Свет
Шкотска во 2014 година на референдум ќе одлучува за излез од Велика Британија

Шкотскиот премиер Алекс Салмонд потврди дека референдумот за независност на Шкотска од Велика Британија ќе се одржи во есен 2014 година.
Шкотскиот премиер Алекс Салмонд потврди дека референдумот за независност на Шкотска од Велика Британија ќе се одржи во есен 2014 година.Според него, до тогаш Шкотите ќе имаат доволно време за донесување на разумна одлука за својата иднина во заедничката држава, пишува Би-Би-Си. На ваквата одлука најверојатно ќе се спротивстави Лондон кој претходно на Шкотите им постави услов референдумот да го распишат во следните 18 месеци.Шкотската национална партија на чело со Салмонд во мај минатата година лесно победи на изборите и успеа сама да формира влада. Оваа партија во предизборната кампања се обврза дека ќе подготви и ќе одржи референдум за шкотската независност во вториот дел на нивниот мандат. /крај/ббц/ст
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) „Телеграф“: Ова е веројатно најопасното 12-годишно девојче на светот

По појавувањето покрај својот татко во Пекинг, Ким Џу-ае, ќерката на севернокорејскиот лидер, стана главна тема на разговор во светот како негов најверојатен наследник. Додека Владимир Путин, Кси Џинпинг и Ким Џонг-ун можеби се шегуваа за тоа како ќе останат на власт засекогаш, се чини дека Ким има конкретен план за иднината – а тој вклучува млада девојка во елегантен црн костум, пишува „Телеграф“.
Кое е најмоќното девојче во светот?
Ким Џу-ае, која излезе од оклопен воз во кинеската престолнина веднаш зад својот татко и стоеше покрај него поголемиот дел од посетата, е единственото признато дете на севернокорејскиот лидер. Се проценува дека има 12 или 13 години, а според разузнавачката агенција на Јужна Кореја, таа е најверојатниот наследник.
Нејзиното претставување пред Кси, Путин и остатокот од светот како еден вид наследник испрати недвосмислена порака. „Дека династијата Ким не оди никаде“, објаснува Едвард Хауел, предавач по меѓународни односи на Универзитетот Оксфорд. Во земја каде што секое јавно појавување на лидер е строго кореографирано, таквата порака може да биде само намерна. Ако Ким Џу-ае навистина се подготвува да биде следниот лидер на нуклеарно вооруженото кралство, тоа би ја направило најмоќното и потенцијално најопасното девојче на светот.
🇰🇵🇰🇷SEOUL (@CNN) — North Korea releases new images confirming Kim Jong Un brought **his daughter & possible successor, Kim Ju Ae,** to the Victory Day military parade in Beijing. This is a *major* step for Kim’s daughter, widely seen as being prepared to lead DPRK next. pic.twitter.com/iwqrddMgzn
— Mike Valerio (@ValerioCNN) September 2, 2025
Од тестирање на ракети до дипломатска сцена
Сè започна во ноември 2022 година, кога Ким Џу-ае за прв пат се појави јавно на тестирање на најголемата балистичка ракета во земјата. Одејќи рака под рака со својот татко, таа изгледаше како секое друго дете – висока за нејзини години, но носеше преголема бела јакна. Во текот на следните неколку месеци, нејзиниот татко ја однесе на низа воени, а потоа и економски и културни настани.
Како што се менуваше пригодата, така се менуваше и нејзината облека. До ноември 2023 година, таа беше фотографирана во кожен тренч со крзнена јака, изгледајќи повеќе како негативец од Бонд отколку како мало девојче. Следеа фудбалски натпревари, средби со научници и сè поформална, возрасна облека. Во мај оваа година, таа го имаше своето дипломатско деби, кога ја посети руската амбасада во Пјонгјанг со својот татко. Гледајќи наназад, тоа беше нејзиниот влез на меѓународната сцена.
„Почитувано дете“ и број два на режимот
„Во таа смисла, може да се каже дека сè беше јасно. Не требаше да биде шокантно да се види Ким Џу-ае во Пекинг со нејзиниот татко“, вели Рејчел Минјонг Ли, виш соработник во вашингтонскиот тинк-тенк 38 Норт. „Но, сепак, беше изненадувачки што таа отиде во Кина, бидејќи тоа е како следно ниво. Тоа не е само дипломатски настап. Историски гледано, на пример, Ким Џонг-ил [таткото на Ким Џонг-ун] отиде во Кина откако беше именуван за наследник“.
