Европа
ГЛОБСЕК: Излегувањето на Велика Британија од ЕУ – полесниот или потешкиот начин надвор
Четири месеци по референдумот за членството на Велика Британија во Европската унија (ЕУ) и одлуката на британскиот народ да го напушти европското семејство – се уште не е познато на кој начин Лондон ќе го изведе „разводот“ од Брисел и какви ќе бидат последиците и за двете страни. Прашањето за тоа што ќе се случи по Брегзит беше една од главните теми на кои коментираа многубројни политички експерти, политичари, новинари и граѓански активисти викендов на меѓународниот ГЛОБСЕК безбедносен форум го Братислава.
Од Братислава, Бојан Стојковски
Експертите во дискусиите кои ги следеше Макфакс излегоа со доста поделени мислење околу тоа како ќе се реализира процесот, но со заеднички став дека никој се уште не знае што точно ќе се случува, дали Британија ќе сака од ЕУ да излезе на „полесниот“ пат, односно во временски период до две години, или пак тоа ќе го направи по „потешкиот“ пат, што значи процес во времетраење до 10 години.
„Останува прашањето како ќе биде решено излегувањето на Велика Британија од ЕУ – дали тоа ќе го направиме на тешкиот начин што значи дека целиот процес ќе трае 10 години, со што акцентот ќе биде ставен на британската економија, да им се овозможи на британските компании да се преселат во ЕУ, да се отворат нови можности и да се воведе строга регулатива кон Унијата. Сметам дека токму тие што го заговараа Брегизт и самите ќе пропаднат, односно преку забрзувањето на процесот, тој нема да успее. Не ми е јасно како британската премиерка сака да активира членот 50 во март 2017-та година, без тоа да пропадне. Веднаш штом се активира тој член, компаниите ќе започнат да се селат во Унијата“, беше еден од коментарите на експертите кои говореа на оваа тема.
Експертите додаваат дека процедурата е загрижувачка бидејќи тоа претставува нешто што досега не е видено односно нема поставени правила, нема искуство или начин на однесување. „Веќе постои некаков замор од Брегзит. За различните договори ќе има различни процедури, која институција ќе прави што, и сето тоа на некој начин заморува“, сметаат дел од експертите.
Од големо значење ќе биде и улогата на Германија во целиот овој процес, бидејќи како лидер на Унијата, сега останува на неа да го зачува единството на Унијата. „Можеби Меркел сакаше полесен Брегзит, но тоа беше случај на почетокот, додека сега таа на прво место го става заедништвото на останатите 27 земји членки. ЕУ ќе биде обединета по прашањето и затоа во моментов „потешкиот“ Брегзит е доста реална опција за германската страна“, коментира еден од учесниците во дискусијата.
Експертите исто така се осврнаа и на поврзаноста помеѓу членството на Британија во ЕУ со она во НАТО, говорејќи дека се работи за различни процеси кои никако не можат да се поврзат еден со друг, бидејќи Обединетото Кралство ќе остане доследно на договорот што го има со Алијансата.
„Членството на Велика Британија во НАТО е нешто друго, овие процеси се различни и не можат да се поврзат. Можеби не толку целосно различно, но Британија останува посветена на НАТО и тоа нема врска со она што се случува со ЕУ. Британија долго време на меѓународната сцена се однесува поинаку во однос на официјалната надворешна политика на ЕУ, на пример таа е доста поблиска со Канада и Австралија отколку со Унијата. Соработката во разузнавачката сфера исто така, тие споделуваат информации со нив отколку со земјите од Унијата. Она што ќе се направи сега со Брегзит е редефинирање на улогата на учеството на Велика Британија во европската политика“, заклучува еден од надворешнополитичките експерти кои учествуваа во оваа дебата.
