Папата Франциско вчера, на Велигден, за последен пат се појави пред верниците на плоштадот Свети Петар во Ватикан и на собирот накратко им посака: „Драги браќа и сестри, среќен Велигден“. Излезе во инвалидска количка и од балконот на базиликата Свети Петар им мавташе на илјадниците насобрани верници кои го поздравија со голем аплауз.

"Good morning and happy Easter." The moment Pope Francis appears at the balcony overlooking St. Peter's Square before handing over his Urbi et Orbi to the master of ceremonies to read. pic.twitter.com/3ALrD9AY5A

— Colm Flynn (@colmflynnire) April 20, 2025

Папата почина утринава на 89-годишна возраст, соопшти Ватикан.

Реакции за смртта на папата Франциско доаѓаат од сите страни, а високи функционери од бројни земји се согласуваат дека „народниот папа“ секогаш бил на страната на најранливите и дека со својот начин на живот, служба и сочувство ги инспирирал и верниците и неверниците во обид да создаде поправеден свет.

Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен рече дека папата Франциско ќе остане запаметен по неговите напори да изгради „поправеден, мирен и сочувствителен свет“.

Today, the world mourns the passing of Pope Francis.

He inspired millions, far beyond the Catholic Church, with his humility and love so pure for the less fortunate.

My thoughts are with all who feel this profound loss.

May they find solace in the idea that Pope Francis’… pic.twitter.com/FiI6SASNl8

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) April 21, 2025

„Денес светот тагува за смртта на папата Франциско“, напиша фон дер Лајен на Икс, набргу откако Ватикан ја објави неговата смрт.

„Тој инспирираше милиони, многу подалеку од Католичката црква, со својата понизност и чиста љубов кон помалку среќните“, продолжи таа.

„Моите мисли се со сите кои ја чувствуваат оваа длабока загуба. Нека најдат утеха во идејата дека наследството на Папата ќе продолжи да не води кон поправеден, мирен и сочувствителен свет“.

Реакции на Мецола, Макрон, Мерц
Роберта Мецола, претседателка на Европскиот парламент, рече дека „заразната насмевка на Франциско ги освои срцата на милиони луѓе ширум светот“.

Europe mourns the passing of His Holiness Pope Francis.

His contagious smile captured millions of people’s hearts across the globe.

‘The People’s Pope’ will be remembered for his love for life, hope for peace, compassion for equality & social justice.

May he rest in peace 🇪🇺🇻🇦 pic.twitter.com/LsqYREynVP

— Roberta Metsola (@EP_President) April 21, 2025

„Народниот папа“ ќе остане запаметен по неговата љубов кон животот, надежта за мир, сочувството за еднаквоста и социјалната правда. Нека почива во мир“, напиша Мецола на Икс.

Францускиот претседател Емануел Макрон изјави дека за време на неговиот понтификат папата Франциско отсекогаш бил на страната на најранливите и најкревките и дека тоа го правел со голема понизност.

„Во ова време на војна и бруталност, тој имаше чувство за другиот, за најкревкото“, им рече Макрон на новинарите.

Идниот германски канцелар Фридрих Мерц рече дека папата Франциско ќе остане запаметен по неговата „неуморна посветеност на најслабите во општеството“.

„Смртта на папата Франциско ме исполнува со голема тага“, напиша Мерц на Икс.

„Првиот Латиноамериканец кој седна на Светата столица ги допре луѓето ширум светот. Моите мисли во овој момент се со верниците ширум светот кои го загубија својот Свет Отец. Нека почива во мир“.

Пораки од Јужна Европа и Блискиот Исток
Смртта на папата Франциско „длабоко нè растажува, бидејќи не напушти голем човек“, изјави италијанската премиерка Џорџа Мелони.

„Имав привилегија да уживам во неговото пријателство, неговите совети и неговите учења, кои никогаш не изневерија дури и во време на искушенија и страдања“, рече таа во изјавата објавена од нејзината канцеларија.

Lamento el fallecimiento del Papa Francisco. Su compromiso con la paz, la justicia social y los más vulnerables deja un legado profundo.

Descanse en paz.

— Pedro Sánchez (@sanchezcastejon) April 21, 2025

Шпанскиот премиер Педро Санчез ја изрази својата тага поради смртта на папата Франциско во понеделникот, пофалувајќи ја неговата посветеност на „мирот, социјалната правда и најранливите“, во порака на Икс, веднаш по објавувањето на неговата смрт.

