Европа
Италија на референдум за уставна реформа
Италијанците во неделата гласаат на референдумот за уставната реформа којашто се претвора и во изјаснување за поддршка за премиерот Матео Ренци, кој во случај на неуспех на референдумот вети оставка.
Избирачките места беа отворени во 7 часот утрото, а се затвораат во 23 часот за повеќе од 46 милиони Италијанци со право на глас, додека по дописен пат до четвртокот навечер можеа да гласат околу 4 милиони Италијанци кои живеат во странство.
Првите излезни анкети се очекуваат по затворањето на гласачките места, а првите резултати ноќта кон понеделникот.
Неизвесноста околу италијанскиот референдум ја загрижува Европската унија и финансиските пазари, бидејќи се стравува дека по шокот предизвикан од британското излекување од Униката и јакнењето на десните и популистичките движења би можела да избувне нова нестабилност во Италија, третата по обемот економија во еврозоната.
Италијанците се изјаснуваат за уставната реформа којашто предвидува драстично намалување на овластувањата на Сенатот, а гласањето дефакто претставува и плебисцит за премиерот Матео Ренци, од левиот центар, кој вети дека ќе поднесе оставка доколку предложената реформа не мина. Тоа би можело да доведе од политичка парализа и да им овозможи на популистичките, на европскептичните и десните опозициски парти да се приближат кон освојувањето на власта.
Големо мнозинство од политичката сцена во Италија, од десницата до популистите на сатиричарот Бепе Грило – Движењето пет ѕвезди (M5S) или Северната лига, па дури и фракцијата во владејачката Демократска партија на Матео Ренци, ги повикуваат гласачите да кажат „не“, предупредувајќи дека со предложените реформи пресилна концентрација на моќ би била во рацете на шефот на државата.
Опозицијата, исто така, е обединета и во желбата од власт да си замине Ренци, кој должноста ја презема во февруари 2014 година, а во медиумите и на социјалните мрежи со сите сили ја бранеше „својата реформа која треба да го поедностави политичкиот живот во земјата во којашто се изредија дури 60 влади од 1948 година“.
Последните анкети, објавени пред две седмици, бидејќи во Италија се забранети 15 дена пред изборите, даваа 5 до 8 отсто предност за опцијата „не“, но исто така има и голем број неодлучени гласачи.
Американскиот претседател Барак Обама, германската канцеларка Ангела Меркел и претседателот на Европската комисија Жан-Клод Јункер, отворено ги повикаа Италијанците да ја поддржат реформата на левиот премиер.
Оваа уставна реформа предвидува најдлабоко институционално преустројување откако пред 70 години Италија стана република според уредувањето. Реформата на владата би ѝ го олеснило носењето закони, особено со новиот изборен законик, усвоен минатата 2015 годна, кој на победникот на идните избори, кои се очекуваат во 2018 година, му обезбедува сигурно парламентарно мнозинство.
Клучниот момент од реформата е тоа што ја укинува обврската сите закони да мора да минат во двата дома на италијанскиот парламент. Во иднина Претставничкиот дом би одлучувал за повеќето прашања, вклучително и за гласањето за доверба на владата и за националниот буџет.
Сенатот се намалува од 315 на 100 мандати, а неговите членовите повеќе не би ги избирале граѓаните непосредно. Петмина би именувал претседателот на Републиката, а 95 би се избирале меѓу регионалните советници и градоначалници. Сенаторите би го задржале правото на вето за уставните прашања, прашањата коишто се однесуваат на локалните власти и на клучните одлуки на ЕУ.
Некои аналитичари се прашуваат дали е мудро на Горниот дом на парламентот, кој го сочинуваат локални политичари, кои во Италија се често корумпирани, да им се дадата овластувања за да можат да ги блокираат европските одлуки.
Реформата, исто така, ги намалува овластувањата на регионалните власти, префрлајќи ги одлуките за важните транспортни, енергетски и инфраструктурни проекти во рацете на државата. Се укинува и Националниот совет за економија и труд, форумот на синдикатите и работодавачите.
Ренци појаснува дека реформата ќе го подобри процесот на носење одлуки, ќе ги намали преклопувањата меѓу локалните и централните тела на власта што се смета за голема причина за бирократскиот застој, и ќе стави крај на политичката нестабилност. Истакнува и дека ќе ја намали цената на јавните институции./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
Орбан: Колапсот на Украина би бил катастрофа за Унгарија
Унгарскиот премиер Виктор Орбан изјави дека колапсот на Украина би бил катастрофа за Унгарија и дека мора да се направи сè за да се спречи тоа.
Тој ја испрати пораката во неделата за време на говорот во Сегед како дел од својата предизборна турнеја, каде што се соочува со силна опозиција пред претстојните избори прв пат по 15 години на власт, пренесува „Евроњуз“.
„Немојте да се залажувате: колапсот на Украина би бил катастрофа за Унгарија. Затоа колапсот на Украина не е во интерес на Унгарија, но ние мора да направиме многу за да го спречиме“, им рече Орбан на своите поддржувачи фокусирајќи се на надворешната политика.
Тој го илустрира својот став со споредба: „Луѓето од село совршено добро разбираат дека вредноста на вашето парче земја е под влијание не само на состојбата на таа земја туку и на состојбата на соседното парче земја, како и на тоа кој живее таму“.
Клучен снабдувач со енергија
Орбан исто така истакна дека Украина зависи од Унгарија за 44 % од својата електрична енергија и 56 % од природниот гас што го троши. Тој додаде дека значителен дел од оваа енергија доаѓа од руски извори. Унгарските власти претходно ги наведоа овие бројки како одговор на критиките за блиските врски на Унгарија со Русија.
