Свет
Стратфор: Русија, САД и санкциите врз Иран

Советот за безбеност на Обединетите нации на 9 јуни гласаше за воведување на четвртата рунда санкции против Иран поради неговата тековна нуклеарна програма, но компромисите ги направија целосно „беззаби“
Санкциите вклучуваат забрана за продажба на „тешко“ вооружување, ги ограничуваат транскациите кои можат да се поврзат со нуклеарните активности и додава нови ирански фирми на постоечката црна листа. Две нешта кои треба да се истакнат во врска со санкциите се: прво, дека по години натегање, Вашингтон конечно успеа да ги наметне санкциите, и второ, дека за да се постигне тоа, САД мораа да ги отстранат и оние малку „заби“ што првичниот предлог ги содржеше. Во смисла на празните меѓународни постигнувања, новите санкции се многу налик на предлогот постигнат од страна на Турција и Бразил (не случајно, тоа беа единствените две држави кои гласаа против санкциите) за „размена на горивото“. Тој „договор“ не содржеше ништо што би ја ублажило загриженоста на межународната заедница за иранските активности за збогатување на ураниумот и не успеа да извлече битни концесии од Техеран. Сепак и двета се несомнено значајни настани. Турскиот договор беше употребен, и не само од страна на Техеран, туку и од Анкара и од Бразилија и од другите кои им се спротивставија на санкциите како аргумент дека Иран има волја да постигне компромис и да преговара. Одамна стана јасно дека САД не сакаат да ризикуваат неефективен воен удар врз нуклеарните инсталации на Иран, кога иранската одмазда ќе значи предизвикување на дестабилизација на и онака застрашувачки кршливата ситуација во Ирак и обид да се затвори теснецот Хормуз, што е сериозна закана за се’ уште нестабилното економско заздравување. Така, во долгата сага на иранската нуклеарна програма, турскиот предлог само уште повеќе ја поттикна самоувереноста на Иран во силата на своите преговарачки позиции. Две држави кои секако не му се израдуваа многу на договорот од 17 мај беа Русија (која барем декларативно ја поддржуваше „размената на гориво“) и Кина, двете кочничарки кои со години ги попречуваа американските напори да се воведат санкции. Напротив, веќе наредниот ден, на 18 јунни, американската државна секретарка Хилари Клинтон и соопшти на Комисијата за надворешни работи на сенатот на САД дека администрацијата ја обезбедила поддршката на Русија и на Кина за предлог-резолуцијата за нови санкции врз Иран, која беше усвоена во средата. Што се промени и зошто е тоа толку битно? иако беа постигнати одредени концесии, сепак се’ се сведува на фактот дека на Кина и’ беше лесно да ги одбегнува санкциите се’ додека Русија не беше во игра. Но, Кина (која сака да биде доживеана како „одговорна меѓународна сила“) никогаш немала некоја вистинска „тежина“ во иран, барем не колку што има Русија. Така, со „беззабите“ санкции кои не преставуваат закана за нафтата (и оттаму не ги засегаат кинеските деловни интереси), Кина ќе имаше многу мала корист ако останеше единствената држава со право на вето во СБ која им се противи на санкциите. Во Москва, пак, договорот е дел од една многу покомплицирана шема. Наспроти напорите во изминативе неколку години да се консолидира во сферата на поранешниот Советски Сојуз, при што го поврати влијанието врз држави како што се Украина, Белорусија, Казахстан и Киргистан и окупира делови од Грузија, Русија се подготвува да ја сврти својата надворешнополитичка позиција со цел да стане малку попрагматична. Ова не значи дека Русија прифаќа прозападна надворешна политика. Токму напротив, Русија се подготвува за силен почеток на својата програма за модернизација и ќе и’ биде потребен западот за да успее во тоа. Така, кога првиот вице-премиер на Русија Сергеј Иванов дојде во Вашинготн во мај, тој на Клинтон, секретарот за одбрана Роберт Гејтс и на Советникот за национална безбедност Џим Џоунс им предложи една зделка. Русија е подготвена да се приклучи кон воведувањето „меки“ санкции врз Иран, ако САД се вратат назад во руската економија. Но, Иванов најпрвин се осигура дека во санкциите се вметнати и параметрите кои и’ одговараат на Москва. Така, санкциите ја исклучуваат долго најавуваната набавка на стратешкиот противвоздушен одбранбен систем „С-300“ и долго ветуваното довршување на нуклеарниот реактор крај иранскиот град Бушер. Во суштина, Русија се’ уште има силно влијание врз Иран и неговите односи со САД и, едноставно, се’ уште не спремна да се откаже од тоа. И конечно, од руска перпсектива, Американците изгореа значителна количина на енергија и политички капитал за да постигнат беззаби санкции. Тоа што му дозволија на Вашингтон