Тој остава „длабоко наследство. Нека почива во мир“, додаде тој за аргентинскиот папа, кој почина во понеделникот наутро на 88-годишна возраст.

Израелскиот претседател Исак Херцог рече дека папата Франциско е „човек со длабока вера и бескрајно сочувство“.

„Тој со право придаде големо значење на зајакнувањето на врските со еврејскиот свет и промовирањето на меѓуверскиот дијалог како пат кон подобро разбирање и меѓусебно почитување“, рече Исак Херцог во пораката објавена од претседателскиот портпарол.

По смртта на папата Франциско во понеделникот, во Ватикан настапи седисваканција – период без папа.

Терминот седисваканција доаѓа од латинскиот „sede vacante“ (празна столица) и се однесува на период во кој епископското седиште е празно, во овој случај папската столица во базиликата Свети Јован Латерански, катедралната црква на римскиот бискуп и „мајката на сите цркви“.

За време на седисваканцијата, папските овластувања не се пренесуваат на никого. Со Црквата управува Кардиналски совет, но со многу ограничени овластувања пропишани со апостолскиот устав „Universi Dominici Gregis“ на папата Јован Павле II. од 1996 година.

Тројца клучни функционери

Со настапувањето на седисваканција, автоматски им престанува мандатот на сите функционери на ватиканската курија, освен на тројца. Кардиналот камерленго кој управува со државата и имотот на Ватикан во отсуство на Папата и всушност е најважниот ватикански достоинственик во овој преоден период, останува на функцијата (оваа позиција сега ја има ирскиот кардинал Кевин Фарел), по што следи римскиот викар кој во името на папата ја води римската бискупија (италијанскиот кардинал Балдасаре Реина) и Големиот пенитенцијар кој е задолжен за прашањата за простување на гревовите (италијански кардинал Анџело Де Донатис).

Избор на нов папа

Од 15 до 20 дена по смртта на папата се организира избор за нов папа, познат и како конклава.

Во Ватикан пристигнуваат кардинали од целиот свет и почнува еден од најтаинствените избори во светот. Кардиналите се заколнуваат на молк и таинственост.

Право на глас имаат само кардинали помлади од 80 години, а за да биде избран нов папа, треба да има две третини од гласовите.

Додека да не се избере нов папа кардиналите не смеат да ја напуштат конклавата и се практично изолирани од светот. Кардиналите гласаат и по неколкупати, сè додека еден од кандидатите не добие мнозинство од две третини.

По секое гласање, нивните гласачки ливчиња се горат во печка, а на оганот се додава супстанца која предизвикува бел или црн чад и така се известува јавноста дали е избран нов папа.

Доколу не е избран, чадот е црн, кога ќе се избере нов папа – чадот е бел.

По изборот, победникот треба да каже дали ја прифаќа да биде нов папа и кое име ќе го користи како папа.

Новиот папа се облекува во бела облека и излегува на балконот на базиликата Свети Петар каде е пречекан од верниците на плоштадот.

На крај, еден од кардиналите на латински вели „Habemus papam“, односно „Имаме папа“.

Погреб на папата Франциско

Телото на починатиот папа се облекува во бела облека и се носи во неговата приватна капела.

Во меѓувреме, камерлангото има неколку задачи – тој ја пишува посмртницата на папата, заедно со причината за смртта утврдена од лекар.

Треба и да го затвори апартманот во којшто живеел папата бидејќи внатре не смее да влезе никој.

На крај, камерлангото го уништува папскиот прстен со церемонијален чекан.

За погребот, папата се облекува во црвена раскошна облека.

Но Францискo, кој е познат по својата скромност, побара на неговиот погреб да се избегне непотребно трошење.

Уште од 13-тиот век, телото на почнатиот папа секогаш се изложувало на пиедестал во Ватикан за останатите кардинали, свештеници и членови на црковната хиерархија да можат да му додадат почит.

Но, Францискo не сакал да биде глорифициран по смртта, па неговото тело нема да стои на пиедестал пред да биде погребано. Наводно, папата побарал ковчегот да биде ставен во базиликата Свети Петар бидејќи сакал да покаже скромност.

Телото на папата ќе биде однесено до базиликата со поворка. Погребувањето на папата се случува од четири до шест дена по смртта.

Ковчегот се затвора ноќта пред погребот, а лицето на папата се покрива со бел свилен вел.

Во ковчегот се ставаат и монети, како и документ на кој се наведени детали од животот на папата.

Документот се чита на глас, пред да биде затворен во ковчегот.