Безбедносниот форум ГЛОБСЕК, кој заврши во неделата, викендов се занимаваше со најжешките безбедносни прашања на денешницата, како мигрантската криза, справувањето со тероризмот од ултрарадикалите групации како Исламската држава и моменталната безбедноста ситуација во Европа. На дискусиите во главниот град на Словачка присуствуваа повеќе министри од земјите членки од Унијата, како и високи претставници од банкарскиот, ИТ секторот и енергетскиот сектор./крај/мф/бс
Извор: Макфакс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
(Видео) Русите ја нападнаа Одеса: луѓето ги блокираат патиштата, лути затоа што нема струја
Во руските напади во близина на украинското црноморско пристаниште Одеса беше убиена жена синоќа, а градски округ претрпе прекини во електричната енергија и другите комунални услуги, соопштија официјални лица.
Гувернерот на регионот Одеса, Олех Кипер, пишувајќи на Телеграм, рече дека руски дрон уби жена која преминувала мост во нејзиниот автомобил југозападно од Одеса. Нејзините три деца се повредени во инцидентот.
Russians struck a bridge in Odesa Oblast with a Shahed drone — just near the Moldovan border
A 40-year-old woman was killed, local media report.
The bridge on the Odesa–Reni highway crosses the Dniester River and is critically important for regional traffic.
After the strike,… pic.twitter.com/F17Orobjtr
— NEXTA (@nexta_tv) December 18, 2025
Кипер апелираше до жителите на регионот кои претрпеле продолжени прекини на електричната енергија да покажат трпение и да престанат да блокираат патишта во знак на протест, велејќи дека службите за итни случаи работат деноноќно за да го вратат снабдувањето со електрична енергија.
Во Одеса, шефот на градската воена администрација, Серхиј Лисак, рече дека рускиот напад ја погодил инфраструктурата и предизвикал прекини во електричната енергија, водата и греењето во „густо населен округ“.
Едно лице е повредено, а службите за итни случаи работат на враќање на нормалното снабдување. Украинските гранични власти соопштија дека руските напади го запреле сообраќајот по должината на рутата што ја поврзува Одеса со пристаништето Рени на реката Дунав.
Европа
ЕУ, конечно, постигна договор за Украина: три членки одбија да учествуваат
Лидерите на ЕУ ги откажаа плановите за невиден заем за репарации за Украина и наместо тоа ќе соберат 90 милијарди евра преку заедничко задолжување за финансирање на Киев во следните две години. Унгарија, Чешка и Словачка нема да учествуваат во аранжманот, објави „Еуроњуз“.
Откако разговорите заглавија поради барањето на Белгија за неограничени гаранции пред користење на замрзнатите руски средства, лидерите на ЕУ се свртеа кон издавање заеднички долг. Ова би ја обезбедило финансиската стабилност на Киев следната година и во 2027 година, додека товарот би паднал врз заедничкиот буџет на ЕУ.
Белгиските барања го срушија договорот
Пред самитот во Брисел во четврток, лидерите инсистираа дека нема План Б и ги удвоија напорите за издавање заем за репарација поддржан од замрзнати средства од Руската централна банка. Германскиот канцелар Фридрих Мерц го водеше напорот, но тој не успеа, бидејќи барањата на Белгија за неограничени гаранции го направија планот неодржлив за другите членки.
Неуспехот е удар за Мерц и претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, која го претстави планот како најдобра опција. Дискусијата во четврток се вртеше околу ублажување на загриженоста на белгиската влада. Премиерот Барт де Вевер со недели беше цврст, велејќи дека нема да прифати лош договор што ќе ја изложи неговата земја на руска одмазда. Неговото барање за „неограничени гаранции“ за заштита на Белгија и финансиската институција Евроклеар се покажа како неприфатливо за другите. Еден дипломат изјави за Евроњуз дека многу земји не сакале да понудат такви гаранции, велејќи: „Лидерите навистина не знаеја што ќе гарантираат на крајот“.
