Свет
Во Балетот владее страв
Со Балетот раководат две личности од сенка, при што целиот репертоар и програма се приспособуваат за едната од нив. Имам чувство дека Националниот балет се приватизира, а атмосферата, од уметнички аспект, се повеќе се политизира
КАТЕРИНА КИПРОВСКА – ПРИМАБАЛЕРИНА
Со Балетот раководат две личности од сенка, при што целиот репертоар и програма се приспособуваат за едната од нив. Имам чувство дека Националниот балет се приватизира, а атмосферата, од уметнички аспект, се повеќе се политизира
*Во моментов во Балетот се подготвува "Ромео и Јулија". Вие веќе еднаш бевте Јулија, дали сте и сега во поделбата?
– Да, во поделба сум. Но, за жал, нема да играм. Актуелното раководство на Балетот, од причини кои не се професионални и уметнички туку поинакви, одлучи целиот ансамбл да се подготвува заедно, а јас поединечно и сама. Сето време работев без партнер, иако требаше да ја толкувам главната улога. Тој факт нека му служи на чест на раководството, особено што јас сум единствената активна првенка во Македонија која ја има одиграно оваа улога. Згора на тоа, јас ја работев со кореографот Хазарос Сурмеан пред седум години кога се поставуваше претставата, што значи дека најмногу ја познавам улогата.
*Која е основната причина што нема да играте: кадровска политика, недостиг на партнер или нешто трето?
– За жал, по заминувањето на првенецот Василиј Чичијашвили, не само јас туку и други солистки од Балетот се оставени без партнер. Постојаното канење на гости, всушност, е само за една балерина, но така не се води репертоар и репертоарска политика. Инаку, заминувањето на Чичијашвили го чувствувам и како лична загуба, бидејќи во изминатите четири години ми беше постојан партнер. Заедно го одигравме целиот репертоар, а со успех ја претставуваме повеќепати Македонија и во странство. Тој беше миленик на нашата публика. Но болна вистина е дека тој не замина туку беше избркан, па дури и депортиран од Македонија. Не сакам да помислам, но сепак се сомневам дека тоа е направено од завист, од оние на кои им пречеа неговиот квалитет и успех кај публиката и критиката. Кога сето оваа лакрдија ја спроведуваше раководството во Балетот, а за жал и со поддршка на Министерството за култура, очекував дека некои вработени во Балетот, кои имаат посредно влијание во политиката, тоа ќе го спречат. Се чини дека се случи токму спротивното, тие да бидат главните организатори на неговото депортирање. Токму на тој начин, оние што требаа да се грижат за Македонскиот балет, практично го уназадија. Со тој потег му овозможија на Загрепскиот балет да добие еден врвен уметник, а Македонија да остане културно многу посиромашна. Впрочем, сиот тој срамен случај и нанесе штета и го извалка образот на нашата култура, па и на сета земја.
* Дали во ансамблот можеби имаше некакви реакции за то случај.
– Не, чудно, но немаше.
* Зошто?
-Од едноставна причина: во Балетот, во сиот ансамбл е внесен страв. Тоа се чувствува во контактите со луѓето, се чувствува во воздухот.
*На кој начин?
– Со директни и индиректни притисоци однатре и однадвор.
* Во смисла на квалитет, каква е моменталната состојбата во Балетот?
– За состојбата говори фактот што веќе го споменав. Балетот е доведен во ситуација кога без постојани гостувања на странски уметници, не може да го одржува репертоарот. Имаме само еден маж првенец – Горан Божинов. Со него соработувам 17 години и го почитувам, но нему годините веќе не му дозволуваат самиот да го носи целиот репертоар. Исто така, мислам дека и атмосферата, од уметнички аспект, се повеќе се политизира, за што нема никаква потреба. Не сакам ниту да ги коментирам најавите дека во МОБ ќе гостуваат кореографи од хип-хоп сцената во Америка. Ако идејата алтернатива на класичната балетска уметност да бидат кореографи од шоу-бизнисот, тогаш е јасно каде се движи Балетот, а и нашата култура. Што се однесува до најавите за редефинирање на репертоарот, повеќе од очигледно е дека тоа не се случува. Костурот на репертоарот и натаму се претстави кои се поставени во изминативе 2-3 години. Ова се однесува и на големата и на малата сцена.
*Сегашното раководство ве обвини како ексдиректори за оставени долгови и нереализирана програма. Коментар?
– За финансиските аспекти на работењето, јас, како поранешен уметнички директор на Балетот, не можам да коментирам. Но знам дека оставивме помалку долгови отколку што наследивме. За уметничките и програмски остварувања подобро од мене ќе говори фактот што во 2006 година за прв пат Балетот ја доби највисоката државна награда "11 Октомври". Не верувам дека државата и одборот немале точна процена за тоа што постигнал Балетот, но веднаш по донесувањето на одлуката за наградата, јас бев разрешена како директор од новите власти во МОБ. За жал, и тоа говори за цената на успехот која некогаш треба да се плати.