да ги истурка санкциите, само направи Американците да испаднат многу глупави во очите на Русите. Но, „беззабоста“ на какви и да било санкции на ОН против Иран одамна беше очигледна, дури и за Вашингтон. Она што Вашингтон успеа да го постигне е да ја натера Русија да се приклучи, со што и да е – а ова не мина незабележано во Техеран. Кога стана јасно како Русија и Кина ќе гласаат во Советот за безбедност, дури и пред да гласаат, иранскиот претседател Махмуд Ахмадинеџад соопшти дека тој, всушност, нема да учествува на средбата на Шангајската организација за соработка во Узбекистан, осило наменето и за рускиот премиер Владимир Путин и за кинесккиот претседател Ху Џинтао. Како и договорот од 17 мај, санкциите сами по себе не претставуваат фундаментално поместување. Но, тие важен лагер во тековната сага за иранското нуклеарно прашање и не се сосема без вредност, во смисла на релативните преговарачки позиции. Иран ги задржува своите адути преки неговите послушници во регионот (иако растечката моќ на Турција во регионот може да значи заслабување на иранските капацитети да ги користи) и потенцијалната контрола врз теснецот Хомуз, но техеран долго време сметаше на заштитата од Москва. Русија не прифати ништо што може навистина да му наштети на Иран (а до сега Иран се покажа како многу вешт во избегнувањето на санкциите), но Техеран сега е присилен да ја земе предвид опцијата за тоа на што се’ може Москва да се согласи, во замена за работи кои навистина и’ се битни.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Хаос на аеродром во Белгија: дојава за бомба во авион

Летовите од вториот најголем аеродром во Белгија се прекинати поради дојава за бомба во авионот на „Рајанер“. Според последните информации, авионот полетал од Порто, пренесуваат медиумите во регионот.
Како што изјави компанијата што управува со аеродромот, малку пред 11:00 часот по локално време, во авионот што слета на аеродромот Шарлроа беше „активирана закана за бомба“, соопшти компанијата што управува со аеродромот.
„Околу авионот е воспоставен безбедносен периметар, што бара затворање на пистата и прекин на сите операции“, рекоа тие.
Патниците сè уште не се евакуирани, објави локалната RTL, без да прецизира, дали станува збор за патниците во авионотили за патниците на аеродромот.
Свет
Орбан: Западната стратегија за уништување на Русија не успеа

Доколку Украина биде примена во Европската Унија, војната што се води таму исто така ќе биде прифатена, изјави унгарскиот премиер Виктор Орбан на конференцијата на претседателите на парламентите, што се одржа во Будимпешта на почетокот на оваа недела. Тој посочи дека неколку членки на ЕУ се за продолжување на поддршката на Украина, за да може земјата да ги продолжи своите воени операции.
„Имаме различно мислење. Колку подолго трае војната, толку повеќе луѓе ќе умираат, а ситуацијата на бојното поле ќе биде полоша“, рече тој.
Во врска со предлогот на Европската комисија за воведување обврска за земјите-членки да се откажат од руските енергетски испораки, Орбан рече дека тоа ќе ја уништи унгарската економија.
„Замислете само ако цената на енергијата одеднаш се удвои за домаќинствата и бизнисите. Унгарските семејства нема да можат да се справат со тоа. Унгарците сакаат мир и би сакале што поскоро да се ослободат од политиката на економски санкции“, рече Орбан, додавајќи дека земјите-членки нема да можат да го поднесат економскиот товар што би го претставувало членството на Украина во ЕУ.
Според него, раното пристапување на земјите од Централна и Источна Европа и користело на заедницата, но истакна дека ситуацијата со Украина е поинаква. Тоа би бил лош договор, што би резултирало со земјоделска криза, невработеност, задолженост и влошување на условите за живот, смета тој.
Тој ја гледа Европа како богата и слаба, што, според него, е најопасната комбинација, поради што повика на зајакнување на заедницата.
„Европа може да биде зајакната од националните држави. Таа стана успешна токму благодарение на соработката меѓу националните држави, односно силните лидери на силните национални демократии. ЕУ им должи сè на националните парламенти и ако сака да биде успешна, мора повеќе да ги почитува парламентите, кои не се вештачки институции создадени со договори, туку вистински тела на национално претставување“, рече унгарскиот премиер.
Тој, исто така, посочи на заканите од Брисел за намалување на финансирањето на оние кои ги штитат границите на националните држави. Ако тоа не успее, тие ќе ги соборат националните влади и ќе им помогнат на партиите кои се подготвени да се откажат од националниот суверенитет, рече Орбан.