Севернокорејските медиуми почнаа да ја нарекуваат „почитувано дете“, титула која, забележува Ли, „не се користи за секого. Таа е резервирана. Обично е резервирана за раководството“. Надворешните набљудувачи го забележаа тоа. Чеонг Сеонг-чанг од Институтот Сеџонг рече дека сцените во Пекинг „покажуваат дека таа била третирана како број два на Северна Кореја не само дома, туку и во странство“.
И покрај сето ова, аналитичарите како Ли повикуваат на претпазливост. Тие истакнуваат дека очигледното назначување на Ким Џу-ае не гарантира дека таа навистина ќе стане Врховен лидер. Таа не е единствениот кандидат. Нејзината тетка, Ким Јо-џонг, долго време се сметаше за втора најмоќна личност во земјата и најверојатен наследник сè до појавата на младата Ким Џу-ае.
Неизвесноста ја зголемува и фактот дека во Северна Кореја не постои јасен модел на наследување. Додека Ким Џонг-ил беше подготвуван за власт 14 години, неговиот син Ким Џонг-ун се појави како очигледен наследник само еден месец пред смртта на неговиот татко, заобиколувајќи ги своите постари браќа. Како резултат на тоа, тој мораше брутално да го наметне својот авторитет, наводно нарачувајќи го атентатот врз еден од неговите полубраќа.
Мотивите на Ким
„Ако ова е кампања за наследување, тоа покренува прашања како: Дали Ким Џонг-ун има здравствени проблеми или едноставно сака да има 20 години за да ја подготви својата ќерка за наследник и постепено да ја аклиматизира јавноста на идејата за жена лидер?“, прашува Ли.
Според Едвард Хауел, Ким испраќа две пораки до светот. „Прво, тој сака да стави до знаење, и на домашната севернокорејска јавност и на меѓународната јавност, дека династијата Ким не оди никаде“, вели тој. „Второ, мислам дека Ким Џонг-ун сака да стави до знаење дека, и покрај сите гласини за неговото здравје – а знаеме дека не е во одлична здравствена состојба, знаеме дека бил неспособен за време на Ковид – тој останува на власт.“
Истакнувањето на улогата на таткото на нацијата е исто така добра пропаганда, а можеби и обид за омекнување на имиџот на режимот. Од друга страна, го покренува прашањето за полот во едно високо патријархално општество. Сепак, подемот на неговата сестра Ким Јо-џонг, како и назначувањето на Чое Сон-хуи за прв министер за надворешни работи, покажуваат дека жена на чело на државата не е незамисливо.
Анализирање на мистеријата
Предвидувањето на било што за Северна Кореја е исклучително тешко. За разлика од другите затворени режими, нема неофицијални брифинзи, интервјуа или разговори со пензионирани функционери. На аналитичарите им е оставено само да ги толкуваат сигналите од строго контролираните државни медиуми.
Проблемот е што Ким Џонг-ун покажа дека ги прави работите сосема поинаку од својот татко и дедо, напуштајќи ја дури и клучната цел за повторно обединување на Корејскиот Полуостров. Во својата ќерка, тој создаде нова мистерија за светот, за која сигурно ќе се пишува уште многу, пишува Телеграф.
Но, како што заклучува аналитичарот Ли, треба да се биде внимателен со заклучоците: „Да се биде аналитичар на Северна Кореја може да биде најтешката работа, но и најлесната – затоа што никој нема да ве побие“.
фото: принтскрин
Регион
Бугарија ја менува приказната за авионот на Урсула фон дер Лајен

Целосна конфузија владееше вчера откако бугарската влада неколку пати го промени својот официјален став за наводното руско блокирање на ГПС сигналот на авионот на претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен. Поради контрадикторни изјави, службениците во Брисел беа оставени во целосна неизвесност за тоа што навистина се случило, пишува „Политико“.
Сè започна вчера наутро кога бугарскиот премиер Росен Желјасков изјави во парламентот дека авионот на претседателката на Комисијата не бил блокиран, туку само доживеал делумно прекинување на сигналот, што е вообичаено во густо населените подрачја.
Неговите зборови ги потврди вицепремиерот и министер за транспорт Гроздан Караџов, кој исто така негираше постоење на докази за мешање.
„Според емпириските податоци, според радио детекцијата, евиденцијата на нашите агенции, цивилни и воени, не постои ниту еден факт што би го поткрепил тврдењето за пречки на ГПС сигналот што влијаел на авионот“, изјави Караџов за бугарската телевизија bTV.