💥 “It’s not clear who attacked whom,” Hungarian PM Viktor Orbán said today at a presser on the Russia–Ukraine war, after an EU summit where he opposed any financial help for Ukraine. He’s escalating his rhetoric, for the first time openly questioning that Russia started the war. pic.twitter.com/liuQGa0Dsm
— Szabolcs Panyi (@panyiszabolcs) December 19, 2025
Еден ден претходно, унгарскиот премиер коментира за руската инвазија на Украина наведувајќи дека е „тешко да се каже кој кого нападнал“, што е спротивно на преовладувачкиот меѓународен став за војната.
Во својот говор во саботата тој исто така го повтори својот став дека обезбедувањето воена помош за Украина само го продолжува конфликтот и, според него, не им служи на интересите на Украина.
Европа
„Асошиетед прес“: Русија наводно развива ново оружје за уништување на сателитите „Старлинк“
Разузнавачките агенции на две членки на НАТО се сомневаат дека Русија развива ново антисателитско оружје дизајнирано да ја нападне констелацијата „Старлинк“ на Илон Маск со деструктивни облаци од шрапнели во орбитата, со цел да ја ограничи западната вселенска супериорност, што ѝ помогна на Украина на бојното поле, објавува „Асошиетесд прес њуз“.
Според разузнавачките информации, во кои увид имал „Асошиетед прес“, таканареченото оружје со зонски ефект би се обидело да ги преплави орбитите на „Старлинк“ со стотици илјади топчиња со висока густина, потенцијално онеспособувајќи повеќе сателити одеднаш, но исто така ризикувајќи катастрофална колатерална штета на други орбитални системи.
Аналитичарите што не ги виделе извештаите изразуваат сомнеж дека таквото оружје би можело да функционира без да предизвика неконтролиран хаос во вселената за компаниите и земјите, вклучувајќи ги Русија и нејзиниот сојузник Кина, кои се потпираат на илјадници сателити во орбитата за комуникации, одбрана и други витални потреби.
Ваквите последици, вклучувајќи ги и ризиците за сопствените вселенски системи, би можеле да ја одвратат Москва од распоредување или користење такво оружје.
Сомнежи на експертите
„Не верувам во тоа. Навистина не верувам во тоа“, рече Викторија Самсон, експерт за вселенска безбедност во фондацијата Secure World. „Искрено, би била многу изненадена ако направат нешто такво“.
Сепак, командантот на вселенската дивизија на канадската војска, бригаден генерал Кристофер Хорнер, рече дека таквата руска работа не може да се исклучи во светлината на претходните американски обвинувања дека Русија исто така развива неселективно нуклеарно оружје базирано во вселената.
„Не можам да кажам дека сум свесен за таков систем. Но, тоа не е неверојатно“, рече тој. „Ако извештаите за систем на нуклеарно оружје се точни и ако се подготвени да го развијат и да одат до тој степен, тогаш не би бил шокиран ако нешто малку помало од тоа, но еднакво штетно, е во нивниот дофат на развој“.
Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, не одговори на барањата за коментар. Русија претходно повика на напори на Обединетите нации за спречување поставување оружје во орбитата, а претседателот Владимир Путин рече дека Москва нема намера да постави нуклеарно оружје во вселената.
„Старлинк“ како клучна закана
Според разузнавачките информации, Русија го смета „Старлинк“ за особено сериозна закана. Илјадниците сателити во ниска орбита беа клучни за опстанокот на Украина против руската инвазија, која сега е во четвртата година.
Украинските сили ја користат брзата интернет-услуга на „Старлинк“ за комуникации на бојното поле, таргетирање оружје и други цели како што прават и цивилите и владините претставници, каде што руските напади ги прекинаа комуникациите. Руските претставници постојано предупредуваат дека комерцијалните сателити што ѝ служат на украинската војска би можеле да бидат легитимни цели.
Европа
Данската пошта ја прекинува доставата на писма по 400 години
По повеќе од 400 години традиција, данската поштенска служба „ПостНорд“ ќе го достави своето последно писмо на 30 декември, затворајќи важно поглавје во историјата на земјата.
Дигитализацијата ги затвора поштенските услуги
Претходно оваа година, „ПостНорд“ објави крај на доставата на писма во Данска, наведувајќи ја брзата дигитализација и драстичниот пад на обемот на поштата како главни причини. Во текот на изминатите 25 години, доставата на писма во земјата опадна за повеќе од 90 проценти. Како резултат на промените, компанијата ќе отпушти 1.500 работни места и ќе отстрани ист број од своите иконски црвени поштенски сандачиња.
Носталгичните Данци ги зграпчуваат поштенските сандачиња
Фактот дека на Данците сè уште им недостига стариот начин на испраќање пошта е потврден од неверојатниот интерес за купување расклопени поштенски сандачиња. Кога 1.000 од нив беа понудени на продажба претходно овој месец, тие се распродадоа за само три часа. Цената за поштенски сандачиња во добра состојба беше 2.000 дански круни (268 евра), додека оние со повидливи знаци на употреба беа продадени за 1.500 круни (201 евро).
Приватна компанија ја презема услугата
Иако „ПостНорд“ ја прекинува доставата на писма во Данска, ќе ја продолжи услугата во соседна Шведска и ќе понуди ограничени повратни средства за неискористени дански марки. Услугата за достава на писма во Данска ќе ја преземе приватната компанија „Дао“ од јануари.
Компанијата планира да ги прошири своите операции за да ја исполни законската обврска дека поштенската опција мора да остане достапна за сите граѓани.

