да се приклучи кон воведувањето „меки“ санкции врз Иран, ако САД се вратат назад во руската економија. Но, Иванов најпрвин се осигура дека во санкциите се вметнати и параметрите кои и’ одговараат на Москва. Така, санкциите ја исклучуваат долго најавуваната набавка на стратешкиот противвоздушен одбранбен систем „С-300“ и долго ветуваното довршување на нуклеарниот реактор крај иранскиот град Бушер. Во суштина, Русија се’ уште има силно влијание врз Иран и неговите односи со САД и, едноставно, се’ уште не спремна да се откаже од тоа. И конечно, од руска перпсектива, Американците изгореа значителна количина на енергија и политички капитал за да постигнат беззаби санкции. Тоа што му дозволија на Вашингтон да ги истурка санкциите, само направи Американците да испаднат многу глупави во очите на Русите. Но, „беззабоста“ на какви и да било санкции на ОН против Иран одамна беше очигледна, дури и за Вашингтон. Она што Вашингтон успеа да го постигне е да ја натера Русија да се приклучи, со што и да е – а ова не мина незабележано во Техеран. Кога стана јасно како Русија и Кина ќе гласаат во Советот за безбедност, дури и пред да гласаат, иранскиот претседател Махмуд Ахмадинеџад соопшти дека тој, всушност, нема да учествува на средбата на Шангајската организација за соработка во Узбекистан, осило наменето и за рускиот премиер Владимир Путин и за кинесккиот претседател Ху Џинтао. Како и договорот од 17 мај, санкциите сами по себе не претставуваат фундаментално поместување. Но, тие важен лагер во тековната сага за иранското нуклеарно прашање и не се сосема без вредност, во смисла на релативните преговарачки позиции. Иран ги задржува своите адути преки неговите послушници во регионот (иако растечката моќ на Турција во регионот може да значи заслабување на иранските капацитети да ги користи) и потенцијалната контрола врз теснецот Хомуз, но техеран долго време сметаше на заштитата од Москва. Русија не прифати ништо што може навистина да му наштети на Иран (а до сега Иран се покажа како многу вешт во избегнувањето на санкциите), но Техеран сега е присилен да ја земе предвид опцијата за тоа на што се’ може Москва да се согласи, во замена за работи кои навистина и’ се битни.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Хамас сака независна држава со Ерусалим како главен град

Палестинските милитантни групи предводени од Хамас денес изјавија дека отпорот нема да заврши сè додека не заврши окупацијата и не се воспостави независна, целосно суверена држава со Ерусалим како главен град, одговарајќи на таканаречената „Њујоршка декларација“.
„Њујоршката декларација“, подготвена од Франција и Саудиска Арабија, копретседателите на конференцијата, и поддржана од 15 други земји (вклучувајќи ги Бразил, Канада, Турција, Јордан, Катар, Египет и Велика Британија), како и Европската унија и Арапската лига, повикува на прекин на војната во Газа и постигнување на „праведно, мирно и трајно решение за израелско-палестинскиот конфликт врз основа на спроведување на решение за две држави“.
Во овој контекст, тие земји нагласуваат дека „управувањето, спроведувањето на законот и безбедноста на целата палестинска територија мора да бидат единствена одговорност на Палестинската самоуправа, со соодветна поддршка“.
Овие изјави ги одразуваат обврските што палестинскиот претседател Махмуд Абас ги презеде во јуни во подготовка за оваа конференција и во перспектива на убедување на повеќе земји да признаат палестинска држава. Иако Генералното собрание на ОН никогаш не го осуди нападот на Хамас од 7 октомври 2023 година, што доведе до израелска одмазда во Газа, текстот го осудува нападот.
Свет
Трамп: Мировен договор за Украина мора да се постигне до 8 август

Американскиот претседател, Доналд Трамп, изјави дека очекува договор за завршување на руската војна во Украина да се постигне најдоцна до 8 август, соопштија денеска САД пред Советот за безбедност на Обединетите нации.
„И Русија и Украина мора да преговараат за прекин на огнот и траен мир. Време е за постигнување договор. Претседателот Трамп јасно стави до знаење дека тоа мора да се случи до 8 август. САД се подготвени да преземат дополнителни мерки за да го обезбедат мирот“, изјави високиот американски дипломат Џон Кели пред Советот.
Трамп пред два дена најави дека САД ќе почнат да воведуваат царини и други мерки кон Русија за 10 дена, доколку Москва не покаже напредок кон завршување на војната во Украина. Киев и Москва досега одржаа три рунди разговори во Истанбул, кои резултираа со размена на затвореници и тела, но без конкретен напредок во смирувањето на војната што трае речиси три и пол години.
Заменикот на рускиот амбасадор во ОН, Дмитриј Пољански, порача дека Русија планира да ги продолжи преговорите во Истанбул, но се пожали дека „на Запад и понатаму постои страна што ја поддржува војната“.
„Сè уште ги слушаме гласовите на оние кои сметаат дека дипломатијата е само начин да се критикува Русија и да се врши притисок врз неа“, рече Пољански.
Заменичката на украинскиот амбасадор во Обединетите Нации, Кристина Хајовишин, истакна дека Русија мора да се соочи со „единство, решителност и акција“.
„Бараме сеопфатен, праведен и траен мир заснован на принципите на Повелбата на ОН – и ништо помалку. Повторуваме дека целосно, итно и безусловно примирје е клучно. Тоа е првиот чекор кон запирање на руската агресија врз Украина“, рече таа пред Советот за безбедност.
Свет
Забележана рекордна молња, во должина од Париз до Венеција

Светската метеоролошка организација (WMO) денес објави дека регистрирала рекордно долг удар на молња од 829 километри во САД. Молња удрила на 22 октомври 2017 година за време на грмотевици, пишува Франс Прес.
„Се протегала од Источен Тексас до Канзас Сити, покривајќи растојание еднакво на она помеѓу Париз и Венеција“, соопшти организацијата.
Комитет составен од единаесет научници од САД, Бразил, Германија, Шпанија, Израел и Непал го потврди тој рекорд.
Претходно беше задржан од удар на гром долг 768 километри од април 2020 година, исто така во САД, помеѓу Мисисипи и Тексас.
Блесокот на гром што се гледа денес „не беше откриен за време на првичната анализа на бурата во 2017 година, туку беше откриен за време на повторената проценка“, велат метеоролозите.