Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, изјави дека прашањето за територијалниот интегритет на Украина, како и одлуката за големината и организацијата на нејзините вооружени сили, може да се реши исклучиво во Киев. Во изјава објавена вчера, таа нагласи дека „територијата и суверенитетот на Украина мора да се почитуваат“ и дека само украинската држава има легитимитет да донесува такви одлуки.

„Само Украина, како суверена држава, може да одлучува за своите вооружени сили, изборот на нејзината судбина е во нејзини раце“, рече фон дер Лајен, испраќајќи јасна порака пред завршните разговори за новиот американски мировен план.

Разговорите за усогласување на текстот на планот се одржаа на 23 ноември во Женева, пред најавената средба меѓу претседателот Володимир Зеленски и американскиот претседател Доналд Трамп. Американската делегација ја предводеше државниот секретар Марко Рубио, а во неа беа и специјалниот претседателски пратеник Стив Виткоф, секретарот на армијата Даниел Дрискол и други високи функционери на администрацијата.

Украинската страна ја сочинуваа шефот на претседателскиот кабинет Андриј Јермак, шефот на Советот за национална безбедност и одбрана Рустем Умеров, директорот на Главната дирекција за разузнавање Кирил Буданов и неколку функционери задолжени за одбрана и безбедност.

Преговорите беа фокусирани на американскиот предлог од 26 до 28 точки, чии детали беа објавени минатата недела во списанието „Аксиос“ и од пратеникот Олексиј Гончаренко. Планот предвидува повлекување на Украина од членството во НАТО, одредување на нови граници и формирање тампон зони, ограничувања за украинските вооружени сили, како и користење на замрзнатите руски средства за специфични цели. Исто така, содржи одредби за безбедносни гаранции за Киев.

Фото: принтскрин

Двајца планинари загинаа откако паднаа од Аораки, највисокиот врв на Нов Зеланд, познат и како Маунт Кук, кој е познат по својот исклучително опасен терен. Тие беа дел од група од четири лица што се обидуваа да се искачат на врвот висок 3.724 метри, објави Би-Би-Си.

Другите двајца членови на експедицијата беа неповредени. Спасувачките служби, контактирани преку ноќ, ги евакуираа со хеликоптер рано утрово. Телата на загинатите алпинисти, кои сè уште беа врзани за нивните јажиња за качување, беа пронајдени неколку часа подоцна.

Властите соопштија дека работат на извлекување на телата во „предизвикувачка алпска средина“. Идентитетите на починатите алпинисти сè уште не се официјално објавени. Сепак, новозеландскиот медиум Stuff објави дека еден од починатите е добро познат и меѓународно признат планински водич.

Речиси ниедна сезона не поминува без жртва
Маунт Кук, кој се издига над Јужните Алпи, е исклучително тежок дури и за најискусните алпинисти поради големите пукнатини во глечерите и непредвидливото време. Десетици луѓе ги загубија животите обидувајќи се да го освојат врвот, а според новозеландскиот планинарски клуб ClimbNZ, речиси ниедна сезона на искачување не поминува без барем една жртва.

Трагедијата се случи речиси една година откако тројца алпинисти од САД и Канада исчезнаа на истата планина. Тие на крајот беа прогласени за мртви по неколкудневно пребарување, иако нивните тела никогаш не беа пронајдени поради лошото време што ги попречи напорите за спасување.

фото: принтскрин

Доналд Трамп силно сака мировен договор во Украина. Киев сака мир уште повеќе, но не по секоја цена, пишува Би-би-си во анализата на новиот обид за постигнување прекин на огнот во Украина. Според анализата, токму затоа Украина одби кога американската администрација почна да се залага за договор до Денот на благодарноста, под услови што речиси личеа на предавање.

Итни разговори во Женева
Украина испрати високи функционери на разговорите во Женева, а во текот на целата недела делегациите на САД и Украина се возеа напред-назад помеѓу двете главни локации во црни лимузини со затемнети прозорци.

Ним им се придружија советници за национална безбедност од Германија, Франција и Обединетото Кралство.

Единствениот момент кога аналитичарот на Би-Би-Си успеа да го види Андриј Јермак, кој го водеше украинскиот преговарачки тим, беше кога тој изгледаше сосема безизразно. Ова не е изненадувачки: првичниот предлог беше толку поволен за руските барања што американскиот државен секретар Марко Рубио мораше да негира дека е напишан од Кремљ.