Сепак, само неколку часа подоцна, дојде до нов пресврт. Премиерот Желјасков свика вонредна прес-конференција на која ја врати официјалната верзија на приказната за можноста за електронско војување поврзано со Украина.
„Имаше конфузија на информациите со прашања, факти и околности што беа толкувани на начин што имаше за цел да им наштети на бугарските институции“, рече премиерот.
Тој нагласи дека фактот што копнените инструменти не ги регистрирале пречките не ја исклучува можноста дека се откриени од уреди на самиот авион.
„Во овој поглед, ѝ наложив на Управата за цивилно воздухопловство да контактира со авиокомпанијата што го управува летот за да спроведе дополнителни проверки на инструментите и компјутерите на авионот“, додаде тој.
„Фајненшл тајмс“ во понеделникот објави дека авион на Европската комисија, за време на турнеја низ „земјите на фронтот“, наводно го изгубил својот ГПС сигнал додека се приближувал кон аеродромот во Пловдив, Бугарија. Новинар во авионот објави дека авионот слетал користејќи хартиени мапи и кружел околу аеродромот еден час, што Брисел веднаш ѝ го припиша на Русија како „очигледно мешање“.
Инцидентот одекна низ цела Европа и предизвика реакции од американскиот претседател Доналд Трамп, генералниот секретар на НАТО, Марк Руте и други функционери. Сепак, во последниве денови, аналитичарите почнаа да ги доведуваат во прашање деталите од инцидентот.
Податоците за следење на летот наводно покажуваат дека ГПС сигналот никогаш не бил целосно изгубен, а доцнењето на слетувањето било само девет минути. Јавните записи, исто така, сугерираат дека истиот авион доживеал ГПС блокирање еден ден претходно над Балтикот, но не и над Бугарија.
Портпаролката на Европската комисија, Аријана Подеста, вчера изјави дека бугарските власти ја информирале Комисијата за мешањето, осврнувајќи се на нивната изјава од понеделник.
„Бев многу јасна во мојата изјава дека немаме информации во оваа смисла. Но, ние сме исклучително свесни дека ова е проблем што… постојано се случува на нашето небо и во нашите мориња од почетокот на војната и затоа е важно да се справиме со него заедно со нашите земји-членки“, изјави таа за новинарите во Брисел.
Фото: ЕПА
Свет
Кремљ: Поканата на Путин до Зеленски е покана за разговор, а не за капитулација

Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, изјави на Источниот економски форум во Владивосток дека Владимир Путин високо ги цени напорите на американскиот претседател Доналд Трамп во обидот за решавање на конфликтот во Украина. Тој додаде дека Кремљ го смета Трамп исклучиво за претседател на САД, без дополнителни атрибути.
„Путин му е благодарен на претседателот Трамп за неговите мировни напори и конструктивната природа на односот што го имаат. Сепак, разговорите не се лесни бидејќи секој од нив ги брани интересите на својата земја“, рече Песков, пренесува ТАСС.
Песков истакна дека Путин го поканил Володимир Зеленски во Москва „за разговор, а не за капитулација“. Тој додаде дека решавањето на конфликтот во Украина напредува, но дека е прерано да се каже кога би можел да заврши.
„Путин рече дека има светлина на крајот од тунелот“, рече Песков.
Според него, Русија е подготвена мирно да ги постигне своите цели, но ако тоа не е можно, „новиот светски поредок“ ќе продолжи.
Зборувајќи за односите со Вашингтон, Песков рече дека засега нема детали за можен нов разговор меѓу Путин и Трамп.
„Досега нема развој на настаните“, рече тој.
Тој, исто така, изјави дека контактите меѓу Русија и САД се одржуваат на неколку нивоа – меѓу Кремљ и Белата куќа и меѓу разузнавачките служби. Сепак, додаде дека ова сè уште не довело до „сеопфатно оживување на односите“.
Песков оцени дека односите меѓу двете земји претрпеле премногу страдање под претходната американска администрација и дека ќе биде потребно време за нивно обновување.
„Процесот на извлекување на нашите односи од целосен застој ќе потрае некое време. Постои негативна инерција. Премногу штета е нанесена на целата архитектура на нашите билатерални односи“, рече тој.
Тој додаде дека Русија и САД сè уште не ја достигнале точката на обновување на соработката во културата и спортот.