Унгарија, Чешка и Словачка се исклучени од шемата
Уште пред самитот, Унгарија јасно стави до знаење дека нема да се согласи со заемот за репарации. Премиерот Виктор Орбан одбива финансиски да ја поддржи Украина и честопати ги критикуваше европските колеги за нивното справување со војната. Но, кога стана јасно дека Белгија и другите земји-членки не можат да се согласат, Орбан, заедно со словачкиот премиер Роберт Фицо и чешкиот премиер Андреј Бабиш, изготвија план за излез од застојот.
Во заклучоците од самитот, лидерите се согласија дека Унгарија, Словачка и Чешка ќе бидат ослободени од каква било одговорност поврзана со заемот преку механизмот за „засилена соработка“. „Секое мобилизирање на буџетските средства на ЕУ како гаранција за овој заем нема да влијае на финансиските обврски на Чешка, Унгарија и Словачка“, се вели во текстот, одобрен од сите 27 земји.
Орбан: Украинците никогаш нема да можат да го вратат заемот.
Потоа Орбан им рече на новинарите: „Изгледа како заем, но Украинците никогаш нема да можат да го вратат“, и додаде: „Всушност, тоа е трошење пари. И оние што стојат зад тој заем ќе ја преземат одговорноста и финансиските последици од него“.
Реакции по тешките преговори
По самитот, кој заврши во раните утрински часови, фон дер Лајен, придружувана од данската премиерка Мете Фредериксен, изјави дека примарната цел е постигната: финансирањето за Украина е обезбедено. „Конечниот заклучок, по денес, е дека нашата поддршка за Украина е загарантирана“, рече Фредериксен.
Сепак, принципот дека Русија мора да плати за штетата предизвикана на Украина не се оствари. Европските земји-членки ќе се задолжуваат на финансиските пазари и ќе плаќаат камата. Иако заемот за Украина ќе биде без камата, а Киев треба да го врати со пари од руските репарации, не е сигурно дали Русија некогаш ќе плати репарации, што значи дека заемот лесно би можел да се претвори во грант.
„Тие беа нервозни поради терминот ‘неограничени гаранции’“
Белгискиот премиер Де Вевер рече дека зборот „неограничени“ гаранции ги направил неговите колеги „нервозни“ и дека исходот ја потврдил позицијата на неговата земја. „Денес докажавме дека гласот на малите и средните земји-членки исто така се брои. Одлуките во Европа не се донесуваат едноставно од најголемите капитали или институции. Тие се колективни“, рече тој, суптилно алудирајќи на Германија.
Од друга страна, германскиот канцелар Мерц им рече на новинарите дека „Европа го покажа својот суверенитет“ со тоа што се согласи на заеднички долг. „Кога станува збор за руски средства, само малку ја променивме временската рамка“, додаде тој, тврдејќи: „Руските средства ќе се користат како колатерал за заемот“.
Европа
(Видео) Украинските дронови уништија „неуништливи“ руски С-400
Украинските оператори на беспилотни летала уништија два руски ракетни системи С-400 Триумф заедно со нивната муниција во рускиот регион Белгород, потврди украинскиот Генералштаб. Нападот, кој се случи на 14 декември, го изврши 15-та одделна артилериска извидничка бригада, а целата операција беше снимена, објави „Евромајдан прес“.
Ваквите напади се дел од пошироката украинска стратегија за ослабување на руската воздушна одбрана, како на руска територија, така и на окупираните територии. Системот С-400 Триумф, модернизиран наследник на советскиот С-300, е клучна компонента на слоевитата мрежа за воздушна одбрана на Русија. Русија повремено го користи и за напад на копнени цели, насочувајќи се кон украински градови. Затоа, уништувањето на овие системи се смета за голем губиток за руските сили.
Според извештајот на порталот Militarnyi, лансирните системи С-400 биле уништени додека биле во движење. Објавените снимки прикажуваат руски возила за противвоздушна одбрана како се движат по земјен пат, веројатно за време на промена на борбената позиција.