Но, Доналд Трамп беше јасен – Украина мора брзо да потпише или да се соочи со неодредени последици. Затоа Киев мораше да учествува.

Рубио споменува „огромен напредок“, но ништо конкретно
Во неделата вечерта, Рубио објави дека е постигнат „огромен напредок“ и дека „остануваат само две работи“. Кога беше прашан од новинарите, тој одби да прецизира, нарекувајќи ја ситуацијата „деликатна“.

Но, во заедничката изјава на Украина и САД сега се вели дека е во тек „нов договор“, наречен „ажуриран и ревидиран рамковен документ“.

Тој документ сè уште не е објавен. „Фајненшл тајмс“, според Би-Би-Си, го цитира украинскиот заменик-министер за надворешни работи Сергеј Кисљак, кој вели дека новиот план од 19 точки остава „многу малку“ од оригиналниот нацрт.

Европските промени го поместуваат документот во корист на Украина
Новиот текст веројатно ќе вклучи барем некои од амандманите предложени од европските земји, објавени од Ројтерс, кои се значително поприфатливи за Киев. Во оваа верзија, повеќе нема автоматско вето за идното членство на Украина во НАТО – ниту пак какви било ограничувања за големината на вооружените сили на Украина.

Во него се наведува дека западните сили нема да бидат трајно распоредени во Украина, но ова не е целосна забрана.

Нема предавање на територија, нема амнестија за воени злосторства
За чувствителното прашање за територијата – земјата што украинските војници ја бранат и за која умираат 11 години – нема да има предавање на остатокот од Донбас на Русија, а Украина ќе се обиде да ги врати окупираните територии исклучиво преку дипломатски канали. Ова е нешто што украинскиот претседател Володимир Зеленски веќе го прифати.

Општата амнестија за воени злосторства е исто така целосно отфрлена. Но, најважно – во документот се споменуваат безбедносни гаранции.

Стармер и други функционери бараат заштита за Украина во стилот на Член 5 на НАТО
Неколку функционери, вклучувајќи го и британскиот премиер Кир Стармер, зборуваа за тоа дека на Украина ѝ е дадена заштита во стилот на Член 5, што значи дека САД ќе бидат обврзани да застанат во нејзина одбрана ако Русија повторно нападне.

Ова е клучно прашање за кое Украина вели дека не може да преговара. Не е јасно колку европски предлози влегоа во најновата верзија, но германскиот канцелар Фридрих Мерц го нарекува договорот „значително изменет“ – и „на позитивен начин“.

Како се промени планот преку ноќ?
Би-Би-Си пишува дека е тешко да се каже со сигурност како документот од план пријателски настроен кон Кремљ се претворил во нешто сосема друго, особено со луѓе како Стив Виткоф во просторијата.

Оригиналниот текст пријателски настроен кон Кремљ е базиран на средбата на Виткоф со рускиот претседател Путин оваа пролет, кога тој се врати цитирајќи руски контроверзни наративи речиси дословно. Овој нов предлог, според Би-Би-Си, изгледа како нешто на што Украина би можела да се согласи – еден ден.

Трамп го менува тонот
Затоа Трамп премина од напаѓање на украинските функционери – за нивниот наводен „целосен недостаток на благодарност“ – на тврдење дека „нешто добро“ може да произлезе од нова рунда разговори. Но, колку добро? Сè уште нема индикации дека Русија е подготвена да се откаже од борбите освен ако не биде принудена.

„Путин е многу посигурен воено во моментов“, вели Татјана Становаја од Carnegie Russia Eurasia Center.

Таа ги наведува скандалот со корупција и политичката криза во Киев, проблемите со мобилизацијата и руските воени придобивки на терен – сето ова го одразува размислувањето на Путин. Во најдобар случај, велат некои, желбата на Трамп за брз договор даде нов импулс на потрагата по мир – за кој Украинците, под постојан напад, очајно копнеат.

Кругот се затвора
Но, тешко е да се ослободиме од впечатокот дека деновите на интензивна дипломатија нè вратија таму каде што бевме, според Би-Би-Си.

„Руската позиција е: ‘Ги презентиравме нашите барања, па дали ќе ги прифатите или не?’“ вели Становаја. „Ако да – ќе ја запреме војната. Ако не – само ќе почекаме додека не бидете подготвени“.

фото: принтскрин