„Светот се реорганизира, идеологијата на западниот свет се менува и ние Европејците мора да реагираме на тоа“, рече Орбан и ги замоли учесниците да се фокусираат на прашањата за националниот суверенитет и аспирациите на Украина за членство во ЕУ.
Свет
(Видео) На Бајден му било толку лошо што се размислувало за инвалидска количка, Белата куќа криела

Здравјето на американскиот претседател Џо Бајден беше толку нарушено во 2023 и 2024 година што неговите најблиски советници ја разгледаа можноста тој, во случај на реизбор, да почне да користи инвалидска количка, пишува во новата книга „Оригинален грев“ на Џејк Тапер од Си-ен-ен и Алекс Томпсон од американскиот портал „Аксиос“. Книгата ќе биде објавена на 20 мај.
Разговорите во тимот на Бајден го откриваат степенот на физичкото влошување на претседателот, со акцент на влошената состојба на ‘рбетот, но и загриженоста на советниците, кои ја подготвуваа неговата кандидатура за уште еден мандат во заднина на возраст од 81 година. Во исто време, според авторот, Белата куќа активно се обидувала да ја скрие вистинската состојба, дури и по цена на здравјето на Бајден.
„Физичкото влошување на Бајден, што најјасно се гледаше во неговото отежнато одење, беше толку изразено што во тимот имаше сериозни дискусии за можноста тој да користи инвалидска количка. Но, одлуката беше одложена за по изборите“, пишуваат авторите.
Неговите советници заклучиле дека јавната употреба на количката за време на кампањата би била политички неодржлива. Личниот лекар на претседателот, Кевин О’Конор, приватно предупредил, според книгата, дека по уште еден сериозен пад, Бајден може да биде принуден да закрепне со помош на инвалидска количка. Тие биле особено загрижени од инцидентот во јуни 2023 година кога Бајден се сопна за време на говорот во Академијата за воздухопловни сили на САД.
По тој пад, тимот вовел дополнителни мерки: ја скратил патеката по која требало Бајден да оди на настаните, инсистирале секогаш да ги користи оградите кога се качува на сцената, ги менувале визуелните подготовки за јавни настапи за да го знае точниот редослед на движењата и физички го воделе сè почесто.
О’Конор, пишуваат авторите, долго приватно изразувал загриженост за ефектите од претседателското темпо врз здравјето на Бајден. Тој често се судирал со политичките кадри, кои не сакале да му го олеснат распоредот. Понекогаш на шега велел дека додека тие се обидувале да го убијат претседателот, тој се обидувал да го одржи во живот.
Во јавноста, сепак, тимот на Бајден ја минимизира сериозноста на ситуацијата. Во текот на 2024 година тие упорно тврдеа дека тешкотијата во одењето може да се објасни со повредата на стапалото од ноември 2020 година и фактот дека тој постојано не носел ортоза во тоа време. Извори им рекоа на новинарите дека Бајден е жртва на сопствената виталност.
Но, тоа не се совпаѓа со претходниот извештај на О’Конор. Лекарот уште во 2021 година изјавил дека двете скршеници на стапалото се целосно излечени. Иако спомна благ артритис на стапалото по фрактурата, тој се фокусира на значајниот спинален артритис како главна причина за промените во одењето.
И покрај сè поизразените физички и ментални знаци на стареење, Бајден, неговото семејство и највисоките функционери на Белата куќа продолжија со кампањата. Но, неговиот катастрофален настап во телевизиската дебата против Трамп во јуни 2024 година ги шокира водечките демократски лидери, кои потоа почнаа да го повикуваат да се повлече од трката.
Три недели по дебатата, Бајден се повлече од претседателската кампања и ја поддржа потпретседателката Камала Харис како нов кандидат на Демократската партија.
На прашањето на „Аксиос“ за наводите во книгата, неименуван портпарол Бајден одговори дека „медицинскиот преглед на претседателот јасно покажал вкочането одење предизвикано, меѓу другото, од дегенеративни промени на ‘рбетот, но без потреба од посебен третман и без влошување“.
„Претседателот беше транспарентен во врска со тоа, а ситуацијата не беше ни приближно тешка“, се вели во соопштението.
„Да, имаше физички промени со возраста, но тоа не е доказ за ментална неспособност“.
„До денес никој не посочил момент во кој претседателот Бајден не можел да донесе одлука или да ја заврши својата работа поради ментален пад. Всушност, доказите го кажуваат спротивното – тој бил многу ефикасен претседател“, заклучуваат тие.