* Балетот неодамна доби уште една награда "Златна бубамара".
– Ако таа награда е критериум за една национална институција од областа на уметноста, тогаш коментар не е потребен.
*Што мислите за вечниот проблем со недостиг на балетски кадар?
– За да може една национална установа, каква што е Балетот, да го одржува квалитетот на репертоарот и високите уметнички стандарди на т.н. железен репертоар, нужно е да ги има сите неопходни услови кои ги побаруваат кореографските и сценските стандарди.
Изминативе две години направивме еден исчекор со вработување на 5 нови балетски танчари, а многу членови на ансамблот се здобија со многу високо образовани и специјализации во странство. Би било добро таа политика да трае и натаму. Но, очигледно, и тенденциите се обратни, а дури и првенци се бркаат од Балетот.
*Се зборува дека во МОБ и особено во Балетот има директор во сенка. Што мислите?
– Мислам дека сте во право. Во Балетот раководат две личности од сенка, при што целиот репертоар и програма се приспособуваат за едната од нив. Имам чувство дека Националниот балет како да се приватизира и поради тоа трпат многумина.
*Последен пат пред публиката настапивте како Жизел. Дали сте задоволна?
– Задоволна сум од настапот. Улогата на Жизел е една од најтешките во балетската уметност. Тоа е критериум за успешност на една првенка. На мојата матична сцена во МОБ и на повеќе светски сцени ја имам одиграно повеќе од 35 пати. Жалам што во Македонија како да се одбегнува оваа улога, бидејќи таа подразбира исклучителна техничка и уметничка подготовка.
*Што друго имате на вашиот репертоар?
– Ги играм сите главни улоги кои во моментов се на репертоарот на нашиот балет – во "Есмералда", "Оревокршачка", "Танго" и, секако, во "Жизел". Дирекцијата на Балетот не ме стави само во поделбата во "Шехерезада" што сметам дека не беше професионален туку калкулантски чекор на тие што одлучуваат. Но за оваа улога воопшто и не жалам бидејќи целата претстава трае 30-ина минути, од кои вистинска балетска игра на главната женска улога е само 10 минути. А и тие си играат, како што ние професионално велиме, на полупрсти, без шпиц патики. Тоа и не е некој предизвик за балетско докажување.
*По сите овие улоги, што би било нов предизвик за вас?
– Има уште улоги од класиката, од железниот репертоар кои би сакала да ги одиграм, а кај нас не се поставени. Како одат работиве во Балетот, којзнае дали во догледно време ќе имам шанса нешто такво да заигра. Ете, во моментов ми беше предизвик повторно да ја подготвам Јулија. Работев напорно и тешко, бидејќи работев сама, но многу ми помогна репетиторот Јагода Сланева со која соработувам 17 години. Јулија е една прекрасна улога од класичниот балет која не била често на репертоарот на нашата сцена. А јас за неа добив прекрасни критики од балетските критичари. Иако нема да играм, сепак, како човек од Балетот, ме радува фактот што оваа претстава повторно ќе заживее на сцената, а со тоа на многумина за првпат ќе им се даде шанса да настапат во оваа претстава која изобилува со прекрасни танчарски и драмски елементи, специфични за Шекспир. Д.Стојановиќ
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Политико: Европските дипломати во Вашингтон во неизвесност по новата стратегија на САД
Европските дипломати во Вашингтон се соочуваат со мрачна атмосфера и чувство дека трансатлантскиот сојуз, каков што постоеше по Втората светска војна, е сериозно нарушен под администрацијата на Доналд Трамп, пишува Политико.
По објавувањето на новата американска Стратегија за национална безбедност, која поранешниот шеф на европската дипломатија Жозеп Борел ја опиша како „политичка објава на војна“, европските претставници сѐ почесто чувствуваат отворен презир од Вашингтон. Според изјави на дипломати дадени под услов на анонимност, „Западниот сојуз е завршен“ и односите „никогаш нема да се вратат на старо“.
„По неколку божиќни забави во европските амбасади оваа недела, стана јасно дека атмосферата е прилично мрачна, какода го гледаат Гринч како им го краде Божиќ“, пишува Политико.
Политико наведува дека кај европските дипломати владее „психосоцијална дезориентација“ – чувство на губење на идентитет и сигурност, предизвикано од наглиот прекин со поредокот воспоставен по 1945 година. Иако дел од нив сè уште се надеваат дека ситуацијата ќе се нормализира со нов американски претседател, други признаваат дека Трамп ја принудува Европа да се соочи со сопствените слабости.
Новата американска надворешна политика, според текстот, повеќе не се темели на вредности и демократија, туку на принципот „што функционира за Америка“, што вклучува приближување кон авторитарни режими и избегнување критики кон земји како Русија, Кина и Иран.
Свет
Орбан: Одземањето на замрзнатиот руски имот значи објава на војна
Унгарскиот премиер Виктор Орбан изјави дека плановите на Европската унија за користење на замрзнатиот руски имот претставуваат „објава на војна“ и носат сериозни ризици за европската економија.
Говорејќи на антивоен собир во Мохач, Орбан предупреди дека одземањето на 200 до 300 милијарди евра руски имот ќе има последици, вклучително и загрозување на довербата во еврото и потенцијален удар врз белгиската економија, каде што средствата се депонирани.
„Ќе се борам во Брисел, тие ја заобиколуваат Унгарија и посегнуваат по руски средства, тоа е објава на војна. Никогаш не сум видел дека земањето 200-300 милијарди евра средства нема никакви последици“, рече Орбан.
Тој ја обвини Европската унија дека ја водат тројца Германци кои, според него, ја туркаат Унијата во „слепа улица“.
Орбан повторно го истакна својот став дека војната во Украина ќе ја платат не само сегашните генерации, туку и идните, преку задолжување и економски притисоци, додавајќи дека Унгарија ќе се спротивстави на таквите политики во Брисел.
Фото: depositphotos
Регион
По три децении, Хрватска регистрира случај на лепра
Во Хрватска е потврден изолиран случај на лепра, хронична заразна болест позната уште од библиски времиња. Станува збор за странски работник, а надлежните институции уверуваат дека ситуацијата е под контрола и дека нема причина за паника, објави „Индекс“, повикувајќи се на Министерството за здравство.
Последниот регистриран случај на лепра во Хрватска бил во 1993 година.
Лепрата, позната и како губа, е хронична заразна болест предизвикана од бактеријата Mycobacterium leprae. Најчесто ги зафаќа кожата и периферните нерви, а доколку не се лекува, може да доведе до трајни оштетувања и инвалидитет. Иако со векови била симбол на стигма и изолација, денес лепрата успешно се лекува со комбинација од антибиотици и претставува излечива болест. Според податоците на Светската здравствена организација, повеќето заболени со навремено лекување можат да водат нормален живот без ризик за околината.
Ситуацијата е под контрола, смируваат надлежните
Пациентот со симптоми на лепра пред околу десет дена се јавил кај епидемиолозите во Сплит. Случајот го потврди и раководителот на Службата за епидемиологија на заразни болести при Хрватскиот завод за јавно здравје, Бернард Кајиќ.
„За ова не се зборуваше јавно затоа што случајот е навреме откриен. Човекот се лекува, неговите блиски контакти добија постекспозициска терапија, иако тие не се заразени. Сè е под контрола“, изјави Кајиќ.
Од Министерството за здравство појаснија дека станува збор за странски работник од Непал, кој со семејството живее во Хрватска веќе две години.
Болест што се лекува
Кајиќ објасни дека лепрата се манифестира со кожни промени и оштетувања на нервите, поради што пациентите губат осет или чувствуваат слабост. „Слично како и туберкулозата, која исто така е хронична болест, лепрата може да се излекува. Лекувањето трае од шест до дванаесет месеци со повеќе видови лекови. Не станува збор за нешто страшно“, нагласи тој.
Можни здравствени проверки за странски работници
Во Хрватска се подготвува регулатива, поттикната од ХЗЈЗ, со која странските работници би морале да приложат доказ за вакцинација за да добијат дозвола за работа. Станува збор за основни вакцини важни за колективниот имунитет, а се разгледува и воведување прегледи за болести кои не се присутни во земјата, со цел навремено откривање и спречување на нивно ширење.
За случајот зборуваше и Иван Пуљиз, раководител на Клиниката за инфективни болести „Д-р Фран Михаљевиќ“, кој истакна дека нема причина за загриженост кај граѓаните.
„Последниот случај во Хрватска бил пред повеќе од 30 години. Во текот на 20 век биле регистрирани околу 20 случаи“, изјави Пуљиз, додавајќи дека болеста повторно се појавува поради миграции од земји каде што лепрата сè уште е ендемска, како делови од Бразил, Индија, Индонезија и Демократска Република Конго.
Инкубацискиот период може да трае од половина година до 10 години, а понекогаш и подолго, поради што болеста не може однапред да се детектира кај лица кои доаѓаат од тие региони.
Нема опасност од ширење
Лекарите нагласуваат дека лепрата не е високо заразна болест. За пренос е потребен долготраен и близок контакт, најчесто во рамки на исто домаќинство. Не е потребна ниту посебна изолација, а терапијата брзо го намалува ризикот од заразување.
Случај и во Романија
Како што пренесува „Индекс“, во Романија неодамна е потврден прв случај на лепра по повеќе од 40 години. Заболена е жена од азиско потекло, вработена како масерка во спа-центар во Клуж-Напока, додека уште три лица се под медицински надзор. Објектот е привремено затворен, спроведена е дезинфекција и е започната епидемиолошка истрага. Последниот случај во Романија бил регистриран во 1981 година.
Фото: pexels

